Rozdział siedemnasty

Dwa najładniejsze pokoje w mieszkaniu pani Przełęskiej zostały oddane do dyspozycji kochanej Ninusi. Wyglądały jak dwa wielkie klomby i co wieczora lokaj z pokojówką niemało mieli roboty z wynoszeniem koszów i doniczek do kredensowego, by uratować jaśnie panienkę (taki tytuł nakazała jaśnie pani) przed niechybnym uduszeniem się.

Codziennie od południa rozpoczynała się pielgrzymka pań i panów z mondu, śpieszących obejrzeć żywą sensację sezonu.

Trwało to tydzień małymi dawkami i przypieczętowane zostało wielkim balem, wydanym przez panią Przełęską, by wszystkim wobec zaprezentować ukochaną siostrzenicę.

Na bal raczyli nawet przybyć księstwo Roztoccy, którzy witającej ich z wypiekami na twarzy pani Przełęskiej oświadczyli, że miło jest im bardzo znaleźć się w rym domu, który swoją sympatią darzy prezes Nikodem Dyzma.

Na ogół w tych sferach mówiono już niemal głośno o zaręczynach Nikodema, które oficjalnie ogłoszone zostaną dopiero po uzyskaniu przez Ninę unieważnienia małżeństwa.

Kwestią frapującą wszystkich i nie dającą spać damom, słynącym z tego, że zawsze są doskonale poinformowane, było pytanie: co się stało z tym Kunickim?

Wiedziano tyle tylko, że wyjechał za granicę i zgodził się na unieważnienie. Ale dlaczego? No i dlaczego zostawił Ninie cały majątek?....

O tym mogło powiedzieć tylko kilka osób, lecz Krzepicki zbywał pytania uśmiechem, pani Przełęska nie należała do kobiet, z których cokolwiek można wbrew ich woli wydusić. Niny pytać nie wypadało, no a prezesa Dyzmy nikt by się nie odważył.

Pani Koniecpolska, która spróbowała, opierając się na - jak sądziła - upoważniającym ją do poufałości niedawnym współwyznawstwie Trzypromiennej Gwiazdy, skarżyła się później:

- Wyobraźcie sobie, zapytał mnie, czy nie mam większego zmartwienia!

Bal udał się znakomicie, chociaż jego bohaterka nie umiała ukryć zażenowania, wynikającego z jej obecnej sytuacji i z faktu powrotu do dawnego stanowiska.

W Warszawie otoczyła ją atmosfera zaciekawionej życzliwości i szacunku, który - jak szybko zorientowała się - zawdzięczała wielkiej popularności Nikodema.

Każdy człowiek, zbliżający się do niej, uważał za swój święty obowiązek przynajmniej kilka zdań powiedzieć o Dyzmie, używając samych superlatywów. Słuchała tego z niesłabnącą przyjemnością, lecz i z cieniem jakiegoś prawie zdziwienia. Wiedziała przecie od dawna, że Nikodem jest znakomitością, że jest poważnym mężem stanu i człowiekiem wielkiej wiedzy i zalet. Tam jednak, w Koborowie, wydał się jej mniejszym. Teraz, gdy ze wszystkich stron słyszała tylko słowa podziwu i zachwytu, gdy przekonała się, że zbyt nisko oceniała jego wartość, nabrała wobec niego pewnego rodzaju onieśmielenia.

Z rana chodziła z ciotką na spacer lub robiła zakupy w sklepach. O pierwszej wracała, zastając zawsze kogoś, kto przyszedł ją obejrzeć, później był obiad albo w domu, albo u znajomych, czasami na zaproszenie Nikodema w restauracji. O siódmej zjawiał się on sam i jechali do teatru czy kina. W pierwszym wypadku Nikodem odprowadzał ją do domu i żegnali się w bramie, natomiast w drugim - kino kończy się znacznie wcześniej niż teatr - wchodził z nią na górę i razem jedli kolację.

Nikodem wciąż nalegał, by przyszła do niego, lecz ona odkładała to z dnia na dzień.

Byli właśnie na bardzo sprośnej farsie i Dyzma postanowił sforsować jej upór. Gdy samochód zatrzymał się przed domem pani Przełęskiej, odprawił auto.

- Pójdę pieszo. To niedaleko - powiedział szoferowi.

Kiedy Nina chciała nacisnąć guzik dzwonka, powstrzymał jej rękę.

- O nie, ja idę do siebie.

- Ależ to niemożliwe! Co sobie ciocia o mnie pomyśli.

- Pomyśli, co zechce. Cóż co ciebie obchodzi?

- Nie, nie - upierała się.

- Na chwilę, na pół godzinki - prosił - czy ty mnie już nie kochasz? Przytuliła się do mego i szepnęła:

- Więc dobrze, ale nie teraz.

