ROZDZIAŁ 15

Na kneziowskim grodzie do późna czuwali ludzie, pana miłościwego nie było. Biała pani siedziała w swej świetlicy i dumała, powołując do siebie to sługi, to podskarbiego, to służące. Niekiedy z siedzenia zrywała się niespokojna, szła do okna, to do drzwi, a słała pytać, czy pan miłościwy nie wrócił, czy go gdzie widać lub słychać nie było.

W pierwszym podwórcu stali też i czekali ludzie, drudzy się pokładli ze znużenia.

Czekali, nie mogąc się go doczekać - kędyś ponad lasami przeciągnęła burza z hukiem i trzaskiem i poszła. Potem słońce zza chmur obejrzało się krwawo i znikło, ciemności jak całun opadły na ziemię, knezia jeszcze nie było.

Na grodzie kłaść się spać nie śmieli, nużby ich nie zastał na nogach i pogotowiu, dopiero by chłostać kazał!

Co chwila Brunhilda słała pacholę, a pacholę wracało z tym samym: - Ani widu, ani słychu.

Wiatr się poniósł po lasach i jeziorze, poobrywane chmury biegać zaczęły po niebie, jakby się goniły i zbierały, aby drugą burzę zrobiły. Pomiędzy słupy, ściany

U miłościwej pani pozasuwano okiennice, pozatykano okna oponami, dachy się trzęsły i trzeszczały, wicher rechotał.

Aż około północka koto mostu i wrót zahuczało, zatętniało, rozległo się po grodzie - kneź jedzie.

Wnet słonionymi przejściami popod słupy przemknęła się kneźna biała, wychodząc przeciw panu swemu. A szła zagniewana, lecz wszedłszy do świetlicy, zastała pana, któremu obmokłe suknie ściągano, gniewniejszym niż ona była.

Spojrzeli po sobie i nie witali się: Kneź pięścią w stół bił i mruczał - miodu sobie podawać kazał. Głodny był, spragniony a zły... przekleństwami miotał, aby wszystko sczezło i szło na wskroś ziemi.

Brunhilda stała założywszy ręce, ruszając ramionami. Ludzie się porozbiegali.

- Północ już przeszła, a pana miłościwego doczekać się nie było można.

Ani żony?

Zamruczał coś tylko.

Chwycił się za głowę targając włosy rozczochrane, a ze złości rwąc je palcami.

- Hadon jutro do Sasów, do waszych niech jedzie... niech tu ciągną, niech idą, niech palą, tępią, gnębią... Niech tę ziemię ogniem puszczą całą. Wszak gdy nowiny trzebią na pole, aby zboże rodziły, wprzódy je czyszczą siekierą i płomieniem. I tu nic nie będzie, póki siekiera i płomię nie zniszczy tych plugawych chwastów! Uśmiechnęła się blada pani.

- Wiedziałam ja to dawno, mówiłam dawno - rzekła - tylko Sasi im radę dadzą. Ty ich sam nie zmożesz ze swymi smerdami, ich tu siła. Zdrajcy wszyscy kmiecie, żadnemu wierzyć nie można.

- Na jutro wołać Hadona - powtórzył kneź - ale milczeć, że posłany i dokąd. Rankiem niech wyjdzie pieszo, konia weźmie ze stadniny, niech jedzie ze znakiem ode mnie. Pierścień niech powiezie.

Biała pani, głaszcząc go po głowie, potakiwała.

- Odpoczywaj no spokojny - ja go wyprawię sama. Nim dzień wejdzie, będzie w drodze, ale czasu dużo spłynie, nim te puszcze przejdzie wskroś i za Łabę się dostanie, nim oni się tam ruszą, nim wyciągną, nim się przedrą tutaj - a tu!... Kneź spojrzał na nią.

- Tutaj oni knują i zmawiąją się - wiece gromadzą, po nocach przy łuczywach radzą, po lasach się zbierają, dwory objeżdżają, gońców sobie posyłają. Śmieję się ja z tego, mam dosyć ludzi, gród mocny i wieża wytrzyma, jezioro obroni, a we spichrzach pełno, zasieki po brzegi nasypane. Choćby ta dzicz obległa, jeszcze bym się opędził tej psiarni, a oblec mnie nie śmieją!

