WIRTUALNA BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ
VIRTUAL LIBRARY OF POLISH LITERATURE

Jan KASPROWICZ
Dr Marek Adamiec

Urodzony 12 grudnia 1860 we wsi Szymborze pod Inowrocławiem, w rodzinie chłopa-analfabety. Uczył się w pruskich gimnazjach w Inowrocławiu, Poznaniu, Opolu i Raciborzu, brał udział w konspiracyjnych pracach samokształceniowo-patriotycznych, maturę uzyskał w Poznaniu w 1884 roku. W roku 1884 podjął studia na uniwersytecie w Lipsku, gdzie należał do grupy socjalistów, skupionych wokół Ludwka Krzywickiego; studia kontynuował na uniwersytecie Wrocławskim, gdzie działał w legalnych polskich i niemieckich organizacjach studenckich. W roku 1887 dwukrotnie aresztowany, skazany na pół roku więzienia za działalność socjalistyczną. Na przełomie 1888/1889 przeniósł się do Lwowa; dla "Kuriera Lwowskiego" pisał artykuły literackie, artykuły polityczne o zaborze pruskim, sprawozdania sądowe. Działał w Kole Literacko-Artystycznym, "Sokole", został członkiem Ligi Narodowej. W roku 1893 ożenił się z Jadwigą Gąsowską (pierwsze małżeństwo z Teodozją Szymańską w r. 1886 rozpadło się po kilku miesiącach), tym razem Kasprowiczowa odeszła z Przybyszewskim. W 1904 doktoryzował się na Uniwersytecie Lwowskim na podstawie rozprawy o liryce Lenartowicza, w 1909 objął specjalnie dla niego utworzoną katedrę komparatystyki literackiej. w roku 1911 ożenił się po raz trzeci - z Rosjanką Marią Bunin. W czasie pierwszej wojny światowej związany z Narodową Demokracją. W roku 1920 ze Stefanem Żeromskim brał udział w akcji plebiscytowej na Warmii i Mazurach. W latach 1921-1922 był rektorem Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. Od 1924 przebywał stale na Harendzie w Poroninie, gdzie zmarł 1 sierpnia 1926.

Poeta, dramaturg, krytyk, tłumacz.
W roku 1891 ukazały się utwory związane z naturalistycznym okresem twórczości, cykle wierszy: Obrazki natury, Ze Szląska, Z chałupy, tom gawęd Z chłopskiego zagonu. W roku 1891 nastąpił w jego twórczości przełom modernistyczny, dla którego charakterystyczny jest Krzak dzikiej róży (1898) i zbiory hymnów: Ginącemu światu (1902), Salve Regina (1902), tom prozy poetyckiej O bohaterskim koniu i walącym się domie (1906).  Szczególne miejsce w jego twórczości zajmuje tom wierszy Księga ubogich (1916). Tłumaczył dramaty Ajschylosa, Eurypidesa, z łaciny m.in. Pieśń o żubrze Macieja Hussowskiego, z angielskiego m.in. Szekspira, Marlowa, Byrona, Shelleya, Keatsa, Swinburne'a, Wilde'a, z języka niemieckiego: Goethego, Schillera, z języka francuskiego Rimbauda, Maeterlincka, tłumaczył także z włoskiego i holenderskiego.

Born on 12 December 1860 in Szymborze near Inowrocław to a family of an illiterate peasant. He studied at Prussian grammar schools in Inowrocław, Poznań, Opole and Racibórz, during which time he took part in self-educational and patriotic conspiratorial work. He passed his matriculation exams in Poznań in 1884. He entered the University of Leipzig where he belonged to the group of socialists gathered around Ludwik Krzywicki; he continued his studies at the University of Wrocław, where he acted in legal Polish and German student organisations. He was arrested twice in 1887 and sentenced to six months’ imprisonment for pro-socialist activity. In 1888/1889 he moved to Lwów; he wrote literary articles, political articles about the Prussian partition of Poland and judicial reports for "Kurier Lwowski". He was active in the Literary and Artistic Circle "Sokół", and he became a member of the National League. He married Jadwiga Gąsowska in 1893 (his first marriage with Teodozja Szymańska in 1886 had disintegrated after several months);  on this occasion his wife left him for Przybyszewski. He obtained his PhD degree in 1904 at the University of Lwów on the basis of a thesis on Lenartowicz’s lyrics, in 1909 he was appointed to the Chair of Comparative Literature, a post which was especially created for him. He married for the third time in 1909 – a Russian lady, Maria Bunin. During the First World War he was involved with the National Democracy Party. In 1911 he took part in the plebiscite action in Warmia and Mazury along with Stefan Żeromski. In 1921-1922 he was Rector of the University of Jan Kazimierz in Lwów. From 1924 he stayed at Harenda in Poronin where he died on 1 August 1926.

Poet, dramatist, critic, translator.
In 1891 the poems connected with the naturalistic period of his work were published - the cycles of poems: Obrazki natury, Ze Szląska, Z chałupy, a volume of tales Z chłopskiego zagonu. Krzak dzikiej róży ("The Wild Rose Bush") (1898); the collection of hymns: Ginącemu światu ("To a Dying World") (1902), Salve Regina (1902) and the volume of poetic prose O bohaterskim koniu i walącym się domie (1906) were characteristic for the modernist breakthrough which came in 1891. Księga ubogich ("The Book of the Poor") (1916) occupies a special place in his literary output. He translated dramas by Aeschylus and  Euripides; from Latin, among others, Pieśń o żubrze by Maciej Hussowski; from English, among others, Shakespeare, Marlowe, Byron, Shelley, Keats, Swinburne and Wilde; from German: Goethe, Schiller; from French Rimbaud, Maeterlinck; he also translated from Italian and Dutch.

BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY