| |
 |
CYTATY POCHODZĄ
Z ESEJU
Stanisława Vincenza
z roku 1948 pt.
O możliwościach
rozpowszechniania literatury i kultury polskiej
|
[...] o ile nie zrezygnujemy całkowicie z naszej odrębności kulturalnej
i w ogóle z różnicowania i nie poddamy się bezradnie falom niwelacji, nie możemy
zrezygnować także z wymiany kulturalnej. Można przecie zmienić narodowość, ale
rezygnować z różnicowania to rezygnować z Europy, ze wszystkich tradycji i z dążeń
duchowych.
Pamiętajmy, że stosunki między społeczeństwami cywilizowanymi tworzą się i
utrzymują nie tylko za pomocą przejściowych aliansów politycznych, opierają się nie
tylko na przejściowych sympatiach szerszych wartsw, które nie dają temu świadomego
wyrazu, ale przede wszystkim na zbliżaniu się jednostek i grup świadomych, tworzących
i utrzymujących kulturę, i przez wymianę trwałych dzieł i przejawów kultury. [...]
|
[...]
Perswazja wymaga nie oszołomienia ani przymusu, tylko akcesu dobrowolnego. Jej
fundamentem jest prawda, wolność i wartość duszy ludzkiej.
[...]
|
[...]
Na miejsce propagandy ważniejsze jest niż zachwalanie swego jest poznanie, zrozumienie,
a nawet umiłowanie obcego, oczywiście tego, co najlepsze. Wydaje mi się, że jest to
pierwszy, nieodzowny krok dla wymiany. - Słyszeliśmy i powtarzaliśmy często: nie damy
Lwowa, nie damy Wilna, ale także nie damy Cieszyna. Weźmy wreszcie coś i dajmy
jednocześnie. Bo wymiana to oddech duszy. Wdychanie łączy się z wytchnieniem. [...] |
[...]
W swym pierwotnym znaczeniu - u Sokratesa i Platona - "filologia" oznacza
zamiłowanie do porozumienia, w przeciwieństwie do "mizologii", która
analogicznie do mizantropii, jest wrogiem porozumienia i wymiany, wrogiem ducha. I dzisiaj
filologia w swej istocie to nic innego, jak uprzystępnianie ducha tekstów
przeszłości, choćby tylko fragmentów. [...]
|
[...]
Jakże możemy mieć pretensje do Francuzów, że nas nie znają, gdy my nie tylko nie
znaliśmy, ale przyznajmy szczerze, nawet gardziliśmy tym, co było nam najbliższe, co
powstawało pod naszym wpływem, a było nieraz przedłużeniem naszego ramienia
kulturalnego.
[...]
|
|
STANISŁAW VINCENZ-
1888 - 1971
- prozaik, publicysta, badacz kultury.
Opublikował m.in.:
- cykl Na wysokiej połoninie:
cz.1 Prawda starowieku
(Warszawa 1938); cz.2 Nowe
czasy (Zwada) (Londyn 1970); Nowe czasy (Listy z nieba)
Londyn 1974; cz.3. Barwinkowy wianek (Londyn 1979);
- O książkach i czytaniu (Budapeszt 1942);
- Po stronie pamięci (Paryż 1965);
- Dialogi z Sowietami (Londyn 1966);
- Tematy żydowskie (Londyn 1977);
- Z perspektywy podróży (Kraków 1980);
- Po stronie dialogu (Warszawa 1983);
- Powojenne perypetie Sokratesa (Kraków 1985);
- Outopos. Zapiski z lat 1938-1944 (Wrocław 1992);
- Atlantyda. Pisma rozproszone z lat II wojny światowej
(Warszawa 1994);
|