DE VIRTUTIS ET FORTUNAE DIFFERENTIA SOMNIUM

 

Nox erat: in celso radiabant sidera caelo

Et Phoebe niveis undique fulsit equis.

Solus multa meo iacui meditando cubili,

Discernens vitae gesta peracta meae,

Fortunae anfractus varios et flabra notabam

Nubila, multiplices mutat ut illa vices.

Pensabam varias structuras, quae modo surgunt,

Quae modo et in nihilum paene redacta iacent.

Cuncta revolvebam praesentis temporis acta

Quaeque a praeteritis gesta fuere viris.

Inde soporiferi feriens me culmine rami

Somnus Lethaeis tempora tinxit aquis.

Iam sensi placidam per membra repanda quietem

Et sopor in toto corpore dulcis erat.

Sollicitus campo spatiari rebar aprico,

Dum venit Eoum, cana pruina, gelu.

Illic respexi per odora rosaria et hortos

Miltiiugos vitrei germina multa soli.

Frondibus in densis audivi dulce canentes

Pennigeras vario carmine mille feras.

Scire, ubi eram, nulla potui ratione, videbam

Herbosam praeter nil stupefactus humum.

Processi ulterius, diffundo lumina late,

Invenio nullam, quae pede facta, viam.

Tendo tamen nostros, quo se dat Phoebus, ad Austrum

Gressus; hinc tritum cerno profectus iter.

Prosequor hoc stupidus nullo comitatus Achate,

Confidens hominum non procul esse casas.

Ecce procul structis exurgunt moenia muris,

Visa oculis fuerant non prius illa meis.

Quae vigilando solet quis crebro revolvere mente,

Haec animo reddit nocte benigna quies.

Orbis, quae toties legi, miracula vidi,

Ut vatum scripsit non moritura cohors.

Pyramides aderant, spectacula celsa, vetustae,

Quas meretrix struxit claraque Memphis habet.

Quam posuit vidi Babylona Semiramis urbem,

Quae nati petiit, stupra nefanda, torum.

Pergaeae vidi hinc insignia templa Dianae,

Aris et centum grandia sacra Iovis.

Spectabam Mausoleum, sublime sepulcrum,

Quod struxit caro fida marita viro.

Et Labyrintheos quos Daedalus arte labores

Fecit, perpetuus sub quibus error erat.

Aeraque Phoebei vidi memoranda colossi,

Quo fuerat quondam facta superba Rhodos.

Cernebam multas tandem procul inde ruinas,

Quis subito visis immaduere genae.

Hic Danao misere speculabar ab igne cremata

Pergama, quae in cineres versa fuere leves.

Gentibus invisis ibi Graecia facta gemebat

Subdita maestisonis increpuitque modis.

Post alia fuerant ex parte videnda Gradivi

Moenia sacrorum sub dicione virum.

Ante oculos stabant nova condita multa superbe

Oppida, quae novi non bene cuncta tamen.

Lustrabam cupidus visendi singula certe

Nec volui tremulos vertere retro pedes.

In Casio clarus fuerat iam vertice Titan

Et nitidam terris lampada rite dedit.

Ulterius vado, licuit dum cuncta tueri,

Respexi multos ordine stare viros,

Heroas, proceres et fulgida sceptra tenentes

Hic vidi clausas ante manere fores.

E quorum numero multi sua stemmata secum

Portarunt pictis debite imaginibus.

Hic multi torques, multi cervice catenas

Gestarunt, illas non meruere licet.

Hic vidi Arabio vestes bombyce micantes,

Hic Tyrio tinctas murice saepe togas.

Purpuream chlamydem, petasum, thoraca, machaeram

Hic gessit mollis non cataphractus eques.

Dura prro galea capiti coma torta pependit,

Quae gessit spirans florida serta crocum.

Stabant his mixti pullati et compede vincti,

Luminibus quorum lympha perennis erat.

