XXXIX

Remus vëzbivô karę na Łebskjich Błotach v noc Małgorzatë, ale ratuje żëcé Trąbë i svoje.

 

Jutrznjô rożovô malovała njebo za nami nad Sorbskjem, kjej jesma ku reszce wuzdrzała vjelgji vodë jezora. Rega małich rebackjich checzi na kraju rozsepanô sedzała. Ludze pravje vstovelë do robotë, a na nasze pitanjé rzeklë:

— To vjes Żarnovskô, a to vjelgji jezoro zovje sę Łebskjim.

Przez nje płenje rzeka Łeba do Bołtickjigo morzô vëzębjivszë sobje przë mjesce Łebje wuscé do morzô przez dinë morskji. Płinje wona z daleka, a zdroje ji bjiją v Mjirachovskjim lese. Zdrzącë na te vodë, przëboczeł jem sobje, jak jô no z njeboszczikjem krolem jezora po lasach Mjirachovskjich sę taceł i z kompanjiją po roz pjerszi szedł do Vejherova i wuzdrzoł za sobą no vjelgji vojsko cenji, chterno mje na woczë przëszło v ti minjoni straszni nocë v zomku Sorbskjim. Vjelgô tęgota mje sę v sercu wodezvała za njimi minjonimi chvjilami v lese, v chternim jô nocovoł mjedze grobami stolimóv i pjił vodë ze zdrojóv ti vjelgji rzekji; chterna tu stolemnimi falami szeroką v pjoskach vëworaną bramą tonęła v morzu. Rzekł jem tede do Trąbë:

— Chto vje, chdze tu v tich vjelgjich vodach płeną krople, co scekałë z drzév na nasz sicenovi dach mjedze grobami stolimóv v Mjirachovskjim lese?

— Cuż cë do głovë przëszło? — rzckł Trąba markotno. — Njech vodë płeną drogami jakji jim Pon Bog vëmjerzeł. Ale człovjek mô volną volę i może jisc chdze go woczë njesą. A pocuż të mje vleczesz jaż tu, na ten kuńc svjata, tego jô sę doznac nji mogę!

Trąba sę gorzeł, bo ten nocni marsz na njevjadomich drogach a pjoskovatich i czężkjich zmęczeł go dosc tile. Ale i jô czuł wołov v gnotach.

V żevnotę mjoł naju dvornjik wopatrzoné, ale pjic nama sę chcało. Tak ma poszła do małi karczmë, chdzesma kjile rebokóv poznała, z chternimi sę Trąba vdoł v godkę. Wonji wopovjadelë, że jesz za jezorem i za rzeką Pustinką movją naszą movą, navetk jaż po wuscé rzekji Lupavë. Jak sę dovjedzelë, że vjezę tovarë, zlecałë sę bjałkji. Alem vëzbeł le guze, jigłë i njitkji. Mojich ksążk njicht nje chcoł kupjic, bo pjisma naszigo nje bëlë vekłi.

Trąba vëpjivszë z njimi kjile kjeliszkóv, nabroł znovu ducha.

— Remus! — rzekł won — gvesno tu le pjosk i voda v tim dzelu svjata. Ale pokąd wonji mają taką dobrą gorzołkę duńską, nje strachom sę, żebe mje sę pesk nje vëkrzevjił na ksztoł starnjevkjenigo. Tak jô ju z tobą pudę na kuńc kaszubskjigo svjata, le dziso nje vjem, cze strzimom. Gvesno nen czorni wod zbjeranjô żogóvk nje nadarmo nom grozeł. Meszlę, że mje mô zadané, bo nogji mje njesc nje chcą.

— Kjej tak — rzekł jeden z rebokóv — to më możemë vaju przevjezc czołnem do Jizbjic. Bo vedle jezora przez pjoskji i błota droga poprovdze zimkô.

Tak ma jich zgodzeła. Ale muszałasma sę boso zebuc i dużi kavałk jisc v jezoro. Snodkji bo wono takji, że navetk jich letkji czołna nji mogłë dojachac do kraju. Le v żłobje cemnim, chternim Łeba przez jezoro bjeżi, głębjô takô jak noc.