- Nie. Jutro. Powiemy, że idziemy do kina.

Skrzywił się i chciał jeszcze nalegać, lecz Nina zadzwoniła i w bramie rozległy się kroki stróża.

Szybko pocałowała go w usta i zniknęła w bramie.

Mróz był dość duży i Nikodem nastawił kołnierz futra. Zrobił kilka kroków w kierunku domu, lecz zaraz zatrzymał się i zawrócił ku Kruczej. W Alejach Jerozolimskich był jeszcze dość duży ruch, a Nowy Świat ujrzał gęsto zatłoczony.

Wstąpił do baru, wypił kilka wódek i zjadł wielką porcję golonki z grochem. Za bufetem stała tęga dziewczyna w białym kitlu.

- Niczegowata baba - pomyślał i nagle przyszło mu na myśl, że przecie dość jest wyjść na ulicę i kiwnąć palcem na taką, która mu się podoba.

Zapłacił, wbrew zwyczajowi nie sprawdzając rachunku, i wyszedł.

Wybór istotnie był niemały. Po kilku minutach upatrzył sobie jedną. Nie chciał jej zabierać do domu, wolał wydać na hotel. Zaprowadziła go do jakiejś brudnej nory na Chmielnej.

Było już po trzeciej, gdy zaczął się ubierać, wyjął dwadzieścia złotych, położył na stoliku i, mruknąwszy "do widzenia", wyszedł na ciemny korytarz. Gdzieś na samym końcu paliła się żarówka.

Gruba baba, właścicielka hotelu, wprowadzała właśnie nową parę, w drugim końcu korytarza otworzyły się drzwi - ktoś wychodził.

Dziewczyna siedziała na łóżku w kucki i wyszczerbionym grzebieniem czesała zmierzwione włosy.

- Jaki? Już ja ci pokażę, jaki! Dawaj zaraz, bo i tak znajdę, a tobie mordę rozbiję!

Obejrzał się. Istotnie w ciemnym korytarzu ktoś stał. Gdy odwrócił się tak, że na jego twarz padło światło, usłyszał cichy okrzyk, a później szybkie kroki.

Zamknął drzwi, przekręcił klucz i schował do kieszeni. Podszedł do łóżka. Dziewczyna wciąż flegmatycznie rozczesywała włosy. Jednym ruchem wyrwał jej grzebień i cisnął o podłogę.

- Nooo.... Czego się rzucasz, frajerze?! - powiedziała prawie barytonem.

- Oddaj porcygar, słyszysz!

- Ja nie brałam - wzruszyła ramionami. Zamachnął się i uderzył ją w twarz tak silnie, że wywróciła się i głową stuknęła o ścianę.

- Dawaj! Cholero! - zamachnął się znowu. Zakryła twarz łokciem. Chwycił jej torebkę. Wewnątrz było kilka ubogich drobiazgów, para wymiętych banknotów i brudna chustka do nosa. Przyglądała się mu w milczeniu.

- Uu... żmija!

Jednym ruchem wyrwał spod niej poduszkę i rzucił na podłogę. Wraz z nią z brzękiem upadła papierośnica. Podniósł ją, obejrzał i schował do kieszeni.

- Złodziejka - mruknął - ścierwo.

- Sameś, frajerze, ją tam schował!

- Łżesz! - ryknął.

Nie odpowiedziała. Otworzył drzwi i wyszedł. Na ulicy z rzadka paliły się latarnie.

Dorożki ani śladu. Trzeba było iść pieszo. Mróz zwiększył się, śnieg pod nogami skrzypiał. Przechodniów było niewielu. Szedł prędko. Gdy skręcał w Marszałkowską, obejrzał się. Po drugiej stronie w odległości kilku kamienic również prędko szła jakaś dziewczyna.

- Druga taka sama - pomyślał - nie ma głupich.

Szedł tak szybko, że tamta musiała prawie biec, jednakże widocznie postanowiła nie dać za wygraną, gdyż odwróciwszy się przy Nowogrodzkiej, zobaczył ją znowu. Przystanął, lecz ku jego zdziwieniu i ona wówczas przystanęła koło jakiejś nie oświetlonej wystawy sklepowej. Drobna, ubogo ubrana dziewczyna w czarnym kapeluszu.

Splunął i poszedł dalej. Zawrócił na ulicę Wspólną. Po kilku minutach był już przed swoją bramą. Stróż otworzył i nisko się ukłonił.

- O której wrócił szofer? - zapytał Dyzma, gdyż lubił kontrolować podwładnych.

- A dach na garażu naprawili?

- A jakże, proszę wielmożnego pana.

