XXV

Jak Remus v gromadze z krolem jezora 
głębokjimi lasami do dom vędrovalë.

 

Pod kaplicą Wukrziżovanjô żdoł na mje krol jezora. Nje żdavszë ma sę vzęła v drogę. Po krotkji vędrovce lasem naszłasma do vjadomigo vaspanovji vęglovnjika, chturen naju wob noc wotrzimoł. Spałasma jaż do połnjô dregjigo dnja. bo tak chcoł krol jezora, rzekłszë:

— Remus! Te kalvanjskji przidkji gorë nje leno mje, ale i cebje, choces młodszi, zmarachovałë njelecho. A ma moma jesz przed sobą barzo czężką drogę. Trzeba nama sę vëspac i posilëc, co besma strzimała.

Vęglovnjik wosmoloni jak morus chłop, chternimu le bjel woczu z czornich svjeceła skarnji, dobrze naju przëjął i reno nom wugotovoł krepóv i doł chleba. Potim ma znovu legła jaż do połnjô. A kjej ma sę ju zabjerala v drogę, tej won naju poczestovoł kożdigo połkvaterką jozcovigo tłustigo, bo to bodej mô dac sełę. Krol jezora ale vzął krom tego voruszk drevnjannich vęgli. Do czego te jimu bełë, tegom sę mjoł pozdnji doznac.

Noprzod ma szła lasami na Szemudę. Tej ma wobroceła v stronę pomorskji granjice na Mjiłoszevo. V Mjirachovskjim lese naszła naju noc. Zemni deszcz jął padac jaż gurdżeło. A v kjile pocerzi zrobjiło sę cemno jak v mjechu. Vaspon stanął i rzekł:

— Dalij jisc v ti vjilczi pogodze nje sposob. Trzeba tu wostac, bobe mje sę pomileł kjerunk naszi vędrovkji. Njebo tak pobjegło, że żodna gvjozda nom drogji nje pokoże. Bele znalezc sechi mol i wochronjenjé wod deszczu! Jesz lepji be beło, kjejbesma mogła sobje wogjiń wobskacëc, ale nje vjem, cze tu chdze nje mjeszko lesni, chturen mogłbe nas nańsc. A tego ma besma gvesno nje chcała.

Tak ma szła pomału jesz kavałk drogji stegną lasovą, jaż zaszłasma mjedze vesokji bukji bez brzidu spodkjem. Jich bjołoszari wuzimkji svjecełë jakbe bladim vjidem przez cemną noc. Gruńt pod njimi beł njerovni, przedzeloni podolnimi vądołami. V takji vądoł jeden ma zeszła. Tero przed naju woczami stanąlë trzë vjelgji mogjiłë stolimóv, wobrosłé brzedzastą grabovjiną. Vaspon zatrzimoł krok i rzekł:

— Tu ma wostanjema wob noc! Wuvożej Remus: Takji mogjiłë nańdzesz v naszich kaszubskjich lasach po dva i vjęcij v gromadze. Są to grobë stolimóv. Wonji lubjilë sę chovac v sechich molach, tak jak ma po dzis dzeń. Spokojno możema sę tu mjedze njimi rozgospodarzec. Wonji sę wo to nje wobrażą i z chęcą nom przitułku wudzelą, ko të i jô ma przenomnji gvesno z jich  — stolimóv — rodu. Dobrze, żesma tu naszła, bo chdze takji stolimovi grobë, tam i voda njedalek. Podług mojigo wobrechunku muszą tu stojec njedaleko vjelgji vodë jezora Kłączna. Jô cë povjem: Wostanji tu i sę rozezdrzë, cze be sę nje doł jakji dach sklecec nad głovą, bo ten deszcz nje woprzestanje, a navetk zajk nje lubji spac pod krzem, kjej mu na nos kapje. Jô podińdę cknjenjim, cze nje nalezę jezora. Vëtrafjic jô vëtrafję i wocemką, ale jakbes czuł krzik sovë to boczë, że jô vołom. V tim razu zapolisz na krotką chvjilę jaką sechą gałąz abo mech, co bem v ti doce vëbłądzeł.