Zaczęli szeptać ciszej - kneźna siadła tuż przy nim, podparta na ręku. Przynieśli mu mięsiwa misę, które począł rwać palcami, i kubek miodu, który wypił tchem jednym.

Wszedł chłopak smukły, ulubieniec miłościwej pani, którego we dworze lękali się wszyscy. Gdy knezia w domu nie było, on białą panią, siedząc w sypialni, po dniach całych zabawiał, brała go z sobą, gdy jechała, obejść się bez niego nie mogła. Kneź go też lubił, bo mu się jak kot łasił. Gdyby nie twarz piegowata i blada, nie byłby brzydki. Włos też miał krwawoczerwony, ale obfitymi spadający puklami.

- Hadon! - zawołał zobaczywszy go kneź - zbliż się tu, jutro ruszysz do dnia w drogę, tam...

Wskazał na zachód ręką.

Hadon podparł się ręką na stole, patrzał ukradkiem na kneźnę, a ona mu zza męża oczyma znaki dawała.

- Pierścień na znak weźmiesz u pani - pokażesz, by dali wiarę. Stary wie, co on znaczy... ciągnąłem długo... dziś... tak lepiej, niech idą, niech przychodzą.

- Miłościwy panie - rzekł Hadon z pokorą. - Ślepy by chyba nie widział, na co się zanosi, po lasach się kupią, narady czynią, kto wie, czy nasi pośpieją?

Rozśmiał się Chwostek.

- Hej! Twarde zęby trzeba mieć, aby gród ukąsić - rzekł - niechby je sobie na murze poszczerbili trochę, nadciągniecie z odsieczą w czas. Ja się ich na grodzie nie boję. Znam tych psich synów, warczą oni więcej, niż kąsają, odgrażają się i krzyczą. Gdy się ich siła zbierze, gotowi by gołymi rękami na jeża, ale po dziurach się rozlezą i spać będą.

- Miłościwy panie - szeptał Hadon - pewnie tak jest, jak mówicie, ale tu nie ufać nikomu, nawet swojej drużynie.

Zmarszczył się kneź.

- Smerdów pewny jestem, a motłoch grozą się trzyma, tego się nie boję. Rozśmiał się i popił pan miłościwy. Hadon szeptać począł, o czym tego dnia między ludźmi się rozwiedział. Mówił i on, że po zagrodach jeżdżono, że sobie na uroczyskach nocą schadzki czynili kmiecie, że po chatach niektórych nieustannie kręcili się posłańcy jakby z wiciami, że starostów jakichś wybierano.

Kneź głową pogardliwie rzucał.

- Niech gadają, niech radzą, krzyczą i trzęsą dzidami; więcej oni nie zrobią nic nad wrzasku wiele. Ano plemię to zuchwałe raz przetrzebić potrzeba i rogów mu przytrzeć. Na to się Sasi zdadzą. Jutro w drogę, Hadonie.

Chłopak ku pani białej spojrzał znowu z ukosa, głowę spuścił, ręce na piersiach złożył i tyłem się wycofał z izby.

O bytności swej na Lednicy kneź nie rzekł i słowa, ludziom też o tym milczeć przykazawszy, ci jednak nie wytrzymali i półgębkiem strach nieśli.

Nazajutrz cicho było na grodzie. Kneź na dzień zaspał, biała pani przędła i śpiewała pędząc swe sługi. Dzień chmurny był, deszcz poprószał. Około pół dnia dopiero kneź się wywlókł na podsienie i na świeżym powietrzu na ławę legł. Psy go obsiadły, pił, drzemał, pędzał je kopiąc nogami a chleb im rzucając na przemiany.

Z południa na haci u mostu stanęła konnych gromada, domagając się do knezia przystępu. Kmiecie byli, żupani i władycy, starszyzna i znaczniejsi po mirach. Przybiegł smerda znać o nich dając - coś ta gromada już buntem pachniała i Chwostek, obudziwszy się, groźnie brwi namarszczył.