Magnaque femineae stetit inde caterva cohortis,

Illis non idem vultus in ore fuit.

Pars gemitus fudit, pars limis risit ocellis,

Pullas pars tunicas, serica parsque tulit.

Hinc aderant aliqui, decorat quos infula sancta,

In nostra primi religione patres.

Hos certi comitabantur, qui singula carpunt

Et spernunt doctos, nescia turba, viros.

His ego me iunxi comitem; spernebar ab illis,

Ridebant nostras, numina sancta, deas.

Ex his innumeri, gressu fastuque tumentes,

Ad superos stolidas fronte tulere faces.

Cognovi multos, sed erat mihi notior unus,

Qui me respiciens lumina torva dedit,

Verba per ampullas haec sesquipedalia fudit,

Turgebant multo labra referta Noto:

“Sicine reginae penetralia diva potentis

Fortunae tentas ista subire, miser?

Atratos repetas, nervis et compede vinctos,

Hic tibi non dabitur, vane poeta, locus.

Non tibi concessum est dare plebi iussa tremenda,

Nec nova tu populo nondere iura potes.

Et simulata loqui nescis, versutia tecum

Nulla manet, fraudes mente parare nequis.

Qui vult Fortunae laetos invisere vultus,

Dedecus, omne nefas et scelus omne sciat!

Haec, quae clara vides, palatia, moenia celsa

Subdita sunt nostrae, cunctaque structa deae.

Regna, urbes, terrae, capitolia, castra, theatra,

Templa, Lares, circi, iugera, prata, lacus,

Omnia Fortunae subsunt, Haec cuncta gubernat,

Est inter cunctas prima colenda deas.

Ingenium facit illa, ducum regumque favores,

Nil steriles curat Bellerophontis aquas”.

Ipsaque adhic tumidis vox stridula faucibus haesit;

Panditur educta ianua firma sera.

Nec mora, concurrunt ad aperta palatia cuncti

Et properat primum quisquis habere locum.

Quos inter mixtus fueram simul ire coactus.

Intravi, clausae concrepuere fores.

Ut circumspexi, timidus tremor ivit in artus;

Est similis nusquam regia visa mihi.

Spectavi vario formas ibi marmore comptas,

Quod Paros, Aegyptus quodque Carystos habet.

His asarota novis suberant depicta figuris,

Quae pede vix awsi tangere posse levi.

Suspexi celsa testudine mille per artes

Tecta fabre variis facta magisteriis.

Defertur placidi qui per phantasmata somni,

Non siquidem vigilans cuncta referre potest.

Quae memini, exponam. Veniunt si somnia mane,

Pondus habent; animus fortius illa tenet.

Sic oculos tandem dum verto ad singula nostros

Cernere dumque fuit singula cura mihi,

Fortunam solio vidi residere bifrontem

Aurato, varia quod fuit arte nitens.

In capite ex auro gessit diadema coruscum,

In laeva gessit regia sceptra manu.

Ex umeris Cous tenuis pendebat amictus,

Auro qui fuerat textus ubique labor.

Prima fuit facies, qua me respexit, amica,

Arridens, hilaris, laeta, serena, procax.

Talis erat, qualem profert Tithonia coniunx,

Dum linquit cani basia cara senis.

Aemula sideribus radiabant lumina celsis

Et porphyriacis aequa labella genis.

Efflabant fulvi per eburnea colla capilli,

Spirabant niveis pectora iuncta rosis.

Aureus in dextra cyathus fuit; inde bibebat,

Cui voluit fautrix pocula larga dare.

Gyrabant illam torques et equestria signa

Gestantes, tumido pectore, mente vaga.

His aliqui mixti fuerant, qui vertice rasi

Incedunt, doctis gens inimica viris.

Potabant multi, quamvis ientacula nondum

Cepissent, quos hic non numerare licet.

Spectavi multos qui dumque haurire volebant,

Illorum calicem traxit ab ore dea.