Tak rzekłszë, krol jezora znjikł v cemnim lese, vząvszë pod pazechę svoje szczudło z wukretą v njim strzelbą. A jô vzął i sę rozezdrzoł mjedze nimi trzema mogjiłami. Bełë wone bezmała wokręglé a vjęcij njiż szterdzesce krokóv muszoł jem stavjic, be jedną z njich wobińsc. V jednim molu dvje z njich tak krotko sebje bełë sę zeszłë, że ledvje voz be mjedze njimi przejachoł. Tam też glębokji na chłopa vądoł je rozdzeloł. Tak jô po rozum do głovë, vzął  jem noż i vëcinoł z grabovjinë na mogjiłach długji vjetvje, chternem wukłodoł kuńcami wod mogjilë do mogjiłë, jaż nakrivałë nen vądoł jak drożkji nad zopolą. Censzé vjetvje jô wukłodoł na vjechrz. Ale że jesz mjozga v njich sę votovała i nje puscełë vszetkjich lestóv, belo to kąsk njepevné wuchronjenjé wod deszczu. Tak jô zaczął wuschłi leste i całi plachce mechu zbjerac na przëkrëcé dachu.

Wob ten czas minęla godzena i vjęcij, a krola jezora nje beło. Tak mje strzeleło do głovë:

— Może won zabłądzeł?

I kąsk njewubetno mje sę stało kole serca, alem v roboce svoji nje woprzestoł, le gęsceł jem cerplivje svój dach, tak że słabi deszcz wob jedną noc podług moji wudbë njic be mu nje zrobjił. Po ti roboce vzął jem nadstavjac wucha, cze vaspon nje jidze. Ale jô nje czuł anji krokóv anji krziku sovë, le deszcz z cechim szemarzenjim kropjił na młodi leste i scekoł na gruńt lasu. Tak mje sę jednak njemjirno zrobjiło i wuvożoł jem sobje:

— Może won zabłądzeł i vëdoł krzik sovë, le të go, Remus, nje czuł tu mjedze mogjiłami?

Tak jô sę vzął i vëszedł z mjedze mogjił v gorę, ale przodem sobje vëszukoł suchigo mechu z pod kaminji. Tej jem nadstuchivoł. Jak całą chvjilę njic sę czuc nje dało, tak jô vëjął krzosedlo i żogjev, be zapolic pęczk mojigo mechu. Ale przë pjerszich skrach wuczuł jem tak krotko kole sebje krzik sovë, żem sę bezmała że nje vërzasł. Za chvjilę stojoł przede mną vaspon. Szczudło won mjoł jak szuńde przez plece założoné a po wobu jego kuńcach vjisałë spori snopë sicenë.

— Nje not żodnich signałóv! — rzekł won.—A tero poj! Z ti sicenë poszijemë so dach, chternimu deszcz przez całi rok njic nje zrobji. Ale wodjim mje te dva pękji, bom sę jich nadvigoł, a të jes młodszi.

Jô vzął szczudło z jego czężorem na sebje i zaprovadzeł go do moji budovnji mjedze mogjiłami. Won pochvaleł i rzekł:

— Tos të dobrze vëmesloł! Kjej ma jesz tę sicenę rozłożemana tvojim dachu, tej nom njeprzepadô, chocbe bęborkami lato. Wobskacële przed naszą budą smjało wogjiń, bo më momë tu bezpjek jak wu matkji za zopjeckjem. Wob ten czas jô rozłożę sicenę na dachu mojim sposobem.

Ze sechich kneplóv rozpoleł jem wogjiń. Krol jezora skuńczivszë dachovanjé wusodł v naszi chałupje przed wognjem, wodemknął svoję torbę dżadovską i vësepoł z nji całą gromadę svjeżich rib.

— To będze nasza vjeczerzô!. rzekŁ. Zrobjile dużi wogjiń, Remus, bo ma tu daleko wod ludzi. A v ti pogodze anji zvjerz dzekji, nje tile czlovjek, nje lubji vanożec po lese. A ta doka deszczovô rzoze naszigo wognja nje przepuszczi dalij v las.