Na małi czołen vnjesłasma moję karę i sadła. Z dvuch rebokóv, chterni naju vjezlë, jeden trzimoł vjosło długji, mocni i gjibkji, chternim won kjerunk dovoł i rovną vogę. Drugji na małim maszce rozpjął żogjel, vetchłszë maszt v kobełę. Ledvo wod kraju a płotno nabrało vjatru i nadęté, jak brzuch vjelgji beczkji, rvało nas v przodk chiżim jak meva bjegjem.

Minąvszë vjelgjim kołem vse Babidoł i Gace — tu Łeba vpłivô v jezoro — lądovelësmë v Jizbjicach. Tu ju wob ten czas naszło połnjé. Vjater wusnął, a zevi wogjiń loł z njeba. Dlotego ma so wudbała wostac ve vsë, jaż sę vjodro wostudzi. Ale ledvjesma zjadła na kraju wobjod z naszi torbë, spjik nas zaczął morzëc, że nje beło radë. Położelësma sę tede pod grzępą i wusnęła.

Słuńce ju nasze cenje vëcigało v njebivało długji sztołtë, kjej jesma wodecknęła. Mjałasma jesz przed nocą duńsc do Kluczëc, a rebocë naju wostrzegelë, żebesma przez Łebskji Błota trzimelë sę szerokji drogji. — Dzivno prędko — rzeklë wonji — njevjadomi drogji tam zabłądzec może i wutonąc v Błoce, tim siadnji, kjej vjater vjeje wod morzô i vodę podnoszô v gorę.

Tede ma sę spjeszeła, żebe przed nocą mjec te błota za sobą. Szerokô droga na nje provadzeła, na chterni dva voze sę vëminąc mogłë. A jak ma z nji zeszła i zbłądzeła, tego jô do dzisodnja vërozumjec nji mogę. Ko krom rebackji wostrzegji ma rovnak z nji zeszła v Błota.

Kjedesma sę tego doznała, szłasma jakąs stegną przez vonjącé wostrą vonją trovë. Gorą trovë chopało gorącim, jak v pjekarnjiku. Chdzes daleko na grądach v błoce stojalë v pojedinkę chałupë bjołé z czornimi poprzek pręgami. To vjązark czernjił sę smołą a glinjanni fachë bjelełë sę vapnem. Żevigo człovjeka vjidzec nje beło, le dalek przode naju małi, vëzdrząci jak chrząszcz, szedł człovjek v spiczastim kłobuku i szerokjim kołnjerzu. Tak ma szła za njim, bivszë wudbë, że won pevno z tuteszich i naju naprovadzi na jaką chatę ludzką. Przërechlivszë kraczajóv, naszłasma ku reszce krocij njego. Ale krom tego stegna zrobjiła sę vjedno vęższô, a co gorszigo, zaczęla sę zibotac pod nogoma.

— Czole, Remus! — rzekł Trąba i sę stanovjił, be wocerac mokleznę z karku i skarnji. — Tu mje sę cos nje vjidzi. Ten tam przode nas, jak mje sę zdaje, zaprovadzi nas do zemni vodë. Wuvożejie: to nje są rebackji ruchna, chterne won na sobjc nosi. Takjich vesokjich kłobukóv i szerokjich kołnjerzi nje not rebokom. Może też to nje je żodna przegrzecha, le jakji jich ksądz abo szkolni. Vjesz të co? Jô na njego zavołom! Choba drogę przez te błota znaje, kjej tak som po njich vanożi.

I zavołoł głosno.

Ten tam przode nas stanął, tuobrocel sę pomału i vezdrzoł.

Ve mje jakbe trzasło! Tec to nje beł njicht jinszi, le ten pjekjelni malorz ze Sorbska!

Trąba sę żegnoł, jakbe chcoł Złego wod sebje wodnekac. Znadz go poznoł też.