Skinął mu głową i wszedł na schody. Ani Nikodem, ani stróż nie zauważyli sylwetki dziewczyny, która przyglądała się im przez okratowanie bramy. Serce jej biło mocno. Podniosła oczy na fronton gmachu. Na wysokości pierwszego piętra widniał czarny napis:

I nagle wszystko stało się jasne. Zupełnie jasne. Nikodem, jej Nikodem, który ją porzucił, chociaż go tak kochała, chociaż go wciąż kocha i zapomnieć nie może, Nikodem szykuje wielką robotę. Może podkop, a może tylko rozprucie kasy... W każdym razie ze stróżem jest w zmowie. Przecie widziała, jak go wpuścił i rozmawiał z nim po cichu.

Państwowy Bank Zbożowy.

A może wkręcił się tam na woźnego? Ale chyba nie, po cóż by przychodził w nocy.

Serce jej biło mocno.

Przeszła na drugą stronę i czekała.

Świt już przenikał przez gruby kożuch chmur, gdy zdecydowała się odejść. Zimno było. Gdy doszła na ulicę Łucka, brama już była otwarta - dwadzieścia groszy oszczędności.

Następnego ranka poszła na Wspólną. Z niepokojem myślała o tym, że zobaczy bank otoczony przez policję, że Nikodem może jest aresztowany, a może udało mu się zbiec.

Odetchnęła z ulga. Kołowrót drzwi kręcił się nieustannie. Wchodzili i wychodzili interesanci, raz po raz zatrzymywały się samochody. Chyba podkop albo wyłom w murze... Na dłuższą metę... Odnalazła go nareszcie. O, teraz już jej nie ucieknie. Pewna była, że w ciągu dnia tutaj go nie zobaczy, ale przyjdzie wieczorem, będzie warować i stanic mu twarzą w twarz... I przyszła.

Dziesiąta, jedenasta... Nerwowym krokiem chodziła po przeciwległym trotuarze. Padał miękki, łagodny śnieg, wielkie jego płaty pod światło latarni z białych stawały się czarnymi.

Zaczepiono ją dwa razy. Nawet jeden facet był młody i wyglądał zamożnie, ale przecząco pokręciła głową.

Zaczęła niepokoić się: a może on dziś nie przyjdzie?... Jednakże będzie czekać! Musi... Mężczyźni to zawsze tacy, jak z oczu, to i z pamięci. Ten Zosiny rudy Władek to też przecie wrócił do niej...

Wychodził z niej Nikodem w towarzystwie jakiejś eleganckiej pani. Śmieli się do siebie.

Dziewczyna ukryła się za występem muru. Przeszli na jej stronę, a że chodnik był wąski, mogła ich dosięgnąć ręką, gdy ją mijali. Dobiegł ją wyraźnie głos Nikodema:

- Jak ty zechcesz, kochana Nineczko, to... Dalsze słowa zagłuszyła trąbka przejeżdżającego taksometru, natomiast zobaczyła, że wzięli się pod ręce.

- To taki!... - powiedziała w zamyśleniu. Wolnym krokiem ruszyła za nimi.

Kocha ją... na pewno kocha... Ale dlaczego - zrodził się płomyk nadziei - dlaczego w takim razie wczorajszej nocy z inną w hotelu?...

Tkwiła w tym jakaś tajemnica. Gdyby nie to, może dopędziłaby ich zaraz rzuciła tej kobiecie w oczy, że ma starsze, dawniejsze prawo do Nikodema, że go kocha...

Nikodem odprowadził Ninę i zawrócił do domu. Rozmyślał właśnie nad tym, że Jurczak, uchodzący w Łyskowie za znawcę kobiet, jednak mylił się, twierdząc, że tylko brunetki są namiętne, gdy usłyszał swoje imię.

Odwrócił się. Przed nim stała Mańka.

- Nikodem - szepnęła cicho.

- Ach, to ty - powiedział nie ukrywając niezadowolenia.

- Pamiętasz mnie?...

- No, czego chcesz? - zapytał poirytowanym głosem.

- To tak mnie witasz? Co ja ci złego zrobiłam, Nikodem? - rzekła z wyrzutem.

- A tam, z tym bajdurzeniem! Ani złego, ani dobrego, czego chcesz? Milczała.

- No więc gadaj, do pioruna, o co chodzi?

- Widzisz, Nikodem, ty pewno nie wiesz, że ja bardzo za tobą tęskniłam, bo wiesz, że nawet kochanka nie mam, wciąż czekam na ciebie... Szukałam cię, ciągle myślałam, że jednak wrócisz, że nie zapomniałeś.

Wzruszył ramionami.

- Ale mówiłeś, że wrócisz!

- Ślubu z tobą nie brałem. Mało co się mówi.

- Widzisz... ja ciebie kocham. Roześmiał się głośno.

- Wielkie mecyje! Co noc kogoś kochasz.