Jak sę wogjiń rozpoleł, sodł jem przë vaspanu, a won tak povjodoł:

— Szedł jem v stronę, podlug moji wudbë, nortovą jakji czvjerc godzenë, jażem cknąl nosem vonją vodë. Tero jô vjedzoł, że to muszi bëc Kłączińskji jezoro, wod chternigo to nasze legovjisko leżi ku połnju. Doszedłszë brzegu, wuzdrzoł jem dużé vodë przed sobą. Na levą rękę chdzes daleko za vodami żolelë sę słabi vjidë. To muszi bëc Potęgovo. I tero jô sę dobroł, chdze ma zaszła. Przed sobą v snodkji vodze wuzdrzoł jem całi las sicenë. Tak jô zebuł botë i vzął noż v rękę, żebe choc na dach przënjesc jaką zdobecz, kjej jinszi nje beło. Przë tim rżnjęcu jô zavadzeł bosą nogą wo porvoz, chternigo kuńc wurzeszoni beł wo polik, vbjiti v pjosk. Tak zakłodają vjęcorkji: povjedzołjôsobje.

Vzął jem tede i vëcignął vjęcork. Z njego te rebë są. Rozumje sę, żem vëjąvszë jadro cesnął vjęcork znovu na głęboką vodę. Pevnje to ludze z Potęgovaprzejachelë przez jezoro czołnami i v tim wopuszczonim molu svoje vjęcorkji vëłożilë. A vątpję, cze sę dovjedzą v żëcu, że zrobjilë dobri wuczink i dvum głodnim vędrom spravjilë vjeczerzą. Żieli mój wobrechunk dobri, to będze wod tich mogjił kole mjile drogji do ludzkjich posodłovji: Kamjenjice, Rącza, Novihutë, Mjirachova. Le Potęgovo będze njedaleko, ale hene po drugji stronje vodë. To też sedzema tu jak za svjatem, a kjejbe nas Pon Bog dziso v gromadze ze svjata vzął, to be może i v rok naju nje nalezlë.

Z nich rib ma so wuszekovała dobrą vjeczerzą. A kjej jesma sę najadła, ległasma patrzącë v wogjiń kożdi ze svojimi meslami. Deszcz jak kropjił tak kropjił z cechim bębnjenjim po lestach. V lese sedzała ceszô i noc. Żoden szczek psa z dalekji woborë czuc sę nje doł, znadz wobrechunk krola jezora beł dobri, i dalek i szerok nje beło żevi dusze krom naju wobaju strzode tich grobóv stolemovich. Noc ju dosc pozdno postąpjiła, ale mje sę spac nje chcało a vaspanovji też nje. Zapoleł bo won svoję fefkę i przemiszloł. Ku reszce przervoł naju milczenjé:

— Movją, że takjimu, co zabjił człovjeka, nen zabjiti vjedno na woczë jidze i go tropji. Ale mje nen lesni po smjercë jesz njigde drogji nje zastąpjił anji mje sę nje przësnjił. Bo provdą a Bogjem: Kjejbe jô nje jego, won be mje beł przestrzeloł. Tak wonji bëlë vszescë na mje zavzęti. Muszisz vjedzec, że to wod dvadzesce lôt ma sobje psotë robjiła, ale jô jim vjedno podvojną mjarą płaceł.  Ale krev ludzkô sę mjedze nami nje lała le krev zvjerza dzekjigo. Tak jô meszlę, że kjedem v njego przëtrzimoł v prędkoscë — to le beła wobrona vłosnigo żëcô.

— I jô jem ti vjarë! — wodrzekł jem.

— Bog cë zapłac za dobré słovo! Wod dvuch lôt jô sę ju tacę i łaknę ludzkji pocechë. Ale tam na Kalvarijach kozelë mje wodpokutovac i vząc na sebje karę, chterną mje sądë vëmjerzełë. Bo vłodzô vszelko je wod Boga. A jô nji mom — vjidzisz — tile sełë i przez to jem z Bogjem v njezgodze. I vjedno mje wodtąd dusza movji, że zkądkas jakji vjelgji njeszczescé na mje jidze.