Ale mje za ten vstid, chturen won mjedziso v nocë zrobjił, i za nę njeszczestlevą pannę Slavjinę, porvoł takji gorz na njego, żem chiże postavjił karę na stegnje i lecoł na njego. A mesloł jem sobje:

— Pożdejże pjekjelniku! Jô cę za to vszetko v tim torfje vëczapję, że będzesz vëzdrzoł jak jistamantni czort, z chternim gvesno jezdes krevni!

A won stojoł i na mje żdoł. Ale jak jem nadbjegł krotko na kjilkanosce kraczajóv, zasmjoł sę le, jak sę smjeje nocą puszczik v lese, i sunął v chrostë njevjelgji, chterne tam vstron stojałë. Vpodł jem za njim, ale choc wone nje pokrivalë vjększigo molu, jak dużô gburskô wobora, zgjinął won mje z woczu, jakbe go zibjô połkła.

Belo mje tero kąsk vstid moji zapalczivoscë, ale njick nje zbjegło, le vrocëc sę do Trąbë, chturen też ju na mje vołoł. Kjedem naszedł, sedzoł won na moji karze i zdrzoł z wurzasem v woczach na gruńt pod nami, wobrosłi krotką wostrą trovą a plachcami czorni mokrim torfem, z chternigo pod nogoma naszimi i kołami karë vodni vëchodzełë na vjechrz bąble.

— Remus! — rzekł won.— Tero ma wostała sami na tich vjelgjich błotach a jidze noc. Ten tam, co v nim brzidze zgjinął, to nje beł żoden malorz. Jô cë povjem: Nen filut Derda łgoł a rovnak movjił provdę. To tam slode v Sorbsku beło pjekło a jeden z czortóv jego naprovadzeł naju tu na tę straszlevą zibją.

— Zgjinął won mje, jakbe go zemja połkła — rzekł jem.— A przedtim rozesmjoł sę smjechem pjekjelnim. Dzivno to barzo, choc bełbem po vczoraszim mjoł vjedzec, że lepji z njim nji mjec spravë.

—Jô jego rągająci rzechot czuł — rzekł Trąba. — Przeszło mje, jak krzik sovë v nocë. Won tu naju na njeszczescé naprovadzeł chcąci. Przëzdrzële sę tvoji karze! Po poł koła i pokuńc podpór wona ju zagrądzonô. A ma sami po kostkji stojima v mule. To naju skuseło na zibjącé Błota! Gorą je narva trovë, pod nją skora torfu a pod torfem muł. V njim ma sę zapadnjima, jak kaminje, żeli Pon Bog nom nje zesle retunku.

Provdę movjił muj tovarzesz. Nogorżij, że słuńce, czervjoné jak rozpolonô kula, tonęło ju za dalekjim rębem zemji. A za njim szła noc, chterna przëgasała dnjovi vjidë i szarą komudę zacigała na tich zibjach bcz kuńca.  Rozumjoł jô że trzeba chcącë njechcącë dalij na jakji suchi mol, chdze besma mogła dożdac novigo dnja.

—Trąbo! — rzekł jem. — V Bogu nodzeja! Zlez z moji karë i pochadej za mną, pokąd sę nje scemnjeje. V nich chrostach, chdze mje nen pjekjelni malorz zgjinął zdaje mje sę bëc vjększi kavał grądu.

—Vszetko mje jedno! — rzekł  Trąba. — Volę nocovac v tovarzestvje samigo Smętka, njiże wutonąc v tim torfje i stanąc przed svjętim Pjotrem całi wumorusani jak wotrok pjekła. Mogłbe v prędkoscë njc poznac, że to jô, Trąba z Lipna, i kopnąc nogą do pjekjelnich wotchłanji. Tak le przez njeboczenjé. A chtużbe za mną sunął, żebe mje vëdobëc?

Mjedze chrostami, chterne wobjimałë le tile gruńtu, jak njevjelgô gburskô wobora, przeszukoł jem jesz roz kożdi mol za nim njezbednim malarzem. Ale prożno. Gruńt sę tu zdovoł plachcami dosc cvjardi, ale ve vjele molach torf przezeroł przez kępë, wobrosłé trovą. Vëszukałasma sobje nocechszi norcik pod krzami, wustavjiłasma karę, sadła na nji i przemiszlała.