- To mi wymawiasz? Niby co, dla przyjemności jestem "taką"? Z głodu zdechłabym. Muszę, chociaż za każdym razem rzygać mi się chce z obrzydzenia.

- Dobrze, dobrze, już tylko nie bujaj.

- Prawdę mówię. Chyba nikt mi nie pozazdrości. Psie życie.

- Możesz mieszkać u nas darmo. Zapłacę za ciebie. Wybuchnął śmiechem. Przyglądała mu się z niepokojem.

- Czego się śmiejesz?

- Śmieję się, bo durna jesteś. Wybij to sobie z głowy.

- Dlaczego mnie nie chcesz? Czy już ci nie podobam się?

- A odczep się, Mańka, pókim dobry.

- A przecie wtedy mówiłeś, że wrócisz.

- Pluję na to, co mówiłem! Rozumiesz? Teraz żenię się i wybij sobie ze ba, żebym takim patałachem jak ty sobie głowę zawracał. Nie takie ja teraz mam kobiety.

- Żenisz się z tą, coś z nią szedł?

- Z tą czy nie z tą, nie twojej babki interes.

- To, że ciebie kocham! - krzyknęła.

- Cicho, czego wrzeszczysz! Kochasz, to kochaj, mam to gdzieś. A teraz odczep się, bo nie mam czasu. Znowu chwyciła go za rękaw.

- Zaczekaj jeszcze chwilę.

- Pójdź ze mną na noc...

- Odejdź.

- Jeszcze mi tu wyć zaczniesz, no mówię ci, że nie mogę. Dziś nie nogę. Gdybym nawet chciał.

- Mam robotę.

- Aha!... - skinęła głową z powagą.

Zrozumiała, że oczywiście taka rzecz jak "zrobienie" banku to nie byle co i że ona, Mańka, wobec tego nic nie znaczy.

- Ale później - zaczęła - później...

Chciał odejść, lecz jeszcze raz go zatrzymała.

- Nikodem, nie pocałujesz mnie?

Pochylił się ku mej i cmoknął w policzek. Mańka wszakże nie dała się tym zbyć i objąwszy szyję Dyzmy przywarła do jego ust. Miała wargi soczyste, jędrne i zimne od mrozu.

- No, dość - odsunął ją od siebie.

- Wróć! Wróć do mnie - wyszeptała.

- A to piła z ciebie. Zobaczę, może później. Do widzenia.

Skinęła w milczeniu głową.

Długo jeszcze stała na miejscu, patrząc za nim. Gdy znikł na skrzyżowaniu ulic, otarła chustką oczy i poszła w przeciwną stronę.

Nikodem był wściekły. Ta Mańka, która zjawiła się nagle ni z tego, ni z owego... Dawno o niej zapomniał... I w ogóle jakim prawem go się czepia?!... No oczywiście, kocha się i w gruncie dobra dziewczyna, ale to jeszcze nie powód, by łaziła za nim...

Postanowił sobie, że jeżeli go jeszcze raz zaczepi, tak ją obsztorcuje, że już więcej nie ośmieli się.

W mieszkaniu powietrze było jeszcze przesycone perfumami Niny. Rozebrał się i chciał położyć się do łóżka, gdy przypomniał sobie, że jutro rano Krzepicki wyjeżdża do Koborowa i że musi mu przygotować różne papiery.

Pracował dobre pół godziny i kończył właśnie, gdy rozległ się dzwonek telefonu. Podniósł słuchawkę.

- Od czasu przyjazdu pani Niny - skarżył się pułkownik - wcale cię me widzimy. Przyjeżdżaj koniecznie.

Dyzma jednak kategorycznie odmówił. Był zmęczony i senny.

W ogóle nie lubił knajpy. Wypić od czasu do czasu - owszem, ale siedzieć godzinami przy stoliku i zalać się na trupa - nie. Jeżeli dawniej birbantował z Waredą, Ulanickim i innymi, robił to tylko dla nawiązania stosunków.

Teraz marzeniem jego, do którego stale powracał, było równe, spokojne życie w Koborowie.

Sprawa unieważnienia małżeństwa Niny posuwała się szybko. Największe ułatwienie w niej stwarzał fakt sfałszowania nazwiska przez męża - resztę robiły pieniądze, a tych obecnie Dyzmie nie brakowało.

Dni upływały jeden za drugim, nie przynosząc ważniejszych zdarzeń. Nieobecność Krzepickiego dała się jednak odczuwać Nikodemowi na każdym kroku przy urzędowaniu w banku.

Chociaż miał już niejaką rutynę i wiedział, co należy robić w tym, a co w tym wypadku, bywały jednak kwestie, którym podołać nie umiał. Wówczas jedynym ratunkiem był ciężki atak reumatyzmu.

Nina bywała kilka razy w tygodniu u Nikodema.

