MACIEJ KAZIMIERZ SARBIEWSKI

Poeta laureatus


MACIEJ KAZIMIERZ SARBIEWSKI -
POETA LAUREATUS
WG. BRĄZOWEGO BIUSTU
JAKUBA MONALDIEGO

BIOGRAM


P.P. Rubens - headpiece

PETER PAUL RUBENS: WINIETA TYTUŁOWA
DO POEZYJ SARBIEWSKIEGO, ANTWERPIA 1632


DE PERFECTA POESI, SIVE VERGILIUS ET HOMERUS
 

LIBRO CONTINENTUR

 
INDEX RERUM
 

LIBER I. 
DE DEFINITIONE POESOS EIUSQUE DIVISIONE

CAPUT I. 
DE NATURA POESEOS
CAPUT II. 
COROLLARIA DUO, QUE EX CAPITE PRACEDENTI COLLIGUNTUR
CAPUT III. 
ALIA DUO COROLLARIA DE PRAESTANTIA POESOS EX CAPITE PRIM DEDUCUNTUR
CAPUT IV.
 ALIA DUO COROLLARIA EX CAPITE PRIMO
CAPUT V. 
DIVISIO TRIPLEX POESOS
CAPUT VI.  
DIVISIO PRIMA POESOS IUXTA MATERIAM, QUAM IMITATUR
CAPUT VII. 
SECUNDA DIVISIO POESOS IUXTA MODUM IMITANDI
CAPUT VIII. 
TERTIA DIVISIO POESOS IUXTA EST, QUIBUS IMITAMUR ALIQUID 
CAPUT IX. 
NATURA ET DIFFERENTIA A CETERIS SPECIEBUS EPICAE POESOS 
CAPUT X. 
QUATTUOR CAUSAE EPICAE POESOS 

LIBER II. 
DE INVENTIONE ET DISPOSITIONE EPICA

CAPUT I. 
DE EXCOGITANDA FABULA, QUAM VULGO INVETIONEM, SEU POEMATIS ARGUMENTUM VOCANT 
CAPUT II. 
QUOMODO PROCEDENDUM SIT IN EXCOGITANDA FABULA 
CAPUT III. 
PRIMA VIRTUS FABULAE: UNIVERSITALITAS. QUOMODO POETA IUXTA ARISTOTELEM IN INVETIONE EPICA PROCEDERE DEBEAT IUXTA UNIVERSALIA 
CAPUT IV. 
OPORTERE POETAM QUAM PLURIMA POSSIBILIA SPECTACULARI EAQUE PERPETUO IN PROMPTU HABERE. MODUS PRAETEREA INDICATUR EORUNDEM COLLIGENDORM ET DOCETUR, QUIS USUS SINGULORM SIT 
CAPUT V. 
EX QUO FONTE VETERES POETAE IN EPICA POESI ADMIRABILIUM POSSIBILIUM FICTIONES HAUSERIT ET QUOMODO CHRISTIANUS POETA EX SIMILLIMO QUODAM FONTE MULTO MIRABILIORA POSSIBLIA HAURICE  POSSIT AD CONFLANDOM EPICE FABULAM DE QUOLIBET HEROE, SED MAXIME DE CHRISTIANO 
CAPUT VI. 
QUOMODO IPSA POSSIBILIA POSSIMUS IN STATU EXSISTENTIAE CONSTITUERE, HOC EST, QUOMODO POSSIMUS ILLIS PROBABILITATEM ASTRUERE,  QUASI DE FACTO EVENERINT CIRCA ACTIONEM HEROICAM VEL IN IPSA ACTIONE 
CAPUT VII. 
POSSIBILIUM ET PROBABILIUM IN FABULA PONENDORUM REGULAM ESSE TRIPLICEM: UNIVERSALITATEM SECUNDUM QUID, UNIVERSALITATEM SIMPLICER ET UNIVERSALITATEM UNIVERSALISSIMAM 
CAPUT VIII. 
QUOMODO POETA UNIVERSALISSIMAE IDEAE THESIN SUBSUMERE DEBET PER EPISODIA TAMQUAM HYPTHESIN ET QUOMODO IN IPSIS EPISODIIS UNIVERSALITAS POSSIBILIUM COLLOCANDA SIT 
CAPUT IX. 
COROLLARIA ALIQUOT EX CAPITE PRAECENDI. DE EPISODIO CONFORMANDO EX IDEA QUALIBET 

LIBER III. 
DE UNIVERSALITATE ET UNITATE FABULAE ANALOGIAE, SEU ATTRIBUTIONIS, HOC EST DE ALIIS POSSIBILIBUS ACTIONIBUS AD ACTIONEM HEROICAM PERTINENTIBUS DEQUE REBUS ALISS AD IPSAM NECESSARIIS