- Puścić ich tu - zawołał na smerdę - wrota obwarować, a bez woli mojej nie wypuszczać stąd nikogo. Niechże przychodzą - zobaczymy, z czym idą. Wstał z ławy, na której leżał, siadł, psy spędził z podsienia w podwórze. Wrotami wchodziła poważna gromada starych ludzi, poubieranych świątecznie - kołpaki na głowach, obuszki u boku, miecze u pasa. Chwost zmierzył ich i policzył oczyma, którzy byli. Tych, do których miał ząb, nie znalazł, bo ich gromada na zamek puścić nie chciała, a kneź ich najmilej by był powitał, aby na wieżę posadzić. Śmiało szła ta garść ludzi trzymając się razem. Od mostu i wrót do przedsienia, gdzie kneź siedział w boki się podparłszy, był kawał drogi.

Chwost na nich począł patrzeć, oni na niego. Szli krokiem mierzonym, z głowami podniesionymi, oczy w nim topiąc śmiało - on też nie ustępując im, niezlękniony, tak samo się w nich urągliwie wpatrywał.

Kmieciów oczy mówiły, że ze skargą szli i z żalem, pewni swojego prawa - wzrok knezia szyderski i gniewny odpowiadał wręcz, że ich precz odepchnie.

Gdy się wreszcie przybliżyli do przedsienia, Myszko trochę głowy pochylił, kołpaka dotknął i ręką pozdrowił. Kneź ledwie się ruszył, już mu gęba z gniewu drżała.

- Mówcie... Słucha się przecie wszystkiego, i kruków, gdy kraczą, i puchaczów, gdy huczą, i psów, gdy wyją. Posłuchamy i waszego głosu.

Myszko po swoich rzucił okiem i zobaczył, że stali niezlęknieni wcale.

- Źle z nami poczynacie - odparł - równając nas ze zwierzęty, ludzieśmy przecie jako wy.

- Jako ja? - rozśmiał się kneź - toście wy źle poczęli, bo ja tu równych nie znam krom mojego rodu.

- Znacie czy nie - odparł Myszko - a czuć ich trzeba będzie. Jeszcze my dziś do was ze słowem przychodzimy, może być rada, nie zwada... Nam kneź i wódz potrzebny, dlategośmy waszych posadzili na grodzie i daliśmy im czasu wojny moc nad sobą. Chcieliśmy, aby kneź u nas silny był przeciw wrogów naszych i ziemi nam bronił. Ale nie na tośmy mu siłę dali, aby nam karki nią łamał. Wy, kneziu, o tym zapomnieliście, a chcecie nas zakuć w niewolę. Ano - my ci się nie damy! Mówimy ci - porzućcie to lepiej, a idźcie z nami na jedną rękę.

Zamilkł Myszko. Chwost, który słuchając cały wrzał i rzucał się, wstał z ławy, rozprostował się i począł się śmiać ze złości. Było to jego zwyczajem. Białe zęby wyszczerzył, po wargach mu piana ciekła, pięść podniósł do góry.

Co słuszna, dajemy, ano na niewolę niemiecką obrócić się nie damy. Wam to smakuje, co się u nich dzieje, bo to naród łupieski, a kędy wojna, tam musi być niewola. My wojny nie lubimy, bronimy się, gdy nas napadają - to mus, a nikogo nie napastujemy, ale swobodę miłujem. Granice u nas spokojne.

Kneź stał, jakby nie słuchał, oczyma ich liczył. - Co więcej? - zapytał.

Chwost się po podsieniu przechadzał, czasem o słup oparł, to znów chodził. - Co więcej? - zapytał.

- Więcej? - wtrącił drugi z Myszków, który od dawna się już poruszał, jakby mówić chciał, i buchnął teraz nagle: - Więcej? Gdyby się nam usta otworzyły i wszystko przez nie poszło, co w nas siedzi, na długo by stało. A kto tu na tym grodzie naszą brać popoił, odurzył, że się pozarzynali, i trupy ich jak psów do jeziora kazał rzucać? A mało u ciebie naszych w lochu pod ziemią gnije i zgniło?

