|
|||||
Kazimierz Przerwa-TETMAJER
|
|||||
|
Urodzony 12 lutego 1865 w Ludźmierzu, powiat nowotarski. Ojciec - Adolf - uczestnik powstania listopadowego i styczniowego, był marszałkiem powiatu nowodworskiego. W 1883, z rodziną przeniósł się do Krakowa, gdzie uczęszczał do Gimnazjum Św. Anny, w 1884 rozpoczął studia na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, tam zaprzyjaźnił się z Lucjanem Rydlem, Stanisławem Estreicherem i Ferdynandem Hoesickiem. W 1888 podjął współpracę z "Tygodnikiem Ilustrowanym", w 1889 z "Kurierem Warszawskim", w 1893 z krakowskim "Czasem". Po opublikowaniu drugiej serii Poezji (1894) brał intensywny udział w życiu literackim Krakowa, będąc uosobieniem poety młodopolskiego. W 1895 przebywał w Heidelbergu, pełniąc funkcję osobistego sekretarza Adama Krasińskiego. Wyjeżdżał za granicę, zwiedził Włochy, Szwajcarię, Francję i Niemcy. W 1912 obchodzono w Warszawie jubileusz 25-lecia jego twórczości. W tym okresie wystąpiły pierwsze objawy choroby umysłowej. W czasie pierwszej wojny światowej był zwolennikiem Legionów Piłsudskiego, inicjatorem Komitetu Ochrony Podhala, prezesem Komitetu Obrony Kresów Południowych. Po wojnie mieszkał w Krakowie, Zakopanem, wreszcie osiada na stałe w stolicy. W 1921 zostaje prezesem Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich, w 1934 członkiem honorowym Polskiej Akademii Literatury. Utrata wzroku i nasilająca się choroba umysłowa zmusiły go do wycofania się z życia społecznego, pozbawiły możliwości tworzenia. Egzystował dzięki ofiarności społecznej. W pierwszych miesiącach drugiej wojny światowej został wyrzucony z Hotelu Europejskiego, gdzie miał zapewnione utrzymanie. Zmarł w Szpitalu Dzieciątka Jezus 18 stycznia 1940 roku. W drugiej i trzeciej serii Poezji wprowadził problemy znamienne dla epoki modernizmu, znalazła tu swoje odbicie filozofia Artura Schopenhauera i Fryderyka Nietzschego, a także fascynacja filozofią indyjską. Był autorem śmiałych erotyków, a także wierszy poświęconych pięknu Tatr. Muzykę do jego utworów poetyckich komponowali m.in. Marian Karłowicz i Karol Szymanowski. Autor nowel Na Skalnym Podhalu, pisanych stylizowaną gwara podhalańską, powieści Legenda Tatr (1912), nieudanej artystycznie powieści historycznej Koniec epopei. Włodzimierz Tetmajer - malarz, poeta i prozaik - był jego przyrodnim bratem. |
Born on 12th February 1865 in Ludzimierz, in the Nowy Targ district. His father - Adolf - took part in the November and January Uprisings, and was the speaker in the Nowy Dwór district parliament. In 1883 he moved to Kraków along with his family. He attended St. Anne’s Grammar School, then in 1884 he commenced his studies at the Faculty of Philosophy at the Jagiellonian University, where he made friends with Lucjan Rydel, Stanisław Estreicher and Ferdynand Hoesick. In 1888 he started to co-operate with "Tygodnik Ilustrowany", in 1889 with "Kurier Warszawski", and in 1893 with Kraków’s "Czas". After he had published his second series of Poezja (Poetry) (1894) he took an active part in the literary life of Kraków, where he was the embodiment of a Young Poland poet. In 1895 he was in Heidelberg, where he worked as a personal secretary of Adam Krasiński. He travelled abroad, he visited Italy, Switzerland, France and Germany. In 1912, the twenty-fifth anniversary of the start of his literary career was celebrated in Warsaw. At this time the first symptoms of mental illness appeared. During the First World War he was a supporter of Piłsudski’s Legions, he was the initiator of The Committee for the Defence of Podhale and the chairman of The Committee for the Defence of the Southern Borderlands. After the war he lived in Kraków and Zakopane, until finally he settled down in the capital. In 1921 he became the chairman of The Society of Polish Writers and Journalists, then in 1934 he became an honorary member of the Polish Academy of Literature. The loss of sight and his deepening mental illness forced him to withdraw from social life and deprived him of the possibility to create. He existed thanks to social generosity. In the first months of the Second World War he was evicted from the Europejski Hotel, where he had been granted board and lodging. He died on 18th January 1940 in the Hospital of the Infant Jesus. In the second and third series of Poezja he introduced problems pertinent to the modernism period; the philosophies of Arthur Schopenhauer and Friedrich Nietzsche as well as his fascination with Indian philosophy found their reflection in this poetry. He was the author of bold erotic poems and also of poems dedicated to the beauty of the Tatras. Marian Karłowicz and Karol Szymanowski, among others, composed music to his poetry. The author of: short stories, Na skalnym Podhalu, which were written in a stylised Podhale dialect, a novel Legenda Tatr ("Tale of the Tatras") (1912), and a historical novel Koniec epopei, which was an artistic failure. Włodzimierz Tetmajer - painter, poet and prose writer - was his half-brother. |
||||
BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY |
|||||
|
"Miałem kiedyś przyjaciół"... Wspomnienia o Kazimierzu Tetmajerze. Oprac. K. Jabłońska, Kraków 1972 K. Jabłońska, Kazimierz Tetmajer. Próba biografii, Kraków 1969 |
|||||
|
|||||