WIRTUALNA BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ
VIRTUAL LIBRARY OF POLISH LITERATURE

Szymon ZIMOROWIC (ok. 1609 - 1629)
Dr Radosław Grześkowiak

Był synem mieszczan lwowskich, Katarzyny i Stanisława Ozimków. W przeciwieństwie do jego starszego brata Józefa Bartłomieja, również poety, ale także rajcy miejskiego i kilkukrotnego burmistrza Lwowa, którego biogram znamy dość dokładnie, o Szymonie niewiele wiadomo. Jednym z najważniejszych źródeł informacji o jego życiu jest... nagrobek. W krużganku krakowskiego kościoła dominikanów w ścianę wmurowana została płyta nagrobna, która głosi, iż spoczywa tam Symeon Zimorowic, lwowianin, kwitnący łaskami muz i gracji, który talentem literackim prześcignął swe 20 lat i powrócił tam, skąd przyszedł, 21 czerwca 1629. Autorem inskrypcji nagrobnej był starszy brat poety, Józef Bartłomiej, który również w swych dziełach wspominał Szymona zawsze jako umierającego młodzieńca, ostatki sił poświęcającego na pisanie poezji. Jedyne źródło dotyczące Szymona, które nie zostało zredagowane przez Bartłomieja, to akta pewnej sprawy sądowej. W ich świetle postać Szymona jawi się nieco odmiennie: skarżył go rzeźnik Gładysz za to, iż ten napadł go na cmentarzu, zrywając mu czapkę z głowy i dusząc go za szyję.

Ćwierć wieku po śmierci Szymona, w 1654 r. Bartłomiej wydał jego Roksolanki, zaś w 1663 Sielanki nowe ruskie. W XVIII w. oba te zbiorki były tytułem do poetyckiej sławy młodszego Zimorowica, jednak okazało się, że Sielanki nowe ruskie nie mogły wyjść spod pióra Szymona, skoro opisano w nich liczne wydarzenia, które miały miejsce długo po jego śmierci. Odkrycie to z czasem zaowocowało kolejną wątpliwością: skoro Bartłomiej podszył się pod Szymona, wydając swoje Sielanki, mógł to również zrobić w przypadku Roksolanek. Mimo podejmowanych co jakiś czas prób, nie udało się jednak przypisać Roksolanek Bartłomiejowi. Prócz Roksolanek i Sielanek pod imieniem Szymona wydał jeszcze Bartłomiej w 1662 r. zbiór Moschus polski, z greckiego na wiersz polski przełożony, druk jednak nie jest dziś znany i na podstawie ogólnikowego opisu, którym dysponujemy, trudno ustalić, czy Szymonowe autorstwo było tu taką samą mistyfikacją, co w przypadku wydanych rok później Sielanek.

 

He was born to a middle-class Lwów family; his parents were Katarzyna and Stanisław Ozimkowie. In contrast to his elder brother, Józef Bartłomiej, who was also a poet, but at the same time a city councillor and Mayor of Lwów for several terms, and whose biography is quite well known, little is known about Szymon. One of the most important sources of knowledge about his life is ... his grave. In the cloister of the Dominican Friars’ church in Kraków, a sepulchral slab was built into a wall; it reads that there rests Symeon Zimorowic, a Lwów citizen, abundant in the favours of the muses and graces, whose literary talent allowed him to surpass the age of twenty and to return where he had come from, on 21 June, 1629. This sepulchral inscription was written by the poet’s elder brother, Józef Bartłomiej, who in his works always referred to Szymon as a dying youth devoting what remained of his strength to creating poetry. The only source concerning Szymon which was not formulated by Bartłomiej comprises the files of a certain court trial. In their light Szymon appears as quite a different person: he was accused by a butcher, called Gładysz, of attacking him at a cemetery by snatching his hat away and attempting to strangle him.

Twenty-five years after Szymon’s death, in 1654, Bartłomiej published his brother’s Roksolanki, and, in 1663, Sielanki nowe ruskie. In the eighteenth century these two collections turned the younger Zimorowic into a famous poet; it turned out, however, that Sielanki nowe ruskie could not have been written by Szymon, since the poems describe numerous events which took place long after his death. Over time this discovery brought about another doubt: if Bartłomiej had pretended to be Szymon when publishing his Sielanki, he might have done the same thing in the case of Roksolanki. Despite various attempts that have occasionally been made, researchers have not succeeded in ascribing Roksolanki to Bartłomiej. Apart from Roksolanki and Sielanki, Bartłomiej published under Szymon’s name the collection Moschus polski, z greckiego na wiersz polski przełożony (1662). The text, however, is not known today and on the basis of the general description which is available, it is difficult to establish whether Szymon’s authorship was here the same kind of mystification as in the case of Sielanki, published a year later.

BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY

 edycje tekstu:
Sz. Zimorowic, Roksolanki, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1981.
Sz. Zimorowic, Roksolanki, oprac. L. Ślękowa, Wrocław 1983, „Biblioteka Narodowa” I 73, wyd. 2 zm.
Sz. Zimorowic, Roksolanki to jest ruskie panny, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa 1999, „Biblioteka Pisarzy Staropolskich” 13.
opracowania:
- S. Adamczewski, Oblicze poetyckie Bartłomieja Zimorowicza, Warszawa 1928, s. 148-176.
- K. Płachcińska, Logika układu (ze studiów nad „Roksolankami” Szymona Zimorowica), [w:] Wśród zagadnień polskiej literatury barokowej, t. 1: Światopogląd, genologia, topika, red. Z. J. Nowak, Katowice 1980, s. 92-106.
- L. Ślęk, „Roksolanki” Szymona Zimorowica a renesansowy klasycyzm. (Liryka Jana Kochanowskiego jako tradycja), [w:] Jan Kochanowski i epoka renesansu. W 450 rocznicę urodzin poety 1530-1980, pod red. T. Michałowskiej, Warszawa 1984, s. 365-380.
- C. Backvis, Le songe de Bineda, „Slavica Gandensia”, 13 (1986), s. 237-248 (przekład polski M. Bogusławskiej w: C. Backvis, Renesans i barok w Polsce. Studia o kulturze, pod red. H. Dziechcińskiej, E. J. Głębickiej, Warszawa 1993, s. 112-128).

- L. Marinelli, The Dream of Love. “Medieval” Elements in Szymon Zimorowicz’s “Roksolanki”. I. Versification. “Richerche Slavistiche” 37 (1990), s. 217-235.

- P. Stępień, Szymon Zimorowic (1608 lub 1609 – 1629): „żyć wiecznie”, [w:] tegoż, Poeta barokowy wobec przemijania i śmierci. Hieronim Morsztyn, Szymon Zimorowic, Jan Andrzej Morsztyn, Warszawa 1996, s. 45-102.

ROKSOLANKI...

BIOGRAMY


OPRACOWANIE: MAREK ADAMIEC