Dalij jisc nje beło sposobu, bo chiżim krokjem noc nachodzeła svjat. Njebo jęło pobjegac czorną łavą chmur, chterne tak chiże zajęłë wono wod kuńca do kuńca, jakbe jakji njeżeczni duchë spjeszno chcelë nas na tich błotach przëkrëc czorną płachtą. Le pod vschod słuńca, zkądesma przëszła, vązkji pas vjidni stojoł długji czas. Pod nen pas vjidiu vjidzec beło, jak długji łodegji trovë trzęsłë sę ve vjatrze, chturen nachodzeł na letkjich nogach wod morzô. Ale jak i tam chmurë zeszłë już na zemję, tej nom sę zdovało, jakbe chcałë spadnąc i nas svojim czężorem przetłoczëc. Z Błot szła na nas jakbe z varu ropa a moklezna cekła z nas, choc sedzałasma cecho, jak mesze.

Procem svojimu przërodzenju Trąba njick nje movjił, le zdrzoł ku zemji, jakbe sę strachoł wobrocëc woczë na tę cemną noc vkoł naju. A jô czuł v duszë, że tu błądzi Smutk i Wurzas i że tu nje dobrze ludzom nocovac.

Pevné dlo mje beło, że z tich czężkjich chmur vjelgji deszcz spadnje. Dlotegomsę zervoł i rzekł doTrąbë:

— Czole Trąbo! Zebe naju deszcz nje przemoczeł, lepji zbudujma so zavczas dach nad głovą. Kjej jem jesz vanożeł z njeboszczikjem krolem jezora po Mjirachovskjim lese, zbudovalësma sobje dach z vjetvji i sicenë jezorni.Tu tego nji ma, ale cenkji vjetvje krzóv mogą nom dac jistno dobré poszecé. Nolepji pod krzem karę wustavjic nogoma do gorë, przëkrëc ję i przeplesc galęzami. Jak sę pod nją scesnjema dobrze do gromadë, to jednak kask wochronë będze,

Trąba sę zaru vzął do vëcinanjô cenkjich vjetev chrostu, a jô karę vëvroceł do gorë. Pakę z tovarem i ksążkami, wovinjętą v dechtovné płotno, położeł jem na spodk. Trąba, scinając i censzé gałąze i grebą trovę, rzekł:

— Vjele jô nodzeji do ti naszi chahipë nji mom. Volołbem, żebe tvoja kara beła czołnem. Bo jak morzé tu vodë nanekô a chmurë z gorë deszczem popravją, tej to całé Błoto będze jednim jezorem. Cuż nom pomoże dach nad głovą, kjej po szeję będzemë sedzała v vodze.

— Będze, jak Bog dô! — rzekł jem. I tak v ti cemnoscë ma dvaji wopuszczoni ludze szekovelësma sobje na trzęsaci zibji nocną leżę...

Vjater wusnął. Pjerszé krople deszczu spadłë. Za njimi ze szerokjim szumem vëlała sę fala z njeba.

Podlazłasma pod naju dach. Tak cemno sę zrobjiło, że le tikającë sę łokcami mogłasma sę doznac, że jesma v gromadze.

— Czo! — rzekł Trąba. — Jak to dudnji po naszim dachu! Długo won nje strzimô Ale chcołbem z gorë zmoknąc do wostatni njitkji, kjejbe le z dołu nje przëszła voda. Czuł të, jak to przez szunijenjé deszczu tam reczi? To ruchô sę morzé, vołającë tesącami gordzeli svojich dun, chterne wono nekô do jezora Łebskjigo. A to je posle dalij na te Błota. Tej më popłinjemë.

— Tak chiże choba voda sę nje podnjese!

— Dołbe Bog! Ale pokąd të tam v nim zaczarovanim zomku wu pana Sorbskjigo sedzoł, jô godoł z rebokami. A ti mje povjadelë, że te Łebskji Błota są zdradné.