Cuż jô mu mjoł na to rzec? Żiczbą moją beło, żebe mu Pon Bog wukozoł drogę z tego wutropjenjô. Ale won cignąl dalij dim ze svoji fefkji a po długji chvjilë movjił:

— Żeli cë sę chce spac, Remus, tej spji i nje zvożej na mje. Wu storich ludzi spjik nachodzi pozdno, a nekô, kjej gvjozdë pobladną. Jakoż też to be mogła bëc godzena?

Tak ma zaczęła rachovac: Mogła bëc wosmô, jak ma zaszła na te mogjiłë. Dvje godzenë vaspon sę zabavjił nad Kłącznim. Krotko dvuch godzin ma tu ju pevno sedzała przë szekovanju vjeczerzë i wodpoczivającë po vjeczerzë.

— Tej to ju tak przë połnocë będze! — rzekl krol jezora. — Tero nasza kompanjijô ju dovno spji na sztrejach v Strzepczu, a ma tu sami v lese. Żebe też ti stolimovje, co tu pod gorami kaminji spją, moglë vstac, cużbe wonji za woczë zrobjilë vjidzącë, że jich potomkovje nocą przë jich grobach tacec sę muszą, be sę nje dostac v ręce cuzi zgraji, chterna sę panem Kaszub zrobjiła?

A mje szło przez głovę:

— Żebe to tak zbudzëc tich spjącich stolimóv kaszubskji zemji i zomkovjiska nasze wodczarzëc i dodac krevji i kosci nimu vojsku, co tam szło v gorę na Kalvarije przez Mjirachovskji las i zgadnąc nę zogodkę dzevczątka z Garecznjice z gorscą pełną worzechóv i przenjesc krolevjonkę przez vodę v lasach pod Lipnem: Rechło besma vëzbała noremnich, njeproszonich cemjęzcóv naszich.

Ale jak tego dokazac?

I vezdrzoł jem gorą wognja naszigo vlas, jakbeztąd mogt vëstąpjic chtos, cobe mje doł wodpovjedz i radę. Ale leno bladi wuzimkji bukóvjak stolemni słupë bjelełë słabo przez dokę, a mjedze njimi i za njimi sedzała czornô noc.

V tim zaczęło sę rozlegac szczekanjé psa tak krotko, że jaż vaspon zervoł sę na sedzączkę, vëjął fefkę z gębë i nadsłuchivoł. Szczekanjé całą chvjilę czuc sę dało barzo mocno, tej znovu sę woddaleło, ale vnet znovu naszło krocij nas i głosno przez cemni las sę rozlegało. Tak to kjile razi, to słabji, to mocnji wujodało lasem, jaż wucechlo raptem jabke wucął sekjerą. Długą chvjilę nadsłuchivelësma v gromadze, ale las stojoł cechi nad nami, le krople deszczu pruszełë i szemarzełë po lestach. Tak vaspon sę przeżegnoł i rzekł:

— Remus. To nje beł pjes ze żodni gburskji woborë anji pjes lesnigo do gonjitvë sposobni. Przë połnocë zbudzeł sę czornji pjes na zomkovjisku — muszi wono stojec njedaleko — i wodpravjił svoją nocną strożą. Vszetko to rządë Boskji.

Tak jô sę przeżegnoł i poleceł wopjece Pana Boga. Tej jem legł mjedze grobami stolemóv pod dachem z mechu i sicenë, a szemarzenjé deszczu po lestach wuspjevało mje do spjiku...

Dobrze ju vjidnjało, jak jô wodecknął nje vjedzącë v pjerszi chvjilë chdze jezdem. Zemno mje gurdżeło. Ale zarazem wuczułjem cepłé chopanjé jak z pjecka, a kjedem vezdrzoł, tej sedzoł vaspon przë wognju i sepoł krepë do trigjelka. Tero jô sobje przëboczeł vczoraszé szukanjé leże wocemką. Deszcz pruszeł jak vczora, a letkji vjater roznekoł dokę. Vjidzec beło daleko v las. A mje sę zdovało jakbem leżoł ve vjelgjim zomku, v chternim vesokô posova z lestóv i galęzi czężela na szarich wuzimkach bukóv jak na stolemnich stołpach.