Mensque mihi fuerat, sitieban fessus eundo,

Sorbere ac constans turba negabat iter.

Multos spe vidi frustratos, spes tamen illos

Detinuit, stabant nemoque terga dabat.

Aurea sub pedibus Fortunae dona iacebant,

Hermum, Pactolum pressit et illa Tagum.

Distribuit potis haec munera magna ministris:

Imperium, fasces, stemmata, signa, genus.

Interea dum me placidis inspexit ocellis,

Sperabam vitae commoda multa meae.

Gratus eram sociis, dominis et carus amicis,

His nostrae semper complacuere deae.

Non tamen accessus mihi praestabatur ad illam,

Nam circumstantes impedimenta dabant.

Illius dum non spectabam sedulo vultus,

Avertit laetas perfida facta faces.

In me crudelem coepit diffundere frontem,

Extiterat numquam quae mihi visa prius.

Mutabar subito; dolor intima pectora pressit,

Ex oculis stillans sponte cadebat aqua.

Illius ante pedes tormenta acere videbam,

Aerumnas, curas exsilium, lacrimas.

Huius erat facies eadem, qua dira Megaera

Umbras sub Stygio trerritat amne leves.

Terribiles oculi fuerant, cutis inde genarum

Pendula fronsque minax obtuitusque ferox.

Dum specto socios, dominos, carosque propinquos

Et quibus ante fui carus ubique comes,

Nemo fuit tristi simulacra videre coacto

Tristia; mens facta est paene aliena mihi.

Pallor in ora venit, meditatio crebra cerebro

Intonuit, pressit pectora maesta dolor.

Hinc partes verti stillantia lumina in omnes,

Territus infelix sic novitate loci.

Agnovi quosdam, qui fastidire solebant

Me quondam, tristes imbre notare genas.

Ignoti multi fuerant, titulus tamen illos

Expressit. Memini quos, recitare libet.

Hic Pharii, Persi, Phrygii Macedumque tyranni,

Ausoniae fuerat magnaque turba ducum.

Omnes pullato stabant circumdati amictu

Et gemitus imo pectore saepe dabant.

Inter piratas Caesar stetit ille, triumphos

Qui gessit crebros et tulit ille necem.

Hic Croesum vidi, quem dicta diserta Solonis

Ex structo Cyri corripuere rogo.

Sardonychatus ibi est Samius cruce fixus in alta.

Luminibus misere visus adesse meis.

Spectavi Syphacem vinctum cercice catenis,

Qui quondam manibus regia sceptra tulit.

Huncque penes sorbens rex Ponti toxica stabat,

Qui potuit vario strenuus ore loqui.

Hic Xerxesque fuit, tumido super aequore victus,

Cum victore suo visus adesse mihi.

Thesea, Miltiadem vidi, Cimona, Solonem;

Iustus Aristides, Phocion hicque fuit.

Pompeius Magnus, superatus Caesare, iunctus

His stetit et mortis signa cruenta tulit.

Hicque videbatur Siculuc dare prima tyrannus

Grammata, qui quondam iussa tremenda dedit.

Hic Crassus locuples de divite factus egenus

A cunctis risus, probra scelesta tulit.

Quintus Gemoniis ut tractus Caepio scalis,

Prospexi, patria dictus in urbe pater.

Et Catilina suis iunctus stetit inde Cethegis,

Quds merito finis mors violenta fuit.

Demisso stabant duo, Poeni, fulmina belli

Vultu, quos timuit Martia Roma diu.

Hic Priamusque senex fuit et Priameia proles,

Tractus et adiunctis hic fuit Hector equis.

IIlis mixta stetit pudibunda Polyxena, cuius

Aeacidis roseo sanguine busta madent.

Hac coniuncta tenens hausit Sophoniba venenum,

A caro cepit quod nova nupta viro.

Hic steterat Cleopatra feris dans anguibus artus,

Quae stupri voluit praemia Martis opes.