Nje vdarzę so dobrze, jak długo nen deszcz loł. Ku reszce jednak, jak ma ju krom dachu przemokła dó dzesąti njitkji, woprzestało padac, a vjater zacząl vërivac dużi szvotołë z chmur, przez chterne tu i tam zaszklełë gvjozdë Ale ten som vjoter znoszoł do naszich wuszu coroz mocnjejszé granjé morzô. V słabim vjidze gvjôzd szklełë sę szerokji plutë vodë na trzęsavjiskach. Wod czasu do czasu z głębji Błota vëdobivalo sę dlugji czężkji stękanjé, jakbe stolim głębok zatopjoni chcoł dechu v pjerse nabrac. Po pjekleznje, chterna przed deszczem z naju toczeła strugji potu, vjater vëznobjił vszetko cepło, jak z wodemkłi jizbë, aż mokré nasze ruchna zaczęłë przëlegac lodem do skorë.

— Remus — rzekł Trąba, dreżące wod zibu. — Żebe przënomnji do rena dożdac, bo mje sę zdaje, że tu pod nami sę gruńt ziboce.

I mje sę tak zdovało. Po chvjilë Trąba pitoł:

— Jakuż to może bëc godzena?

— Podług moji wudbë to ju muszi bëc kol połnjé nocë.

Strząsł sę Trąba i rzekł:

— To czas, chdze rożni njedobri duchë mają svoję pojigę. Czuł të, jak tam te psë wujodają?

Jô nadsłuchivoł. Przez vjater i szum morzô verazno czuc beło wujodanjé psóv, jakbe całi zgraji.

— Może tu njedalek jednak ludze mjeszkają! — pomesloł jem sobje i rzekł jem to do Trąbë. 

Ale won krąceł głovą:

— Tak nje szczekają psë z gburskji woborë. To będze znovu jakô nocnô womona i gvesno njic dobrigo.

Na chvjilę to psóv wujodanjé woprzestało a ma vëstovjała wuszë, cze sę znovu czuc nje dô. Nje długo też a szczekanjé sę rozlegało znovu, ale vjele krocij nas i głosnji. Patrzałasma wostrima woczoma v tę nocną pustą, po chterni tero vjater szarpoł zemnjice, krąceł je v dzivni sztołtë i nekoł tam, zkąd Łeba szła. Wujodanjé psóv ju vjęcij nje woprzestało. Grało wono dalek i szerok po błotach, jakbe chto calé karno psóv z lińcuszka spusceł. A nachodzeło czim dłużij, tim bliżij. V tim z nich potarganich zemnjic vëdobivô sę postacejô dużô, jakbe głovą sigała chmur i długjimi krokoma v njebivałim pospjechu nekô njedalek wod naszich chrostóv v gromadze ze mgłami ku Łebje. Długji kolnjerz jak skrzidła szętoperza z plecóv wukozkji szętoleł sę ve vjetrze a vesokji kłobuk spiczasti zakrivoł głovę.

— To nen pjekjelni malorz ze Sorbska! — strzeleło mje do głovë. Ale won nekoł, jakbe za njim gonjilë, le rzechotanjé sę rozległo, jak mijoł nas. Za njim też gonjiło njcpotemu. Rożni zvjerz dzekji: Jeleń njebivałi vjelgoscë, rogji na plece a nozdrza ku gvjozdom, nekoł jak szoloni gorą straszni zibji. Za njim nekałë dzekji, łiszcząci bjołimi kłami, z pjenjizną bjołą z peskóv cckącą. Za dzekjim zvjerzem gnałë łagodné sarnë, lëse, zajkji, vjilkji. Za njimi zgraja psóv. Zibotoł sę pod nami gruńt, ale tam, chdze nen zvjerz nekoł, tam anji voda pod njirn njc priskała Za zvjerzem natirzeła na vjelgjim konju postacejô njevjastë. Vłose ji czesoł vjater, a ve vjidze gvjôzd szkleła na ji głovje małô koruna złotô. Nad nją vesoko v chmurach plenął skrzidlati smok: skrzidła rozpjęté szeroko, jakbe njimi przëkrëc chcoł tę całą pustą. Slode cignął wogon rebji, długji, a pod jego skrzidłami i wogonem nekało vojsko zbrojnich ludzi vjechrzem i pjechti z trzoskjem, gvjizdem i szorem. Tak chiże ta zjava kanęła na Błotach i zgjinęła na vschodze, chdze porene mjało vińsc słuńce, żem ledvje sę przëzdrzoł a ju ji nje beło. Alem to vjidzoł dobrze, że anji voda pod tą zgrają nje priskała, anji trova sę nje zgjinęła pod kopetami konji. Le na gvołt trzęsavjisko sę zazibotało. Strząsł sę gruńt pod nami, a vjelgô fala vodë przelała sę przez nasze legovjisko. Przelała sę i wupłinęła nazod.

