76. Przepowiednie znachora Wernyhory
Wernyhor, wojak mężny i śpiewak nad śpiewaków, którego pamięć tak żywo utrzymuje się w gminie ukraińskim, zostawił po sobie przepowiednie, których objawienie miało nastąpić w ten sposób: Wernyhor był zamarł, a ubiegła z ciała jego dusza trzy dni błądziła w krainach wieczności, gdzie miała widzieć całą przyszłość świata; w końcu trzeciego dnia przybył do niej anioł i dawszy jej niektóre rozkazy, a mianowicie zaleciwszy milczenie w wielu rzeczach, przyprowadził ją nad okropną przepaść, z której wychodził nieznośny smród trupa; anioł pokazawszy jej, iż to jest jej doczesna cząstka, to jest: ciało, potrącił ją w też przepaść i wtem Wernyhor odzyskał życie. W tej chwili zerwała się ogromna burza; wiatr wył po stepach straszliwie i ziemia się zatrzęsła. Przelękniony naród szukał uchrony w polu przyległym mogile Soroki, gdy wtem z jej wierzchołka dał się słyszeć głos przeraźliwy jak oddźwięk szumiącego wiatru i chrzypiący jak krakanie kruka, zaczynający się od słów: Posłuchajte lude szczo Wernyhor skaże... i tak dalej opowiedział swoje zmartwychwstanie i pocieszył lud wróżbami:*
Że Pan Bóg ma w szczególnej swej opiece Ukrainę, chociaż za niechowanie przykazań Jego lud dotknięty został niewolą panów, głodem, morem i wojną; lecz że to wkrótce przeminie i Ukra- ina będzie szczęśliwą.
Że nadejście tej dobrej chwili dla Ukrainy uprzedzi krwawa bitwa mająca się stoczyć między jej obrońcami i nieprzyjaciółmi na polach przyległych mogile Soroce.**
Że w znacznej części świata nabożeństwo weźmie inną formę. Królewstwa dawne zniszczeją, a nowe powstaną. Lecz dalej, co ma być i nastanie, mówić mi się nie godzi, bo by Dniepr wystąpił z koryta.
* Te przytoczone tu wróżby krążą w podaniu ustnym u gminu; daleko obszer- niejsze znajdują się przechowane w rękopismach polskich.
** Do tego proroctwa odnosi się i ta pieśń gminna:
Preczystaja Diwo Maty,
Pomoż wrahiw prohnaty.
Wid dołyny Hanczarychy,
Za mohyły Perepiat y perepiatychy.