Hic fuerat Dido mihi visa Sychaeia coniunx,

Ensis adhuc niveo pectore fixus erat.

Impatiens Phyllis, quae finxit se fore spretam,

In collo gessit vincula stricta suo.

Cum laqueo stetit hic, quae quondam vicit amorem

Optans privigni Phaedra petulca torum.

Hicque Clytaemestra, excidium quae saeva marito

Struxit, erat, nati iure necata manu.

Inde fuit geniti lasciva Semiramis igne

Ardescens, cuius cepit ab ense necem.

Respexi ulterius, volui nam visere cunctos,

Stabat in atratis magna caterva togis.

His mixiti fuerant, quorum nunc iugera lugent,

Est quorum multo sanguine tinctus ager.

Dextra Sigismundi domuit quos incluta regis,

Cuius adhoc hodie tela cruenta timent.

Hos quidem Mysos vel Dacos nomine dicunt,

Sunt docti numquam posse tenere fidem.

Hi varios luctus et singultantia verba

Eundebant, victis condicione pares.

Praeterea vidi, quos sic Fortuna fefellit,

Innumeros planctus fundere ab ore graves.

Hinc aliqui fuerant ausi fastigia celsa

Scandere, lubrica quos trusit ad ima dea.

Cum lacrimis multi convicia crebra dederunt,

Verba per ampullas qui modo facta dabant.

Anxius astabam vultum sperando priorem,

Sperabam laetum, quod fuit ante, iubar.

Hibernae veniunt post frigora tempora brumae

Candida cum niveis lilia mixta rosis.

Imbres non semper spargit pluviosus Orion

Nec semper nebulae sidera clara premunt.

Post tenebras lux saepe redit, post nubila clarus

Aether, post tristes saepe serena dies.

Haec fuit in tumidis spes sola retenta procellis,

Haec fovit mentem sola relicta meam.

Dum sic ambiguis versarer sedulo rebus,

Audivi strepitus multaque verba loqui.

Hinc reserabantur postes; circumtulit illa

Vultum, purpereis fulsit ut ante genis.

Respexit, limis ut quondam risit ocellis,

Hinc periit pallor, qui fuit ante mihi.

Ostendens frontis laetum radiantis honorem,

Inde mihi rediit, qui fuit ante vigor,

Dulcia melliflua deprompsit verbula voce;

Dulcior Hyblaeis vox erat illa favis,

Interea expansis aderat Cyllenius alis,

In manibus gessit Cynthia dona suis.

Vertice portabat petasum, talaria plantis

— Inde deum novi — nexa fuere sacris.

Constitit et media divum legatus in aula

Haec dedit ad geminam verba verenda deam:

“Incluta, quae coleris magnum, Fortuna, per orbem

Turicremis capiens mascula tura focis,

Et nunc pro votis mundi moderaris habenas,

Dirigis arbitrio res hominesque tuo,

Ardua dis superis tractanda negotia restant;

Consilium supiunt, est opus arte, tuum

Te sina nulla valet sapientia, te sine nullum

Ingenium, sine te dique deaeque nihil.

Te sine nil valeo, citharae licet ipse repertor

Exstiterim, docto doctus et ore loqui.

Tolle moras igitur, socius comitabor euntem,

Ocius et sanctos visere vade choros!

luppiter exspectat solio te summus eburno,

Adventum cupiunt numina cuncta tuum”.

Aurata dedit haec surgens in cyclade contra

Verbula mellitis pauca locuta sonis:

“Cuncta Panomphaei peragam mandata Tonantis,

A quo, quam profers, gratia tanta data est”.

Panditur interea spatiosi valva theatri,

Pennigero egreditur Fors dea iuncta deo.

Aurigeris sonipes phaleris stetit ante superbus

Atria, qui vario murice stratus erat.

Ascendit regina suis adiuta ministris;

Una fuit, frontes gesserat una duas.