— Cuż to beło?— szeptoł Trąba, dużi na mje robjącë woczë Tec to kraj womon i czaróv! Remus, żeli ma tu żevi vińdzema, to jakji dobri nasz patron v njebje mô nad nami zlitovanjé. Jak ta fala vodë będze vjęcij razi zachodzeła, to naju spłocze v torfë i mulë. Jak meslisz? Czebe nje vząc na pomoc moji kanonë?

Przëboczeł mje sę v ti czężkji chvjilë stari nasz Mjichoł na pustkovju, jak won tam za mojich młodich lôt na zemę i mroz trąbjic vekł na zbłądzonigo. Tak rzekł jem do Trąbë:

— Grej! — Może rovnak chdze wuczują ludze, chternim vjadomi sposob vëdostanjô sę z tich czornich zaczarovanich Błot.

I Trąba zaczął dąc svoję zveczajną pjesnją wo wopjece Boskji. Groł ję jak potężną modlitvę v tim jinnovjerczim kraju na te straszné trzęsavjiska, pełne womon i wurzasu.

Groł ję i groł, ale njick sę nje wodezvało krom czężkjigo stękanjô z pod zibji, rëku dalekjich dun morskjich i pluskanjô vodë naszich nóg.

Wodpoczął chvjilę i groł dalij, jaż mu ku reszce żodnigo dechu v pjersach nje zbjegło. Tej sodł smutni i zvątpjałi na przevroconi karze i rzekł:

— Sadnji też, Remus! Pocuż sobje mosz nogji moczëc przed smjercą. Do rena ten torf naju połknje. Nje vjidzoł të, jak ta czornô voda zalała ju ten całi nasz brzidovi wostrov? Wona jidze coroz veżij, jak v tonącim wokręce.

Trąba mjoł provdę. Ale mje nje beło njijak do smjercë. Rozzeroł jem sę na vszeskji stronë, jaż ku reszce mje sę zdovało, że vjidzę nizko nad błotami a daleko szętoląci sę małi vjid, jakbe człovjek jakji njosł latarnją. Pokozol jem Trabje, chturen zaru nabroł vjarë. Ale rzekł z vatpjenjim:

— Żeli to nje je znovu jakô przegrzecha, to mogłbe to bëc człovjek z latornją!

I zaczął dąc v svoję trąbę z novą sełą. Na rozdzerająci zev trąbë vjid sę zaczął zibotac, jakbe chto dovoł znak, że czuje. Trąba na chvjilkę woprzestoł i rzekł, sapjacë wod wumęczenjô:

— Przeżegnejże to, Remus! A żeli to strzimje i nje wuńdze, tej to poprovdze może bëc człovjek, co nom na retunk jidze.

Jô zrobjił jak Trąba radzeł. Ale przeżegnanjé krziżem svjętim tego nje wodnekało. Tak Trąba dął dalij.