Pani Przełęska, nie wiedząc o tym, głośno i wobec wszystkich zachwycała się wielkimi zmianami na awantaż w urodzie i usposobieniu siostrzenicy.

- Kochać i być kochaną - mówiła do niej - to, moja droga, najlepsza kosmetyka dla kobiety. Przecież ty rozkwitasz w oczach! Nina śmiała się później, opowiadając to Nikodemowi. O swoim mężu nie myślała prawie wcale. Zresztą nie miała na to czasu. Wir towarzyski wciągnął ją całkowicie. A bawiła się tym lepiej, że miała ogromne powodzenie. Młodzi i starsi panowie nadskakiwali jej zawzięcie, w każdym salonie otaczało ją moc wielbicieli.

Niepokój zaś ten uzasadniały nie tyle zalety tamtego, ile zachowanie się Niny. Wyróżniała go aż nazbyt oczywiście. Najczęściej z nim rozmawiała i tańczyła.

Był to prawie czterdziestoletni mężczyzna, wysoki, szczupły, o włosach konopiastych, wyzłoconych od słońca. Spadł nagle, diabli wiedzą skąd, chyba z całego świata, gdyż opowiadał o Australii, Peru, czy Grenlandii z taką swobodą, jakby to były Konstancin czy Milanówek. Nazywał się Hell, Oskar Hell. Mówił o sobie, że urodził się w Rosji, a Dyzmę nazywał kolegą, od czasu gdy dowiedział się, że jest oksfordczykiem. Sam studiował w Cambridge. Władał zresztą językiem polskim równie dobrze, jak i dziesiątkiem innych. Gdy go proszono, by określił swoją narodowość, zabawnym ruchem rozkładał ręce.

Sytuacji jeszcze nic można było nazwać niebezpieczną, jednakże niepokój

Tymczasem Oskar Heli zadomowił się w Warszawie na dobre. Nawiązał szerokie stosunki, był na każdym balu, "fiksie", dansingu. A że nie prowadził żadnych interesów, a zawsze miał pieniądze, uznany został za bogatego, a nawet za pożądaną partię. Przywiózł go do Polski hrabia Pomiałowski, zaprosiwszy na polowanie na dziki. Sam niewiele mógł o Hellu powiedzieć, gdyż poznał go na pokładzie statku włoskiego podczas wycieczki do Wysp Kanaryjskich.

Taki stan rzeczy trwałby nie wiadomo jak długo, gdyby w rozmowie między Hellem a Niną nie padło raz przypadkowo imię Kasi Kunickiej.

Okazało się, że Heli znał ją dobrze, że spotykał się z nią często w Davos, Cannes i w Genewie, że nawet korespondują od czasu do czasu, gdyż oboje interesują się telepatią i wymieniają na ten temat nowe spostrzeżenia i informacje.

Ninę bardzo podnieciła ta wiadomość. Nie miała dotychczas pojęcia, co się z Kasią dzieje, a lubiła ją przecie bardzo. Zresztą zbyt mocne wiązały ją z Kasią wspomnienia, by mogła obojętnie odnieść się do tej niespodzianki.

Naturalnie przy pierwszej sposobności powiedziała Nikodemowi:

- Wyobraź sobie, że pan Heli dobrze zna Kasię! Spotkał ją za granicą, a nawet pisują do siebie listy! Biedna Kasia, taka samotna... Żal mi jej bardzo

- Eee... może ten cały Hell kłamie.

- Nikuś! Jak możesz tak mówić - oburzała się - pan Oskar Jest prawdziwym dżentelmenem.

To zdecydowało.

Dyzma postanowił działać. I to natychmiast. Postanowił poradzić się Waredy i tegoż dnia umówił się z nim na kolację.

Po pierwszej wódce przystąpił do rzeczy.

- Widzisz, Wacuś... Ty znasz tego Hella?

- Wesoły, nie wesoły, pies z nim tańcował! Ale widzisz, on mi nawala w parafię.

- Włazi mi w paradę u mojej narzeczonej.

- No to zdziel draba po gębie i jak będzie się stawiał, para pistoletów koniec.

- Pojedynek? - skrzywił się Dyzma.

- No, pewno. Ja ci, Nikuś, powiadam: w takich wypadkach najlepiej szast prast bez gadania.

- Kiedy widzisz... Mnie nie o to chodzi. Chodzi o babę. A baba to jeszcze gotowa więcej na niego lecieć, jak go przetrącę albo co.

- A więc jak myślisz postąpić? Dyzma podrapał się w podbródek.

- Żeby może takiego aresztować?... Czort jego wie, co on za ptaszek, obieżyświat, włóczęga...

- Hm... między nami mówiąc, nie ma żadnego powodu.

- A może szpieg? - niepewnie powiedział Dyzma.