Magna sequebatur famulorum turba, notavi

Quam paulo brevibus versibus ante meis.

Atrati fuerant omnes et compede vincti

Multi, pallorem quisquis in ore tulit.

Hos facie inspexit, quam post sua terga gerebat,

Qua nihil in toto tristius orbe manet.

Qui praecedebant, residentis pectore vultum

Cernebant hilarem, lumina laeta deae.

Inerat hic torques gestans fulvasque catenas

In Tyriis felix compta caterva togis.

Hanc propius reliquis incessit aperta mamillis

Candidulis, multis Thais amata viris.

Hinc Ephyrea suis ivit coniuncta puellis

Lais; quas dederat Graecia, gessit opes.

Ibat in aurata meretrix Cadmeia veste,

Misit amatoribus dulcia signa suis.

Rhodopis hinc, celsas meruit quae dives avaro

Pyramides femori, non procul ivit equo.

Hos comitabantur certi, quos diximus ante,

Inflatis, reptans turba superba, genis,

Qui longo ronchos de rhinocerote sonoros

In me iactabant, his quia mixtus eram.

Audivi sacras ibi crebro carpere Musas

Et testudineam cum crepitante lyram.

“Utile nil sapiunt nisi inania verba poetae” —

Haec quidam, nomen non meminisse licet.

Non tumidis tantum resonaret vocibus, illi

Si facies etiam postera nota foret.

Quae sunt ante, videt, sed quae ventura sequuntur,

Praeterit, exstincta non videt illa face.

Nulli Fors fulsit tam prospera tamque secunda,

Cui non interdum lubrica visa fuit.

Livor, lis, rabies, furor, ira, libido nocendi

Hos inter fuerat, sedulo nulla quies.

Ergo procul subitis pedibus iungebar ab illis

Carpebam primus, quod dea, solus iter.

Ulterius fueram paulisper ut inde profectus

Est mihi facta cohors obvia cana senum.

Pauci cum senibus iuvenes ivere verendis,

Nullus in his fastus nec coma torta fuit.

Hos inter rarus fulgebat miles in armis,

Qui generis gessit stemmata clara sui.

Femineae venit hinc his iuncta caterva cohortis

Casta, verecundus fulsit in ore rubor.

Inde sacerdotum processit turba sacrorum,

In populo quorum vita probata nitet.

Incessit demum facie matrona decenti

Pannosa, in laceris dedecorata togis.

Ore dedit questus, canis dispersa capillis,

Figens caeruleo lumina maesta solo.

Numen erat vultu, vultus quoque numine dignus

Et fuit omnigeno dignus honore coli.

Obstupui, fateor, venerandae frontis amore

Captus, nescivi, quae tamen illa foret.

Huc illuc oculos direxi, offendere notum

Optabam; notus tu mihi solus eras.

Tu mihi solus eras, praesul dignissime, notus

Inter pontifices, gloria magna, sacros.

Non procul ivisti domina, quam vidimus, imo

Quae longos gemitus pectore saepe dabat.

Audax accessi, reverenter et oscula dextrae

Rite dedi, supplex orsus et ista loqui:

“Alme pater”, dixi, memini si singula recte,

“Doctorum tutus portus et aura virum,

Ad te confugio stupidus, tremor occuspat artus,

Edoceas, quae sit contio tanta senum!

Quae dea, qui comites, quid singultantia verba,

Quid lacera haec vestis, quam gemebunda gerit?".

Respiciens hilari tum me, pater inclute, vultu,

Dootiloquis dederas haec mihi verba modis:

“Pectore solve metum, curas depone, timendum

Ulterius non est, hic bene tutus eris.

Hic non Fortunae metuas adversa bifrontis

Flamina, nil tetricas, quas gerit illa, faces!

Non risum timeas, convicia, probra, cacninnos,

Hic nemo nasum rhinocerotis habet.