- Ja ci powiem więcej! - zakrzyczał trzeci. - Ty z Niemcami, wrogami plemienia naszego, trzymasz za jedno. Od nicheś sobie zdradną dziewkę wziął - do nich ślesz, z nimi się wąchasz. My to wiemy, my wiemy!

I rękę podniósł groźnie.

W tłumie gwar się rozpoczynał coraz żywszy, każdy się z mową wyrywał i słowa leciały nieopatrzne, a pięści ścieśnione występowały ponad głowy - kneź chodził, Buchał, zębami zgrzytał i śmiał się.

Oczyma na stojąco w dali smerdę rzucał jakoś dziwnie.

Tuż za gromadą kmieci po jednemu sunąć zaczęli się ludzie, skupiać i obsadzać przejście z tyłu. Wszyscy z oszczepami i topory. Z początku w gorączce nikt nie zważał na to, aż Myszko, obejrzawszy się i obaczywszy ten zastęp, odezwał się:

- Cóż to ma znaczyć? Czy i nas myślisz tu zabrać w niewolę? Myśmy tu przyszli do ciebie od wiecu, z woli mirów, a stanie się nam co, będzie z tobą gorzej jeszcze! Nie odpowiadając nawet na pytanie Chwost krzyknął do smerdy:

- Wiązać ich! Dyby i pęta - to moja odpowiedź.

Lecz nim czerń zdołała się rzucić na nich, już Myszko wpadłszy do przedsienia

chwycił knezia za bary. Jęli się mocować to w jedną, to w drugą zataczając stronę. Czeladź zamiast bronić stała onieśmielona tym zuchwalstwem.

Wśród ciszy słychać było tylko sapanie obu i miotane przekleństwa, potem łomot, gdy na dyle, którymi był wyłożony pomost podsienia, padli oba. Kneź był pod spodem, Myszko siedział na nim gniotąc go. Działo się to przeciw drzwi samych, które się nagle otwarły i biała pani z rozpuszczonym włosem wbiegła z krzykiem, nóż trzymając w ręku. Pochyliła się nad Myszkiem i poczęła mu szyję rzezać, aż krew na słupy trysnęła. Rzucili się kmiecie ratować go i wnet powstała wrzawa ogromna, bo z tyłu nadbiegła dwornia z wrzaskiem na nich.

- Bij! Morduj! Życia nie dawaj! - wołano.

Kmiecie bronili się dzielnie. Myszko, któremu krew się z szyi lała, zerwał się i stanął na nogi odcinąjąc jeszcze, drudzy też odbijali razy, ale widząc przewagę w kupę się zbili i szli nazad ku wrotom, broniąc pachołkom. Na całym grodzie krzyk powstał straszny, tuż i strzały świstać poczęły. Ludzie, co na wieży byli i w dziedzińcu, nie śmiejąc zbliżyć się do zrozpaczonych kmieci, strzelali z góry i z dala, kamienie z proc na nich ciskali, a strzały więzły tu i ówdzie w twarzach i szyjach. Krew ciekła obficie. Jednakże dopadła gromadka do wrót zapartych, nacisnęli je i wyłamali. Padły z trzaskiem waląc się na ziemię. Tuż u mostu dwornia jeszcze kupą stała, co z kmieciami przybyła; zobaczywszy swych panów w niebezpieczeństwie, posunęła się w obronie ich, wołając i krzycząc żałośliwie. Z jednej i drugiej strony walczono zacięcie, tu była kupka niewielka, tam motłoch bez wodzów niezdarny. Nie gotów do waśni, bo się jej nikt nie spodziewał, a życia tak bardzo nastawiać nie miał ochoty - głośno ujadał tylko, a nie nacierał zbyt silnie. Więcej czynił wrzawy niż ran. Sam Chwost biegł z nimi, ale późno się zerwał. Gawiedź nie potrafiła kmieciów odciąć od ich koni i czeladzi, tak że wśród tego zamętu dopadli, broniąc się, do haci, do mostu i do koni - a tu, gdy raz się znaleźli i dosiedli ich, Myszko skrwawiony pięść tylko podniósł i krzyknął:

- Zabraliście się z nami do wojny, to ją będziecie mieli!