- Może nie być, a może i być. Nikt go nie zna. Skąd ma forsę? Co? Z czego żyje?

- Przybłęda. Obcy obywatel!...

- No tak - zastanowił się Wareda - możliwe. Można by sprawdzić jego dokumenty. Ewentualnie nawet zrobić rewizję w jego hotelu, ale jak okaże się, że jest w porządku, będzie fiasko. To nie jest sposób...

Wypił kieliszek wódki i nagle uderzył dłonią w stół.

- Będzie sposób! A wiesz, że to będzie sposób...

- No więc to jest sposób. Aresztuje się go, zrobi się rewizję, puści się o tym wzmiankę do gazet, a później faceta się przeprosi i wypuści.

- No, co to pomoże?

- Hm... Ale... może przecie wytłumaczyć, że to była pomyłka - zauważył Nikodem.

- A my - powiedział Wareda - możemy dać do zrozumienia, że go wypuszczono, bo był za sprytny i umiał ukryć w porę dowody winy.

Dyzma przyznał pułkownikowi rację. Plan był gotów i nie zwlekając z jego wykonaniem Wareda zadzwonił do swego kolegi, szefa drugiego oddziału Sztabu, pułkownika Jarca.

Wieczorem spotkali się już we trójkę. Przed Jarcem nie wyjaśnili całej sprawy, gdyż Dyzma nie chciał wtajemniczać go w swoje niepokoje narzeczeńskie. Zresztą Jarc nie interesował się nimi. Wystarczyło mu w zupełności to, że prezes Dyzma podejrzewa tego cudzoziemca, który nie ma tu żadnego znaczenia, że prezesowi zależy na skompromitowaniu Hella, no i że kolacja była wyśmienita.

Nikodem od przyjścia do banku był w podnieconym nastroju. Nie mógł się doczekać pism popołudniowych i co kilka minut wysyłał woźnego na ulicę, by dowiedzieć się, czy jeszcze nie wyszły.

Wreszcie woźny przyniósł trzy dzienniki.

Dyzma zaczął je gorączkowo przeglądać. W dwóch pierwszych nie było ani słowa o Hellu. Natomiast trzeci podawał na pierwszej stronie czarnym drukiem niedużą wzmiankę pt.: "Na tropie nowej jaczejki szpiegowskiej". "Aresztowanie wytwornego szpiega w luksusowym hotelu".

We wzmiance nie było - jak się ułożyli - podane całkowite nazwisko Hella. Figurował tam jako H. Natomiast szereg informacji o nim zamieszczono w ten sposób, że nikt, kto znał Hella, nie mógł mieć najmniejszych wątpliwości, że tu o niego właśnie chodzi.

Dyzma zatarł ręce.

Odzyskał równowagę ducha, zaczął przeglądać papiery, kazał przynieść korespondencję do podpisu, żartobliwie rozmawiał z sekretarką, zrobił rajd po biurach banku, przy czym z uśmiechem odpowiadał na ukłony, po czym zabrał się do czytania listów. Między innymi znalazł list Krzepickiego. Ten pisał:

Szanowny Panie Prezesie!

Przede wszystkim spieszę donieść, że wszystko dotychczas w porządku. Z żadna opozycja nie spotkałem się ani z sabotażem. Już po trochu orientuję się w interesach. Koborowo to złote jabłko. Moje powinszowania. Za miesiąc będę znał tu każdą trocinę i każdy kamyczek. Ale tu wszyscy boją się Pana Prezesa jak ognia! Jelcze bardziej niż w banku. Byłem już dwa razy w Grodnie w Urzędzie Skarbowym. Rabinowicz, daje po 700 złf za sztukę. Chce wziąć 30 jałówek, ale płaci wekslami sześciomiesięcznymi firmy "Natan Golder i S-ka", żyro kantoru bankierskiego Kugla w Białymstoku. Proszę Pana Prezesa depeszować, czy mam je przyjąć? Kasperski powiada, że są pewne.

Hella, o którym Pan Prezes pisze, nie znam i nic o mm nie słyszałem. Jeżeli chodzi o moją radę, to radzę zbytnio nie przejmować się. Ale ostrożność nie zawadzi nigdy. Toteż zdaje mi się, że najlepiej będzie powiedzieć pani Ninie, że ten Hell cierpi na nieuleczalną weneryczną chorobę. To ją odstraszy.

Byłem dwa razy w pawilonie u Żorża Ponimirskiego, gdyż jest ciężko chory. Lekarz powiada, że zapalenie płuc. Gorączka bardzo wysoka, majaczy, wcale mnie nie poznał. Tak myślę, że może kipnąć. Gdy dowiedział się, że Kunickiego diabli wzięli, dostał szału radości i bez palta wybiegł do parku. Oczywiście zaziębił się. Latał po parku i krzyczał na całe gardło. W gruncie rzeczy szkoda mi go. Biedny chłopak,

Dalej Krzepicki zdawał relację z wpływów i wydatków, prosił Nikodema o przyśpieszenie sprawy podkładów kolejowych i zapowiadał, że wkrótce wpadnie na dzień, dwa do Warszawy.