Haec est, quam cernis, Virtus regina, per orbem

Quae fuerat priscis incluta temporibus,

Quae gessit toties victricia signa, triumphos,

Quae toties claros fecit in orbe viros.

Non amat illecebras aut munera blanda Diones

Haecque voluptatis marcida castra fugit.

Haec fert ingenium, sensus dat sola profundos,

Haec caelo dignos seque suosque facit.

Post cineres meritos haec cunctis reddit honores,

Haec dat perpetuos vivere sola dies.

Haec quos dat fasces, quae dat loca prima merenti,

Non sunt instaibilis sub dicione rotae,

Haec homines facit esse deos per strenua facta,

Hos iungit superis per sua gesta choris.

Omne nefas, scelus omne fugit, non utitur illa

Fraudibus, insidiis, calliditate, dolo.

Simplicitas sed vera placet rectique cupido

Hiicque placet sanctae religionis amor.

Qui vult Virtutis sublimes scandere colles,

Omne nefas fugiat, dedecus omne, scelus.

Desine mirari, lacera quod veste videtur,

Quod gemitus imo pectore saepe trahat.

Causa subest: mundi domina haec fuit incluta quondam,

Pro! gemina impenum Fors modo fronte tenet.

Pro votis haec nunc orbis moderatur habenas

Et cepit nostrae sceptra corusca deae.

Haec colitur cunctis, contemnitur undique Virtus;

Ut paucos comites nunc habet illa, vides.

Iam vadit superis et summo cuncta Tonati

Dicere, sub querulis collacrimando modis.

Nos sequimur comites. Si quos non noscis abunde,

Efficiam, quisquis quod tibi notus erit.

Haec, quae cana gradu procedit turba nodesto,

Philosophis plena est Socraticisque viris.

Cecropios Samiosque patres ire ordine cernis

Longo, quos Latium, Graecia quosque tulit.

Magnus Aristoteles, divus Plato, Zeno, Cleanthes,

Chrysippus, Thales, Pittacus, inde Bias.

Cetera, quamque vides, delecta caterva sophorum

Consequitur nostram semper in orbe deam.

Noscis ter ternas gradientes parte sorores

Ex alia, quae sunt numina magna tibi.

Agminis hinc princeps cithara procedit eburna,

A quo divino saepe furore cales.

Pascua qui cecinit, qui rura et grandia bella,

Subsequitur, primus laurea serta gerit.

Hunc sacri longo comitantur in ordine vates,

Quos noscis; frustra nota referre velim.

Quos vero aurato cernis diademate claros,

Hos inter noster rex modo maior adest.

Multus excellit procero corpore, vultu

Illustri, forti pectore corde, manu.

Rettulit a domitis modo quae victricia Moscis,

Signa gerit, victor notus ad astra potens.

Infidum stravit quo Mysum, cingitur ense;

Ulterius cernis, gestat ut ille minas.

Hunc penes incedit Macedum rex magnus in armis,

Cui quondam totus subditus orbis erat.

Hinc Numa, qui leges et religionis honores

Instituit, primus Martis in urbe pater.

Est Hostilius hic, qui parva tuguria rexit

Providus et patriae post modo rector erat.

Tarquinius venit hinc de mercatore Corintho

Progenitus, cuius commoda Roma tulit.

Tullius et tandem procedit Servius ille,

Qui patriae rexit fulgida sceptra suae.

Vertit in excelsas pulchrae Carthaginis arces

Scipio, Romulidum gloria prima ducum.

Hic est, quem cernis, claro spectabilis ore,

Primus Romano Marcus in eloguio.

Inde venit consul de patris Varro macello

Susceptus, patriae splendor honosque togae.

Haec sit femineae quae casta caterva cohortis,

Scire cupis; paucis, accipe, doctus eris.

Prima pudicitiae specimen Lucretia sanctae

It gestans manibus signa cruenta suis.