Krol jezora vjidzącë mje wodeckligo, wodezvoł sę:

— Pokąd të społ, Remus, to jô sę rozezdrzoł po lese. Tu krotko v dole stoji błotko z czestą vodą. Trzeba nom zjesc co cepli stravë, bo momë przed sobą marsz njelada. A zemno je i deszcz padô. Jesz dziso muszimë duńsc do Lepuskjich lasóv. Tam wobnocujemë jesz roz, a ztąd jô cë pokożę drogę do Lipna.

Z moją paką na plecach wodczuł jô ten marsz stegnami, kęde sarna chodzi. Ale za to v połnjé ma ju sedzała strzod skamjenjałich vjeselnjikóv pod Vęsorami. Podvjeczork ma zjadła pod Selczną. Jak noc i wumęczenjé stanovjiłë nasze krokji, tej ma ju sedzała v Lepuskjich lasach pod Tuszkovami. Tu znadz krol jezora znoł kożdi kjerz i kożdé drzevję, bo v pevnim mjescu rozezdrzoł sę i przëstąpjił wod razu do kjile krzóv, chterne tam roslë pod przidką wurzmą. Nad wurzmą barzo wopoczni rosł dąb. Tej rozgarnął krze, za chternimi sę wukozała cemnô joma. V tę won vlozł a jô za njim.

— Takji vanoga jak jô — rzekł won — nje wobińdze sę bez mjeszkanjô v kjile molach. Pod korzinjami tego storigo dęba, chturen të vjidzoł, nje będzema gorzij spała njiż pod skleconim dachem mjedze mogjiłami dziso v nocë. Le wognja żodną radą nji możema zmjecëc. Wuvożej: Ledvje poł godzenë drogji ztąd nade drogą wod Lepusza do Tuszkóv mjeszkô lesni. Procem zveczajnimu porządkovji na naszi zemji je to nasz człovjek, Kaszuba. Ko som jednak nji mogę jimu lezc v ręce.

Tej ma sę posileła resztą chleba i rib zbjegłich z vczoraszi vjeczerze i legła v naszi jomje na lestach. Krol jezora zapoleł so fefkę, vëcignął sę vigodno i povjodoł:

 — Tu mje ju lepji, bo czuję sę ju krotko mojigo jezora i vjem, że zrzucę jutro te dżadovskji ruchna. Tu ma sę też rozińdzema Remus. Jezdem wu cebje v długu, żes mje tovarzeł przez tę czężką drogę. Za to vjedno nalezesz wu mje goscenę, kjej zabłądzisz v moje państvo. A nje dzevji sę, kjej mje reno nje woboczisz. Povjem cë tero tvoję drogę. Pudzesz przez ten las na połnjé. Kjej wuzdrzisz spiczastą vjeżą storigo koscoła v Lesnje, tej trzimej sę mocko na pravą rękę. Tęde jidącë napotkosz ludzi. Tich smjało pitej wo drogę do Lipna. Bo to są ju stronë zapadłé i tam ledvje jakji zabeti szandara wo tobje be mogł mjcc vjédzą.

Deszcz pruszeł jak minjoni nocë na leste v lese przed jomą, a krol jezora poleł svoję fefkę i godoł:

— Pokąd nje spjisz. Remus, to możesz na mje słuchac. A kjej wusnjesz wob czas moji godkji, to też njick nje szkodzi, bo jô jem przëvekłi gadac som ze sobą... Mogłbem cebje tu pocesznimi frantovkami wuroczëc, bo njedaleko wod naju v lese stoji wurzma vesokô, chterną ludze zovją mogjiłą Tuszkovskji Matkji. Szerokô droga, przez chterną ma przeszła njedovno, provadzi ze vsë Tuszkóv do Lepusza. A wo Tuszkovjokach i jich Matce povjodają sobje smjesznich przigód i trelóv co njemjara. A mje to vjedno je dzivno. Bo te Tuszkovë są vsą vjidzałą, a tęgji i zoradni i sposobni v njich mjeszkają gburzë, z chternich jinszi le sobje mogą przikłod brac. Ale może za dovnich czasóv mjeszkelë tam jakji smjeszni jinsztë, a pamjęc ludzkô jich żartë przenjesła na dziseszich ludzi.