Nikodem był kontent. Podyktował maszynistce depeszę, polecająca przyjąć weksle, o ile Krzepicki sam w nie wierzy, i zadzwonił do pani, Przełęskiej, że zaprasza się do niej na obiad.

Gdy przyszedł, oprócz domowych zastał młodszą hrabiankę Czarską i dwóch młodych ludzi, których poznał, lecz nazwisk ich nie pamiętał.

Zaraz po powitaniach zapytał:

- Wiedzą już państwo o tym aresztowaniu?

- Jak to - pokiwał głową Dyzma - w dzisiejszych czasach nikogo nie można być pewnym. A taki wydawał się sympatyczny facet.

- Ale kto? - nie mogła wytrzymać pani Przełęska.

- Kto? - zapytała niespokojnie Nina.

- Hell - odparł obserwując wyraz jej twarzy.

- Niemożliwe! Pan Oskar?!

Przeczytała głośno i zakończyła westchnieniem:

- A to ładna historia! Mój Boże!

Nina wzięła dziennik i sama przeczytała wzmiankę. Była tym przygnębiona.

- Jak to nikomu dziś wierzyć nie można - sentencjonalnie powiedziała pani Przełęska.

- Ohyda - wyrzuciła z siebie Nina - ludzie są ohydni. Jedno wielkie bagnisko!

- No, nie trzeba przesadzać - rzekł krótko Dyzma.

Zaczęła się rozmowa o Hellu, przy czym wszyscy przypomnieli sobie różne szczegóły z jego zachowania się, które od dawna wyglądały wysoce podejrzanie.

Nina nie słyszała rozmowy. Myślała o tym, jak zły i fałszywy jest świat, jak bardzo w nim sama jest i bezbronna, jak nie przygotowana na niespodziewane ciosy, które mogą spaść z każdej strony.

- Zdawałoby się, zwykły człowiek - myślała - a jednak w tej pozornej pospolitości uderza jakaś skupiona, zaczajona siła, jakaś uśpiona moc, ale celowo ukrywana... Nik... mój Nik...

Była jakby zaskoczona tym, że ten poważny człowiek z mądrym półuśmiechem na twarzy, słuchający w milczeniu paplaniny tych ludzi, że ten mąż stanu, wielki ekonomista, ten człowiek tak... obcy, może nie obcy, lecz jakby jej daleki, jest jej Nikiem! No tak! Jej narzeczonym, wkrótce mężem, jest tym, który będzie odtąd kierować jej losem, życiem, który zapewni jej bezpieczeństwo, osłoni przed wszelkim złem... O, on to potrafi, jak nikt inny. Jest jak piramida na pustyni, której żaden huragan nie poruszy... Pan Hell też był prawdziwym mężczyzną, ale...

Podano do stołu. Toczyła się zwykła rozmowa o niczym.

Gdy po obiedzie na chwilę znaleźli się sami, szepnęła Dyzmie:

- Kocham, bardzo kocham. Wziął ją za rękę i pocałował.

- Niku... Dziś pojedziemy do ciebie?

- A chciałabyś? - zapytał figlarnie.

Przygryzła wargi i, patrząc mu prosto w oczy rozszerzonymi źrenicami, wyszeptała:

- Trzy dni - mówiła - nie byliśmy razem...

- Dobrze - skinął głową i pomyślał: - Oho, będzie zajęcie. Gdy wychodzili przed ósmą, Nina zapowiedziała, że idą do Opery. Ze śmiechem wyjaśniła Nikodemowi później, że dlatego wybrała Operę, że dziś grają tam "Afrykankę", która kończy się aż po północy.

- Przebiegła jest twoja Nineczka, prawda?

Przeczekał, aż kroki Niny ucichły w bramie, i spojrzał na zegarek. Była pierwsza. Zawrócił ku domowi.

Znajdował się zaledwie kilkanaście metrów od kamienicy, w której mieścił się bank, gdy ujrzał Mańkę. Stała oparta o latarnię. Wyraźnie czekała na niego.

Nastroszył się. Chciał przejść, udając, że jej nie spostrzega, lecz zastąpiła mu drogę.

- Czego? - warknął głucho.

- Nikodem... Nie gniewaj się... Ale ja bez ciebie żyć nie mogę...

Patrzała nań przerażonymi oczyma.

- Nadojadłaś mnie, do cholery, i już.

- Ale ja ciebie kocham, a ty obiecałeś.

