ROZDZIAŁ XIII.

O zdolności pojedynkowej.

 

Art. 208.

W zasadzie każda osoba, zdolna do dawania i żądania satysfakcji honorowej, może brać udział czynny w orężnej walce. Zasada niniejsza dopuszcza szereg wyjątków.

Art. 209.

Małoletniemu jest zabronione używanie broni. Kto zatem przez małoletniego zostanie obrażony, może obrazę pozostawić bez reakcji lub oddać sprawę sądowi karnemu.

Art. 210.

Jeżeli małoletni zostanie obrażony, a obrazicielem jest człowiek pełnoletni, natenczas może mieć miejsce zastępstwo wedle art. 189 i 190.

Art. 211.

O ile małoletni został czynnie znieważony, natenczas może wyzwać obraziciela w przeciągu 24 godzin od chwili znieważenia licząc, jednakowoż pojedynek możliwym jest dopiero po dojściu obrażonego do pełnoletności — przy czym obraziciel musi zgodzić się na tego rodzaju zwłokę.

Art. 212.

W zasadzie wszystkie osoby pełnoletnie do 60 roku życia są faktycznie zdolne do pojedynku. Ponieważ jednak ciężar starości nigdy równomiernie nie obciąża — zatem zadaniem sekundantów będzie badać w każdym poszczególnym wypadku fizyczne właściwości stron. Ponieważ tak, jak z jednej strony zdarzyć się może, iż osoba, która dawno 60 lat życia przekroczyła, cieszy się zdrowiem, pozwalającym jej walczyć z bronią w ręku — tak z drugiej strony może zajść wypadek tak szybkiego starzenia się, iż człowiek nie liczący 60 lat życia z bronią w ręku stanąć nie może.

Art. 213.

Każdą fizyczną niezdolność do władania bronią, spowodowaną czy to wiekiem, czy kalectwem, należy zaraz podnieść przy otrzymanym wyzwaniu względnie przy wyzwaniu. Tego rodzaju oświadczenie musi być stwierdzone przez lekarza, na którego osobę zgodzą się obie strony.

Art. 214.

W jednym tylko wypadku musi człowiek ułomny stanąć do starcia orężnego, a to wówczas, jeżeli powodem zajścia jest zniewaga czynna wyrządzona przez ułomnego.

Uwaga: Francuscy autorowie nakładają na ułomnych obowiązki satysfakcji z bronią w ręku nawet wówczas, jeśli ułomny dopuścił się słownej zniewagi.

Art. 215.

Następującym osobom zabroniony jest pojedynek:

1. między ojcem a synem;

2. między braćmi, względnie braćmi przyrodnimi;

3. między wujem a siostrzeńcem;

4. między teściem a zięciem;

5. między spokrewnionymi w pierwszym stopniu;

6. z małoletnim;

7. osobie, która dopuściła się poprzednio złamania reguł pojedynkowych;

8. krewnemu, przyjacielowi lub sekundantowi, który pragnie zająć miejsce osoby ciężko rannej lub zabitej w pojedynku, który miał honorowy przebieg;

9. sekundantowi, który chce stanąć zamiast swego klienta, który na placu się nie jawił;

10. osobie prowokującej pojedynki;

11. dłużnikowi przeciw wierzycielowi tak długo, dopóki długu nie uiścił, albo uiszczenie tegoż przed walką zabezpieczył, wyjąwszy wypadek, iż wierzyciel zajście sprowokował;

12. wszystkim w art. 8 wymienionym osobnikom.