|
|||
Teofil LENARTOWICZ
|
|||
|
Urodzony 27 lutego 1822 w Warszawie, w rodzinie majstra
mularskiego i przedsiębiorcy budowy domów; zubożałego szlachcica.
Lata dziecinne spędził na wsi u ojczyma. W 1833 wyjechał do Warszawy,
uczył się w tzw. szkole obwodowej. W 1837 rozpoczął pracę w
kancelarii adwokackiej, następnie został aplikantem w Sądzie Najwyższej
Instancji, gdzie uzyskał posadę etatowego kancelisty. Debiutował jako
poeta w 1841, zbliżył się do grona Cyganerii warszawskiej. Z Romanem
Zmorskim odbył wiele pieszych wędrówek po Mazowszu. Towarzyszył
Oskarowi Kolbergowi w jego wyprawie do Galicji. Przyjaźnił się z
Ignacym Komorowskim, kompozytorem, który napisał muzykę do niektórych
wierszy Lenartowicza. W 1843 w obawie przed aresztowaniem opuścił
Warszawę, do której powrócił pod koniec tego roku. Pracował jako
podsekretarz w Komisji Sprawiedliwości; w tym czasie pomagał mu w
pracy samokształceniowej Kazimierz Władysław Wójcicki. W 1848
przedostał się do Krakowa, gdzie z ramienia Towarzystwa Naukowej
Pomocy wykładał historię Polski w szkole dla Żydów, prowadził
kursy dla polskich rzemieślników. W 1849 musiał uchodzić przez
Drezno na Łużyce. W lipcu 1849 powrócił do Wielkopolski, skąd wyjeżdżał
na Śląsk. W grudniu 1851 wyjechał do Brukseli, w 1852 przeniósł się
do Paryża, gdzie poznał Adama Mickiewicza, Józefa Bohdana Zaleskiego,
Cypriana Norwida. W 1856 przeniósł się do Rzymu, w 1860 zamieszkał
we Florencji. Tu w 1861 ożenił się z Zofią Szymanowska, rzeźbiarką
i malarką, przyrodnią siostrą żony Adama Mickiewicza. Pod jej wpływem
zajął się z powodzeniem rzeźbą. W 1875 odwiedził Kraków,
zdominowany wówczas przez ideologię stańczyków. W latach 1874 i
1879-1886 wykładał na uniwersytecie bolońskim historię literatury słowiańskiej.
Korespondował z Józefem Ignacym Kraszewskim i Marią Konopnicką. Zmarł
3 lutego 1893 we Florencji; ciało poety sprowadzono do Krakowa i
pochowano w grobach zasłużonych na Skałce.
Już pierwsze wiersze, Kalina, Galary, deklamowane i śpiewane w Warszawie, zdobyły mu popularność, którą utrwaliły tomiki Lirenka i Zachwycenie (1855). Okładkę do Lirenki projektował Cyprian Norwid; bliska znajomość obydwu poetów jednak rychło przerodziła się w konflikt (z winy Norwida, który nakłaniał Lenartowicza do podporządkowania się m.in. założeniom, sformułowanym w Promethidionie). "Lirnik wioskowy" wykraczał w swej twórczości poza poetykę stylizowanej ludowej piosenki. Lenartowicz był także autorem poematu Gladiatorowie, który spotkał się z surowym atakiem Juliana Klaczki, wielu utworów patriotycznych. Jednak to przede wszystkim prosta i melodyjna poezja, stylizowana na ludowość zyskała mu uznanie ze strony Norwida, Kraszewskiego, Konopnickiej, później Jana Kasprowicza, Stefana Żeromskiego, aż po Marię Pawlikowską-Jasnorzewską, autorkę wiersza pt. Lenartowicz, zawierającego apostrofę do poety-"złotniczeńka", przy pomocy prostych środków spełniającego ludzkie marzenia. |
He was born on 27 February 1822 in Warsaw, to the family of an impoverished nobleman, who worked as a master bricklayer and a building contractor. He spent his childhood in the country, at his stepfather’s. In 1833 he went to Warsaw where he attended a so-called district school. In 1837 he began working in a lawyer’s chambers, then he became a trainee in the Supreme Court and was later employed as a full-time clerk. He made his debut as a poet in 1841, and became close to Warsaw’s Bohemia. Together with Roman Zmorski, he went on many walking trips around the Mazowsze region. He accompanied Oskar Kolberg on his trip to Galicia. He was a friend of Ignacy Komorowski, a composer who wrote music to some of Lenartowicz’s poems. In 1843, fearful of being arrested, he left Warsaw but came back at the end of that year. He worked as an under-secretary in the Justice Commission; at that time Kazimierz Władysław Wójcicki helped him in his self-educational work. In 1848 he managed to get to Kraków, where, on behalf of the Society for Educational Aid, he gave lectures on the history of Poland in a school for Jews and ran courses for Polish craftsmen. In 1849 he had to flee via Dresden to Łużyce. In July 1849 he came back to Wielkopolska, from where he made his trips to Silesia. In December 1851 he went to Brussels, then in 1852 he moved to Paris, where he met Adam Mickiewicz, Józef Bohdan Zaleski and Cyprian Norwid. In 1856 he moved to Rome, then in 1860 he settled in Florence, where, in 1861, he married Zofia Szymanowska, a sculptress and a painter, and the step-sister of Adam Mickiewicz’s wife. Influenced by her, he successfully took up sculpture. In 1875 he visited Kraków, which was at that time dominated by conservative ideology. In the years 1874 and 1879-1886 he gave lectures on the History of Slavonic Literature at the University of Bologna. He corresponded with Józef Ignacy Kraszewski and Maria Konopnicka. He died on 3 February 1893 in Florence; the body of the poet was brought to Kraków and buried in Skałka, among the graves of the meritorious. His first poems, Kalina and Galary, recited and sung in Warsaw, gained him popularity, which was later strengthened by the collections Lirenka and Zachwycenie (1855). The book-jacket of Lirenki was designed by Cyprian Norwid; the close friendship of the two poets soon gave way to conflict (through Norwid’s fault, as he had tried to persuade Lenartowicz to subordinate his poetry to the rules specified in Promethidion). The art of “The Rustic Lyrist” went beyond the poetry of stylised folk songs. Lenartowicz was also the author of a poem Gladiatorowie, which was severely attacked by Julian Klaczka, the author of many patriotic literary works. But it was his simple and melodic poetry, of a stylised folk character, that gained him the appreciation of Norwid, Kraszewski, Konopnicka and, later, Jan Kasprowicz, Stefan Żeromski and Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, the author of the poem Lenartowicz, which includes an apostrophe to the poet-‘goldsmith’, who, by the use of simple means, fulfilled people’s dreams. |
||
BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY |
|||
|
- T. Lenartowicz, Wybór poezyj. Oprac. J.
Nowakowski, Wrocław 1972. |
|||
|
|
|||