Candida Dulichii coniunx procedit Ulixis,

Inter quae mansit tot sine labe procos.

Inde venit leni coniunx Capaneia geessu,

Quae dederat structo pectora fida rogo.

Hinc est, magnanima quae vadit Cloelia fronte,

Transiit haec Tiberis, casta virago, minas.

Ista ratem traxit sic suspicione soluta

Claudia, virginei fulgida stella chori”.

Plura loqui cupiens, praesul dignissime, coeptum

Turbavit, qui post terga tumultus erat.

Namque venit magno residens Fortuna caballo,

Quam comitabatur maxima turba virum.

Huic Virtus, certe visu miserabile, cessit,

Virtutis comites huicque dedere locum.

Quam penitus spretam famuli trusere superbi,

Laetas Fortunae qui tenuere faces.

Probra dabant crebro, convicia crebra, cacchinnos

Ronchisons, quisquis rhinocerota tulit.

Praeteriit stolida Fors sic malefida cohorte,

Deridens sanctam, verba perampla, deam.

Incluta constanti Virtus haec pectore passa

Ediderat querulis ista locuta sonis:

“Ne moveant, comites, quae mecum probra tulistis,

Nam mala nil potis est lingua nocere bonis!

Quae modo Fortunae vidistis dona, caduca

Sunt siquidem, pereunt singula more nivis.

Nil habet aeternum, nil fert dea lubrica firmum,

Instabilis, bona nunc, nunc mala nomen habet,

Est merito bifrons, vultum fert namque gemellum,

Nunc hilaris multis indeque tristis adest.

Nunc adimit fasces, nunc captos reddit honores,

Sic crebro primum dat recipitque locum.

Quis etiam nuper laetis arrisit ocellis,

Hi post viderunt triste supercilium.

Sic variat Fortuna vices: quem tollit in altum,

Deprimit, et quem nunc presserat, inde levat.

Est indignorum fautrix, inimica virisque

Fortibus, Aoniis est inimica deis.

Praemia non aequa moderatur lance nec umquam

Pro meritis dignis praemia digna refert.

Ignavis donat torquea et equestria signa,

Terrarum dominos hos Mariumque facit.

Praeponit stolidos sapientibus hosque decorat,

Felices paucos sed sinit esse diu.

Sit liceat praedo, sacras qui laeserit aedes,

Publicus hinc notus sitque homicida licet,

Sit liceat leno, parasitus, fur vel adulter,

Proditor aut turpis ganeo, mimo levis,

Si fautrix fuerit, nota nulla nocere valebit,

Illustres, claros ingenuosque facit.

Ad vos, o superi, iustas volo ferre querelas:

Quae gens, qui mores, quae modo saecla vigent!

Est vitio verum, placet assentatio fallax,

Lex modo sub pedibus dexteritasque iacet,

Omnia versa quidem, magnis elisa ruinis

Cunctaque Fortunae succubuere manu.

Nunc ego contemnor, quae quondam rite colebar,

Nunc trudor, laceror, spernor, ubique premor

Omnes Fortunae venerantur mobile numen,

Et nostris pauci dant modo tura focis.

Vidistis, qui nunc illius terga sequuntur,

Hi quondam reges exstiterantque duces,

lam varios luctus et largos lumine fletus

Fundunt, his quoniam sedulo spreta fui.

Vos, qui me colitis vestigia nostra sequentes,

Non inconstantis flabra timete deae!

Fortunae adversos superat patientia flatus;

Hos quisquis vincit, qui patienter habet”,

Dixerat. Hinc subito discessit pectore somnus

Et caeli medio Phoebus in axe fuit.

Pectora tollebam viduo lassata cubili

Et scripsi teneris haec mihi visa modis.

A te materies, a te mihi causa dabatur

Et data sunt numeris te duce cuncta meis.

Haec igitur grata legito, pater inclute, fronte,

Somnia non frustra mane venire solent.