CAPUT I.
 QUAE SINT IN FABULA UNA UNITATE ANALOGIAE, SEU ATTRIBUTIONIS 
CAPUT II. 
DE UNIVERALTATE POSSIBILIUM ACTIONUM PERTINENTIUM AD ACTIONEM MAGNAM 
CAPUT III. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A SEXU 
CAPUT IV. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR AB AETATE 
CAPUT V. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A CONSANUINITATE 
CAPUT VI. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A NECESSITUDINE ET SIMILIBUS 
CAPUT VII. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A RITU, CONSUETUDINE, CAERIMONIA, PRAESCRIPTO VEL LEGE 
CAPUT VIII. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A NATIONE 
CAPUT IX.
 POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A COMPLEXIONE 
CAPUT X. 
POSSIBILES ACTIONES  UT EXIGUNTUR AB ARTE 
CAPUT XI. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR AB OFFICIO 
CAPUT XII. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A FAMILIA, FORTUNA, STATU, CONDICIONE 
CAPUT XIII. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A DIGNITATE, MAGISTRATU, ORDINE 
CAPUT XIV. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR AB AFFECTIBUS ET MORIBUS 
CAPUT XV.  
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A NATURA ET ARTE 
CAPUT XVI. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A GENIIS 
CAPUT XVII. 
POSSIBILES ACTIONES UT EXIGUNTUR A DEO 

LIBER IV. 
DE ALIA QUADAM UNIVERSALITATE ANALOGIAE, SEU ATRIBUTIONI RERUM PERTINETIUM AD IPSAS ACTIONES POSSIBILES

CAPUT I. 
DE REBUS NECESSARIIS AD IPSAS ACTIONES IN COMMUNI 
CAPUT II. 
IMITATIO POSSIBILIS PERSONAE HEROICAE 
CAPUT III. 
IMITATIO POSSIBILIUM CETERARUM PERSONARUM 
CAPUT IV. 
IMITATIO POSSIBILIS LOCI 
CAPUT V. 
IMITATIO POSSIBILIS SITU 
CAPUT VI. 
IMITATIO POSSIBILIS TEMPORIS 
CAPUT VII. 
IMITATIO POSSIBILIS INSTRUMENTI 
CAPUT VIII. 
IMITATIO POSSIBILIS MODI 
CAPUT IX. 
IMITATIO POSSIBILIS NUMERI 
CAPUT X. 
IMITATIO POSSIBILIS EFFECTUUM. EXPLICATUR PARTICULA QUAEDAM ELEGANTIAE POETICAE QUOAD INVENTIONEM, IN QUO EXCELUNT STATIUS ET CLAUDINUS 
CAPUT XI. 
IMITATIO POSSIBILIS CAUSARUM 
CAPUT XII. 
IMITATIO POSSIBILIS ORATIONIS 
CAPUT XIII. 
ANACEPHALAEOSIS TRIUM LIBRORUM PRAECEDENTIUM DE USU UNIVERSALITATIS EXPLICATE 
CAPUT XIV. 
USUS PRAETERITORUM DE UNIVERSALITATE PRAECETORUM IN LIRICA, SATIRICA, ELEGIACA, IAMBICA POESI ET EPIGRAMMATE IMITATIVO 

LIBER V. 
DE ALIIS VIRTUTIBUS FABULAE UNIVERSALITATEM CONCOMITANTIBUS: UNITATE, MAGNITUDINE, INTEGRITATE

CAPUT I. 
SECUNDA VIRTUS FABULAE: UNITAS 
CAPUT II. 
ALIA QUAEDAM ARISTOTELIS PRAECEPTA DE UNITATE 
CAPUT III. 
IUDICUM DE CETERIS POETARUM QUOAD UNITATEM FABULAE 
CAPUT IV. 
POSSE A POETA EPICO CERTO QUODAM MODO TOTAM HEROIS VITAM INTRA ACTIONEM MAGNAM INCLUDI 
CAPUT V. 
MULTIPLEX EPISODIORUM RATIO RESPECTU TERMINI "A QUO" 
CAPUT VI. 
MULTIPLEX EPISODIORUM RATIO RESPECTU TERMINI "AD QUEM" 
CAPUT VII. 
DE MEDIIS ET VIIS EPISODIORUM 
CAPUT VIII. 
TERTIA VIRTUS FABULAE: MAGNITUDO DAEQUE ALIAE EAM CONSEQUENTES: MAGNIFICENTIA ET PULCHRITUDO 
CAPUT IX. 
QUARTA VIRTUS FABULAE: INTEGRITAS 
CAPUT X. 
ALIUS MODUS CONSIDERANDI INTEGRITATEM FABULAE COMMODIOR 
CAPUT XI. 
PARTES INTEGRITATEM FABULAE CONSTITUENS: CONCEPTUS ET PARTUS 
CAPUT XII. 
UNDE ORIATUR PRIMITUS MAGNITUDO ET INTEGRITAS FABULAE 