Wtem krew płynąca tak uszła, iż go słabnącego dwóch chwyciło pod ręce, bo się skłonił i na ziemię padał.

Tak podtrzymując go i tamując krew uchodzącą, kmiecie zaraz od zamku precz jechali z odgróżkami i narzekaniem wielkim.

Chwostek szalał, że ich puszczono, że się im wybić dano. Ludzi swych wnet wieszać chciał za to, że go nie bronili w czas i kmieciom żywym ujść dali z grodu. Smerdowie ich tuż na placu smagać poczęli prętami i biczami.

Chwostek też przypadając do niektórych własną ich siekł ręką.

Nierychło się uspokoiło; zamek cały do późna jęczał i płaczem się rozlegał. Dopiero gdy sił do bicia i znęcania się nie stało, dano pachołkom spocząć i pochować się potłuczonym po kątach.

Kneź i żona pomiarkowali też, iż nie czas było się srożyć, gdy lud co chwila potrzebnym być mógł dla obrony.

Na ławie w izbie leżał Chwostek, który padając na dyle także sobie utłukł kości - jęczał i przeklinał. Nad nim siedziała biała pani i patrzała nań z pewnym politowaniem, a niemal pogardą.

- Sameś sobie winien, miłościwy panie - mówiła - trzeba mnie słuchać było. Inaczej by się to skończyło. Poprosić ich było uprzejmie do izby, posadzić za stołem, a mówić do nich słodko. Tymczasem by straż u wrót stanęła; zająłbyś ich jak ryby w matnię. I lepiej jeszcze, lepiej jeszcze wodzić ich było obietnicami, udać powolność, ażby Sasi nadeszli, a nie śpieszyć z wojną. - Tu po czole go uderzyła białą ręką. - U ciebie, miłościwy panie, więcej siły w ręku niż w głowie. Ja słaba niewiasta jestem, ale prędzej bym to plemię zdradliwe pożyła. Słuchajcie mnie! Kneź jęczał i przeklinał.

- Co teraz poczynać? Namyśliła się nieco Brunhilda.

Chwostek słuchał.

Blada twarz kneźny zarumieniła się nieco, wstała i poczęła się przechadzać po świetlicy.

Chwostek z oczyma w nią wlepionymi mruczał tylko. Stanęła przed nim Brunhilda.

- Zostaw to mnie - odezwała się. - Miłoszowi synaś jednego zabił, drugiemu wyłupiono oczy... Ślepego mu trzeba oddać i wmówić weń to, że oczy mu wzięto bez naszego rozkazu. Pójdę do niego na wilię. Odziać, nakarmić trzeba go i ze służbą do ojca odprawić. Stary Miłosz się przejedna może, odzyskawszy syna.

- Trzeba do nich siać rozumnych ludzi, na zamek ich prosić. Nasza sprawa, ich wszystkich sprawa. Nie stanie nas tu, wygubią Leszków wszystkich kmiecie i jeden się nie uchowa; toć zrozumieć powinni... Niech się zjadą, niech radzą.

- A jeśli nie zechcą?

Brunhilda nie odpowiedziała nic, ręce na piersiach trzymała złożone i głową trzęsła tylko. Spojrzeli sobie z mężem w oczy.

Kneź stęknął. Biała pani podała mu kubek i pogłaskała po głowie.

Pogładziła go pod brodę.

To mówiąc, zostawiwszy Chwostka na ławie, sama się wyśliznęła z izby, w podwórzu skinąwszy na zaufanego swojego, na Kaszubę, którego zwano Muchą. Mucha był chłop młody i przystojny, żwawy i wesół. Smerdą go sama kneźna uczyniła, znalazłszy w nim rozum i chytrość, na których się poznać umiała. Między nim a Niemcem, wyprawionym z pierścieniem, o łaski białej pani toczyła się wieczna walka, z której ona śmiać się była zwykła, bo jej to pochlebiało.