No, ale tero sę fefka vëpoleła. Dej rękę, Remus, i spji dobrze. Mje njico movji, że ma sę jesz przë vożni worędzë będzema vjidzec.

Reno, jak jôwodecknął, nje beło ju krola jezora. Kąsk mje sę serce scesnęło, bom jednigo za drugjim mojich novich przijoceli wod sebje puscec muszoł i czuł jem sę przez chvjilę wopuszczoni jak kam v polu. Alem sę vnetk zervoł, zjodł resztę mojigo chleba i szedł v drogę.

Tego vjeczora jô ju społ v Lipnje v mojim łożku. Szczestlevi, że mom jednak svoje doma. Kjedem vëzdrzoł reno przez wokno, wuzdrzoł jem naprocem na krotką chvjilę pjękné woczë i lica moji minjoni krolevjonkji ze zomkovjiska nad rzeką v lese. Njick mje ju nje bolało v sercu, kjej jem ję wuzdrzoł, ale rovnak przeszło mje cepło takji, jak kjej słonuszko zasvjeci po długjich deszczach.

Pon szkolni radę Trąbë pochvolił i vëszekovoł mje pjismo. A po kjile dnjach przëszła wodpovjedz na moje przezvjisko, że mogę smjało chodzec z mojim hańdlem po vsach i po mjastach. Le jak mje vezvją do sądu, tej stanąc muszę.

Kjile dnji minęło a zjavjił sę v moji jizbedce Trąba. Ale jakżeż won vëzdrzoł zmjenjoni! Modri plachc sedzoł jimu pod levim wokjem. Lica nosełë znakji drapanjô a nos mocko beł spuchłi. Sodł won na zedlu i żałoblevim głosem wopovjodoł tak:

— Remus! Czemużes të mje, svojigo kamrota, wopusceł? Z godzeną, jakżes wode mje wodeszedł, vszeskji njeszczescô spodałë na bjedną moję głovę. Anjoł Stroż mój gvesno sę wob ten czas chdze v jakjim norciku v njebje położeł spac.

— A cuż cë sę stało? — pitoł jem. 

Trąba vëstchnął i rzekł:

— Cużem cë movjił, jak żesma sę na drodze za Lipnem pjerszi roz poznała a jô cę czestovoł gorzołką, a të nje przëjął. — Sto krokóv wod checzë jednigo, na przededvjerzé drugjigo, a jednigo z ręką na lecirzu, tej strzimom. Ale jô cë povjem: Tego razu jô bezmała nje strzimoł.

— Jakuż to?

— Przëzdrzë sę mje dobrze, a będzesz vjedzoł. Te vjidzalni znakji na mojich pjęknich licach są njiczim procem njevjidzalnim znakom pod ruchnami.

Tero jô sę dobroł, że go jego bjałka sprała.

— Ale za cuż wona sę na tobje tak pastvjiła?

— Za njic. Żebe rzec słovami koscerskjigo mjeszczona Pavele — të vjesz, tcgo z berłem — to wona to zrobjiła z przërodzoni złoscë serca, cvjardoscë, vëvrotnoscë i jędzotnoscë. A tero wona sę vëbjerô do naszigo ksędza jegomosce ze skargą, żem ji nje przënjosł żodnigo detka z wodpustu.

— Ko të ji rovnak przënjosł jakji pjenjądze?

— Jak jô mjoł co przënjesc, kjej mje wostatnigo tinfa v Koscerznje Stach wodegroł?

Markotno mje beło na Trąbę, że sobje jak dzecko postąpjił. Trąba zmjerkovoł to zaru i rzekł:

—Të sę brace na mje nje gorz, bo z połkvaterkjem v żołądku i kavałkjem chlebajô cë tvoję karę przëvjozł do Lipna. A tero jô przëszedł do cebje, jak do przijacela, be sę vëjiscec. Chdziż mom jisc, kjej mje moja zdovanô tak przëvjitała?