Ale jô so wuvożoł, że timu tam z vjidem zimko będze nańsc, bo vjater nekoł zev Trąbovigo granjô v pustą i muszoł milëc nigo z latarnją. Tak jô so przëboczeł, że mjedze mojimi tovarami mom też sarkovi szvebelkji, chterne nastałë po francuzkji vojnje i po mjastach ju zastępovałë dovné krzosedła. Wodemknął jem tede moję pakę, be vząci zapolëc, chocbe jednę z mojich ksążk, cobe na vjid vëtrafjił, chto narna chce pomoc. Na szczescé płotno beło tak dechtovné, że paka njick nje zamokła. Vëdobeł jem tede szvebelkji a potim jednę ksążkę. Przë vjidze szvebelka vjidzoł jem, że ksążka naznaczonô na spolenjé beła jedną z tich, chternąm pjerszi roz v żëcu v chlevje za knopa pod huchającimi nozdrami Lize i Gnjadigo czetivoł nocami: Ksążkę wo Genovefje.

— Pjerszi vjid wod cebje, ksążeczko, do mje szedł za dzecinnich lôt! — rzekł jem do sebje. — A tero, kjej cebje dom na wogjiń do pożercô, może mje wuratujesz żëcé.

I vzął jem i zapoleł ksążkę wo Genovefje. Vjater dmuchnął v rozvjané kartë, a jô za wokłodkji vesoko podnjosł polącą ksążkę nad głovą i vëvijol nją jak pochodnją.

Na to chiże zbliżała sę latarnjô, a za chvjilę ma vëczuła zev:

— Hallo!

— Hallo! — wodkrziknęłasma z Trąbą v gromadze. Njedługo a dva vesokji cenje kanęłë njedalek.

— Rebocë! — rzekł Trąba. Anjoł Stroż jich sprovadzeł.

Ale wonji nje szlë prosto na nas, le robjilë dzivné koła, skoczącë wod kępë do kępë. Jak naszlë krotko, tej poznałasma dvuch dużich chłopóv v długjich rebackjich botach i smolonich zidvestrach na głovach, z chternich jeden sę wodezvoł:

— Va zablądzeła v błotach?

— Jak va vjidzita! rzekł Trąba.

— To va muszita bëc z dalekjich stron, bo z naszich njicht v noc Małgorzatë nje zadołbe so drogji przez Błota. Szczescé vasze, że ma czuła vaju trąbjenjé, bo vjater jidze wod morzô a voda sę do rena podnjesejesz veżij. Wutonęłabesta bez retunku. A tero pojta za nami!

 Tak jô przevrocel moję karę, be ję pchac za njimi. Ale rebok rzekł:

— Z tvoją karą, brace, të njinja przez te błota sę nje przedostanjesz. To le so vëbji z głovë. Chocbes ję vzął na plece, nje dosz radë. Błota muszą mjec svoję wofjarę. Njech połkną karę, chterną możesz sobje novą kupjic, a ratuj żëcé, chternigo nje kupjisz. Przë tim mogłbes i naju zgubjic. I tak będzesz sę mokł, njim duńdzcs na cvjardi gruńt.

Żol mje beło karë, chterna mje tile lôt służeła vjerno. Ta, na chternim vozeł po kraju kaszubskjim moje ksążkji, mjała tero wutonąc v tich strasznich Błotach! Choc to le sprzęt bez dusze, jednak mje serce scesnęło, kjej jem zjął moję pakę z nji, vzął na plece i dążeł slode rebokóv. Gvesno to vjęcij njiż godzena wuszła, njimësma za naszimi przevodzcami, skokającë z kępë na kępę zaszła do chałupë, chterni bjołi scanë svjecełë sę z czorno sztrechovanigo smołą vjązarka.

Pokozelë nom v chałupje kupę suchi trovë morskji i rzeklë:

—Tu legnjita!

Tej delë nom porę płoszczóv rebackjich na przëkrëcé. Płoszcze te vonjiłë smołą i cvjardo sę chvitałë, jak dele, ale v naszim stanje mjilszi wone nom bełë, njiże puchové pjerzenë. Podzękovałasma Panu Bogu i naszim wosvobodzicelom i wusnęłasma przë dalekjim granju morzô, chterno nekało svoje dunë v ląd i zalevało straszné Błota Łebskji.