Na zgon poezji

 

Nie! nie umarła, jak to próżno głoszą,

Ta jasnych krain pani i królowa,

Co serca ludzkie napawa rozkoszą;

Żaden ją grabarz pod ziemię nie schowa,

Nie stłumi natchnień, które pierś jej wznoszą,

Nie skazi wdzięku cudownego słowa,

Bo nim ją w piasku mogilnym pogrzebie,

Już z nową jutrznią zabłyśnie na niebie.

 

Ci, którzy mówią ciągle o jej zgonie,

Czyliż nie wiedzą, że ma żywot wieczny

W piersiach ludzkości i w natury łonie?

Ze się odnawia w jasności słonecznej,

W ogniu młodości, co wieczyście płonie

I czarodziejsko w jeden węzeł splata

Marzenia ludzi z pięknościami świata?

 

Czyliż nie wiedzą, że ona jest wszędzie

Rozlaną w całej błękitów przestrzeni,

Że ciemnych jaskiń przenika krawędzie

I świeżym liściem w gruzach się zieleni,

A choć zużyte porzuci narzędzie,

Choć dawne swoje koryto odmieni,

To w nowych myślach, uczuciach lub czynie

Naprzód z wezbranym prądem życia płynie?

 

Na cóż więc trwoga o jej przyszłe losy?

Czyliż zabraknie wiosennych błękitów?

Czyliż zabraknie łez ożywczej rosy,

Snów bohaterskich, miłosnych zachwytów?

Czyliż ucichną tajemnicze głosy

Stłumionych pragnień i rozpaczy zgrzytów,

I czyliż wszystko w nicość się rozwieje,

Co żywi całych pokoleń nadzieje?

 

Nie! nic nie zginie z uczuć przędzy złotej,

Choć wzór powolnej ulegnie przemianie -

Zawsze tak samo młodych skrzydeł loty

Wzbijać się będą nad ciemne otchłanie;

Zawsze te same słowicze tęsknoty

I żądza szczęścia ta sama zostanie

I sercom ludzkim śpiewną da wymowę;

Dźwięki tak znane, a tak wiecznie nowe.

 

Niewczesne wasze żale, o wróżkowie,

Co nieśmiertelnej śmierć wróżycie pewną;

Ona się w martwym nie zamyka słowie,

Nie jest zaklętą w marmur ani w drewno,

Lecz ma sklepienia niebios za wezgłowie,

A na usługi sfer harmonię śpiewną,

I rządzi z góry sercem niewolnika -

Jak chce, zstępuje - i kiedy chce, znika.

 

Ona żyć będzie, choć jej oddźwięk zgłuchnie

W lutniach śpiewaków i sercach słuchaczy;

Ona w grobowym przechowa się próchnie,

Przetrwa mrok zwątpień i burzę rozpaczy

I świeżym ogniem w przyszłości wybuchnie,

I znowu świat ją schodzącą zobaczy,

Biorącą berło, by rządzić wszechwładnie,

I znów z miłością do nóg jej upadnie.

 

Ta trumna, którą do grobu składacie,

Zawiera tylko kształt jej już przeżyty,

Uwiędłe kwiaty na jej ślubnej szacie,

Woń znikającą, lutni dźwięk rozbity.

Wolno wam płakać po kochanki stracie,

Co w was młodzieńcze budziła zachwyty,

Ale nie wolno orzekać - że ona

Dla serca ludzi na zawsze stracona.

 

Wy się nie troszczcie o nią - o wróżbici!

Bo ona w piasku mogilnym nie leży,

Lecz dawnych marzeń potargane nici

Przerabia w ciszy na strój inny, świeży,

W którym znów serca stęsknione zachwyci

Nowych kochanków i nowych rycerzy.

Nie płaczcie nad nią - bo ona w obłoku

Na chwilę tylko uszła ludzi wzroku.

18 grudzień 1879