Na to mje sę jego znovu żol zrobjiło. A że mje pon szkolni za robotę na jego polu doł dziso bochenk chleba i gleń masła, przëroczeł jem Trąbę.

Won jodł łakomo tak, żem vjidzoł, że jego bjałka mu stravë nje wugotovata. A jak sę najodł, wobcarł gębę i povjodoł:

— Bog cë zapłac, Remus, za ten mjiłoserni wuczink co do nędznigo cała mojigo. Som sę przëznajesz, żem wo cebje mjoł dobrą starę im cę szczestlevje przeprovadzeł przez szandaróv jaż na svjęté gorë kalvarijskji. Ale vjidzisz: sobje samimu jô radzëc nje potrafję. Kjedes të sę ze mną woddzękovoł ve Vejherovje, pjęc cvjardich talaróv jesz glińgotalo v moji kjeszinji. Ale na dregji dzeń reno beło jich le trzë. Jednigo ma stracilë v gromadze: muzikańcë i wobraznjicë, bo kamrot Veber vëdoł przedtim svojigo talara z Mjechucena. Ale jak przëszła kolij na Klarnetę, tej mu sę zachcało spac. Tero Stach zaczął płakac, że Leon wucekł i won nji mô za co chłopa nając do wobrazu. Tak jô mujedinego talara pożiczeł. Na dregji dzeń won mje za to czestovoł wu Szredra v Strzepczu, kjej tam kompanjijô na noc zaszła. Ale że won nji mjoł pjenjędzi, to won mje to njibe v Koscerznje vroci. Wopłacivszë poczestunk, noclig i stravę, z wostatnim talurem szczestlevjem doszedł do Koscerznë. Jak ju chorągvje i wobraze sę przed Svjętim Janem przëvjitałë i procesijô sę po koscele rozeszła, tej jô z kamrotem Vebrem zaszedł do Neumana, bo tam mje Stach wobjecoł woddac moje pjenjędze. Naszedł jem go też tam v karczmje i Klerika z njim, chternigo jesz vjedno serce boli wo nę pannę. — Głupi, nje vje, cobe go czekało! — Tam ma sobje, że to ju po svjętim wodpuscë, dobrze jednigo vzęła. Jô bet gvesno barzo letkjigo ducha, żem sę z njimi vdoł v kartë granjé. Le na dregji dzeń jô sę dovjedzoł wod kamrota Vebra, chturen mje wob noc wotrzimoł, żem przegroł do Stacha, com jimu wuręczeł i że wonji na pocechę mje połkvaterk gorzołkji v kjesziń vłożilë. Kamrot Veber doł mje kavałk chleba, cobe mje wob drogę nje zemgleło, a jô vzął tvoję karę i ję zakarovol do dom. Tu na mje żdało przëvjitanjé njesrogji. Żeli të meslisz, Remus, że sę wobeło na drapanju nokcami, to të jesna lechi drodze. Ro i mjetelok i grulka bełë v roboce. 

Jô sobje mesloł:

— Vdzek tobje chłopje, kjej jes takjigo letkjigo rozumu. Alem tego nje povjedzoł, bo beł wukorani dosc tile.

A won sę vjichleł po jizbje i na mje pozeroł. Tak jô vjidzoł, że won mô jesz vjęcij kłopotu. Ku reszce won vëjachoł z njim.

— Remus! Tvoję karę jô cë przëvjozł. Ale Trąbjinô zamkła ję v chlevje i povjedzała, że ji nje vëdô, jaż ji nje dosz markji jedni za to njibe przëkarovanjé. Vjem jô, że to procem szeku i mje je barzo markotno. Ale cuż zrobjisz z bjałką? Pożiczë mje, żeli mosz jednę markę a jô cë tvoję karę przëkaruję. Bo jô nji mom fenjiga pod duszą, be ję wod moji bjałkji vëkupjic.

V ten sposob jô dostoł svoję karę, a Trąba sę ze svoją bjałką pogodzeł.