Mucha z Niemcem krwawili się czasami, od słowa do słowa i do pięści przychodząc. Teraz Kaszuba był panem zbywszy się współzawodnika. Uśmiechnęła mu się Brunhilda. Stanął wnet na rozkazy.

- Na stołb mi trzeba i do lochu - rzekła - gdzie oślepły Leszek siedzi, pójdziesz ze mną... Nagotować ludzi ze czterech, odzież bogatą i piękną. Leszka do ojca trzeba wyprawić, dziś jeszcze.

Mucha nie odpowiedział, tylko pokłonem.

Niecierpliwa pani już z podworca ku stołbowi szła. Inaczej się tam dostać nie było można, tylko po drabinie z poręczem, którą do wysokich drzwi dostawiano. Stała ona właśnie w miejscu, bo stróż dla zamkniętego w lochu Leszka chleb i wodę zaniósł. Brunhilda zręcznie się wspięła na wschodki rozkazując za sobą iść Musze. Wewnątrz wieży mrok już był. Wschodki z tarcic wiodły na dół. Tu ciężkimi drzwiami, zapadającymi z góry, zaparty był loch, w którym osadzono oślepionego Leszka. Drabina znowu prowadziła do głębi ciemnego więzienia, które jedno tyko wąskie okno oświecało.

W ciasnej, wilgotnej tej dziurze, na garści słomy zgniłej i stęchłej leżał młody, piękny chłopak, dwudziestokilkoletni. Odzież na nim gruba, zdarta i powalana dozwalała widzieć wychudłe i zżółkłe ciało. Na pół leżąc, oczyma strasznymi na kształt dwu plam krwawych zdawał się patrzeć przed siebie. Usłyszawszy szelest niezwykły, Leszek głowę podniósł nieco; czoło wybladłe: zmarszczyło mu się. Brunhilda obejrzawszy się trwożliwie po lochu, sparta o drabinę, którą weszła, odkaszlnęła nieśmiało. Leszek usiadł jakby strwożony.

- Kto tu? - zapytał.

- Ja tu jestem - cicho i łagodnym, umyślnie osłodzonym głosem poczęła kobieta - ja, Brunhilda...

- Czy mam umrzeć? - odezwał się więzień.

- Nie! Ja ci przynoszę wolność - mówiła kneźna. - Ja zawsze życzyłam tobie i bratu dobrze, starałam się was ocalić. Kneź nie winien, nieprzyjaciele na was podszczuwali, grozili wami. Co się stało, stało się przez sługi, bez rozkazu naszego.

Leszek się zaśmiał szydersko i głową potrząsł niedowierzająco.

Nie było rozkazu!

Leszek się śmiał, słomę zgniłą wziąwszy spod siebie, w wychudłych białych rękach miął ją bezmyślnie.

- Chcę was uwolnić - dodała kneźna - chcę was staremu odesłać ojcu. Dosyć już w rodzie było waśni i krwi się wylało. Pojednajmy się wszyscy, pogódźmy, mamy i tak dosyć nieprzyjaciół, Leszku. Spokojnie na swoim grodzie ojciec i wy siedzieć będziecie.

To mówiąc zbliżała się ku niemu Brunhilda powoli, a Leszek, słysząc ten głos przybliżający się ku sobie, cofał przerażony, jakby nowej lękając się zdrady.

- Nie lękaj się - poczęła Brunhilda - przysięgam ci, jutro będziesz u starego ojca i u własnego ogniska, wolnym. Kneź chce zgody i spokoju. Daj się stąd wyprowadzić, włożyć odzież, nakarmić; konie i ludzie czekają na ciebie.

Leszek zdawał się uszom nie wierzyć, można się było domyślać, że szukał pod ręką czegoś, co by mu do obrony, a przynajmniej do pomszczenia życia służyć mogło. Drżące dłonie chwytały mur zimny.