LIBER VI. 
DE IIS REBUS, QUA NECESSARIAE SUNT IN FABULA AD DOCENDUM, SEU DE ENCYCLOPAEDIA FABULAE 

CAPUT I. 
QUAE SIT ET QUOTUPLEX ENCYCLOPAEDIA FABULAE 

I PARS LIBRI. 
ENCYCLOPAEDIA DIRECTA FABULAE

CAPUT II. 
ENCYCLOPAEDIA ARTIUM LIBERALIUM 
CAPUT III. 
ENCYCLOPAEDIA ARTIUM MECHANICARUM IN FABULA 
CAPUT IV. 
ENCYCLOPAEDIA SPECULATIVARUM SCIENTIARUM PHILOSOPHICARUM IN FABULA 
CAPUT V. 
ENCYCLOPAEDIA SCIENTIARUM PHILOSOPHIE PRACTICARUM 
CAPUT VI. 
ENCYCLOPAEDIA MATHEMATICARUM DISCIPLINARUM 
CAPUT VII. 
ENCYCLOPAEDIA THEOLOGIAE 
CAPUT VIII. 
ENCYCLOPAEDIA IURIS 

II PARS LIBRI. 
ENCYCLOPAEDIA OBLIQUA FABULAE

CAPUT IX. 
QUID SIT ET QUOTUPLEX ENCYCLOPAEDIA OBLIQUA IN FABULA 
CAPUT X. 
ENCYCLOPAEDIA OBLIQUA "AENEIDOS" 
CAPUT XI. 
ENCYCLOPAEDIA PHILOSOPHICA, ASTRONOMICA, THEOLOGICA "AENEIDOS" 

LIBER VII. 
DE IIS REBUS, QUAE NECESSARIAE SUNT AD DELECTANDUM, 
SIVE SUAVITAS FABULAE

CAPUT I. 
EX QUIBUS CONFLETUR SUAVITAS FABULAE 
CAPUT II. 
VARIETAS FABULAE 
CAPUT III. 
ADMIRABILITAS FABULAE 
CAPUT IV. 
PROBABILITAS FABULAE 
CAPUT V. 
DE PARALOGISMO 
CAPUT VI. 
QUAE SINT INSIGNIORES PRAEMISSAE PARALOGISMI POETICI 
CAPUT VII. 
DE ALIIS PERTINENTIBUS AD IPSAM PROBABILITATEM 

LIBER VIII. 
DE IIS REBUS, QUAE NECESSARIAE SUNT AD MOVENDUM, 
SEU PATHOS FABULAE

CAPUT I. 
DE CONNEXIONE MOVENDI ET DELECTANDI 
CAPUT II. 
QUAENAM SINT ILLA, QUAE SUNT PROPRIE AD MOVENDUM IN FABULA 
CAPUT III. 
DIVISIO PERIPETIAE 
CAPUT IV. 
DIVISIO AGNITIONIS 
CAPUT V. 
DE NON AGNITIONE 
CAPUT VI. 
DE PERTUBATIONE 

LIBER IX. 
DE TRAGOEDIA ET COMOEDIA, SIVE SENECA ET TERENTIUS, ITEM DE IMPERFECTIS HEROICAE POESEOS SPECIEBUS ET IIS, QUAE HEROICAE SUNT, QUIA CARMINE HEROICO DESCRIBUNTUR; UBI BREVISSIME DE BUCOCLICA POESI, DE IDYLLIIS, SYLVIS, PANEGYRICIS, SIVE STATIUS ET CLAUDIANUS

CAPUT I. 
DEFINITIO TRAGOEDIAE 
CAPUT II. 
DIFFERENTIAE COMOEDIAE ET TRAGOEDIAE EXPLICANTUR 
CAPUT III. 
DE LUMINE ARTIFICIALI 
CAPUT IV. 
DE STRUCTURA IPSIUS THEATRI ET APPARATU 
CAPUT V. 
DE LATERIBUS THEATRI 
CAPUT VI. 
DE LATERE PROFUNDISSIMO THEATRI CONSTRUENDO 
CAPUT VII. 
PARTES COMOEDIAE ET TRAGOEDIAE ET ACTUS, UBI ET DE MIMO 
CAPUT VIII. 
DE SATIRA, SIVE IUVENALIS ET PERSIUS 
CAPUT IX. 
DE SILVIS ET SILVARUM SPECIEBUS, SIVE STATIUS ET CLAUDIANUS 
CAPUT X. 
DE MARGITE ET BUCOLICA POESI 
 
MANUSKRYPT 
POCZĄTEK SPISU TREŚCI


Maciej Kazimierz Sarbiewski - portret

MACIEJ KAZIMIERZ SARBIEWSKI -
PORTRET Z EPOKI

PODSTAWA TEKSTU:
MACIEJ KAZIMIERZ SARBIEWSKI: 
O POEZJI DOSKONAŁEJ
CZYLI WERGILIUSZ I HOMER. 
(DE PERFECTA POESI, SIVE VERGILIUS 
ET HOMERUS).
PRZEŁOŻYŁ M. PLEZIA. 
OPRACOWAŁ S. SKIMINA,
WROCŁAW 1954.

PRZYGOTOWANIE TEKSTU: DR HIERONIM CHOJNACKI.
OPRACOWANIE: MAREK ADAMIEC,
WSPÓŁPRACA: H&M



WIRTUALNA BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ
VIRTUAL LIBRARY OF POLISH LITERATURE