- Nie lękaj się - powtarzała Brunhilda - przysięgam ci!

Milczał biedny więzień, który się był z posłania zerwał i do ściany przypadł, jakby w nią chciał się schronić, gdy dwóch z czeladzi przyprowadzonych przez Muchę ujęło go z wolna pod ręce. Próbował im się wyrwać jęcząc i nie zważając na zapewnienia Brunhildy, ale osłabły był i łatwo go wziąć im przyszło. Dał się wreszcie na plecy zabrać silnemu parobkowi, który go poniósł po drabinie, Brunhilda i Mucha szli za nim. Narzucono mu opończę i Kaszuba zaprowadził naprzód z sobą do komory, gdzie mu nową odzież dać miano. Kazano wybrać jak najkosztowniejszą. Sama Brunhilda szła już przodem do swojego dworu, gdzie jeszcze uwolnionego Leszka przyjąć, nakarmić i ułagodzić chciała.

Wkrótce potem otworzyły się drzwi i powiernik Brunhildy wprowadził z sobą zmienionego do niepoznania Leszka, którego młodość i piękność przy okropnym kalectwie wzbudzały litość nawet w ludziach do podobnych nawykłych widoków. Dano mu ubiór kneziowski, szyte suknie, z krasnymi sznury obuwie i jakby na szyderstwo miecz do boku. Jasne jego włosy, świeżo zmyte, rozpuszczone na ramiona, świeciły pozłocisłą swą barwą, blada twarz, zaledwie młodym porastająca włosem, smutną była i straszną z tymi oczyma zakrwawionymi, które niedobrze zakrywały zsiniałe powieki.

Brunhilda kazała go posadzić u stołu, sama stając przy nim i podając mu napój i jadło.

Leszek zdawał się tak wygłodzony i spragniony, tak uspokojony przez Muchę, iż przyjął, co mu dano, z chciwością prawie. Milczał.

Niemka z przymileniem, pochylając się ku niemu, mówiła doń ubolewając nad nieszczęściem.

Mówiła Brunhilda, on słuchał i milczał, a milczenie to niepokoiło ją, bo dozwalało posądzać, że jej nie wierzył. Tym mocniej też starała się wmówić w niego, że to nieszczęście stało się bez niczyjej woli.

Leszek zdawał się tak głodem i pragnieniem zajęty, iż prawie nie słuchał tych zapewnień. Kneźna siadła przy nim, sama go karmiąc i zachęcając do picia.

- Wrócisz natychmiast do ojca - rzekła. - Wyprosiłam wam swobodę w tej nadziei, że ojca nam przejednacie. Mówcie mu, że i kneź, i ja zgody chcemy. Niech do nas przyjadą, niech sobie ręce podadzą.

Leszek milczał jeszcze.

- Powiesz mu to? - spytała

- Odniosę mu wszystko, co słyszałem - rzekł uwolniony - powiem. Więcej z niego wydobyć nie potrafiła Brunhilda. Konie i ludzie gotowi byli; dwu towarzyszów obok niego jechać konno miało i podtrzymywać go w drodze. Obdarowała Brunhilda synowca szatami, wyprawą na drogę i w chwilę potem przez most jechała już ludzi gromadka, która Leszka odprowadzała. Mucha stał u progu, Brunhilda podeszła ku niemu. Sami byli w izbie, pogładziła młodzieńca pod brodę, dając mu kubek miodu.

- Jedź mi zaraz - rzekła - i miej rozum, bo go tu wiele potrzeba. Jedź do panów stryjów, powiedz im, co widziałeś, że Leszek uwolniony, że my zgody z nimi chcemy, niech na gród do nas zjadą. Kmiecie nam grożą, bronić się potrzeba nie memu panu, ale całemu rodowi naszemu... Skoro, jak naprędzej niech przybywają do nas.

Zagniewają się pewnie; ukołysz ich pięknymi słowy, niech ino przybędą. Nie odstępuj od tego, aby tu zaraz jechali. Rozumiesz?