- Pluję na to, co obiecałem, i na ciebie pluję! Rozumiesz?! Byle dziwka, byle szmata przyczepi się i napastuje. Taki pośmieciuch!

- Poczekajże ty!

Otrzepała paletko ze śniegu i prędko, jak mogła najprędzej, zaczęła iść ku Marszałkowskiej.

"Popamiętasz mnie jeszcze, popamiętasz!... Ja cię nic będę miała, ale i tamta nie! Już ja cię urządzę."

Chęć zemsty, natychmiastowej zemsty, opanowała ją wszechwładnie. Prawie biegła.

Nie zawahała się, gdy stojący przy wejściu policjant zapytał ją, czego chce.

- Chcę kapować na jednego - powiedziała.

- Kapować?... Dobra, idź do dyżurnego przodownika. Tamte drzwi. W dużym pokoju, przedzielonym balustradką, stanęła przed biurkiem.

- Czego? - zapytał zajęty pisaniem przodownik nie podnosząc oczu. Rozejrzała się. Byli sami.

- Wsypać chcę jednego.

- No? - zapytał flegmatycznie.

- On w maju jeszcze zakatrupił jednego Żyda. Dużo forsy zagrabił. Sam chwalił się i pokazywał. A teraz szykuje się do obrobienia banku na Wspólnej.

Przodownik odłożył pióro i podniósł na nią oczy.

- Nazywa się Dyzma. Nikodem Dyzma.

- Jak się nazywasz?

- Mańka Barcik.

- Dziewczynka - odparła po chwili wahania.

- A wiesz, że tu żartów nie ma? Jeżeli zełgałaś, pójdziesz do aresztu.

Przyjrzał się jej. Była spokojna. Z zaciętego wyrazu jej twarzy wywnioskował, że mówi prawdę.

- Sama widziałam, jak wchodził. On ze stróżem ma sztamę. Policjant chwycił słuchawkę telefonu i wymienił numer.

- Jest pan komisarz?... Proszę koniecznie obudzić. Ważna sprawa. Tu dyżurny przodownik Kasparski.

Po dłuższej chwili odezwał się komisarz. Przodownik zameldował mu, że jest takie doniesienie.

- Zatrzymać ją - kazał komisarz - zaraz przyjadę i sam ją zbadam. Przodownik położył słuchawkę i wskazał Mańce ławkę pod ścianą.

Nie nakładając pantofli wyskoczył ź łóżka, w ciemnym gabinecie potknął się o krzesło.

- Czy mogę mówić z panem prezesem Dyzmą?

- Dzień dobry. O co chodzi?

- Przepraszam pana prezesa, że dzwonię tak późno, ale jest bardzo ważna sprawa.

- Zgłosiła się do komisariatu prostytutka, nazwiskiem Barcik, zeznaje, że pan prezes robi podkop pod Bankiem Zbożowym.

- Nie wygląda na wariatkę, ale z uporem twierdzi to, co panu prezesowi mówię? Czy pan prezes ją zna?

- A czort ją wie!

- No, naturalnie. Kazałem ją zatrzymać. Myślałem początkowo, że jest pijana, ale nie. Ona nie wie, że pan jest prezesem Banku Zbożowego. I chociaż jej to powiedziałem, nie chce cofnąć zeznania. Musi mieć do pana prezesa jakąś złość. Czy pan prezes rzeczywiście mieszkał kiedyś na ulicy Łuckiej?

- Ależ Boże broń! Jak żyję, nie mieszkałem.

- Byłem tego pewny - odparł komisarz. - To gadzina! Uśmieje się pan prezes, ale ona twierdzi, że pan w maju zabił i obrabował jakiegoś Żyda.

Nawet wymienia hotel, w którym pan pokazywał jej owe zrabowane pieniądze!

- Wylać na zbitą mordę!

- Kiedy ona gwałtem upiera się przy swoim zeznaniu i żąda, żeby je zaprotokołować. Formalnie rzecz biorąc, musiałbym w każdym razie zrobić protokół.

- A po co? - pośpiesznie zapytał Dyzma. - Nie trzeba żadnego protokołu.

- Rozumiem, panie prezesie, ale można by spisać i pociągnąć ją do odpowiedzialności za fałszywe oskarżenie.

-Posiedzi ze trzy miesiące.

- Nie warto. Najlepiej niech pan komisarz poradzi jej, żeby dała spokój.

- Ba! Nie zgodzi się. Zacięta bestia.

- No, to zależy od tego, jak pan będzie radził.

- Już tam wy, policja, macie swoje sposoby.

- Aha! - połapał się komisarz. - Będzie załatwione, panie prezesie. Moje najniższe uszanowanie. Jeszcze raz przepraszam za niepokój.

- Szkodzi nic. Dziękuję bardzo. A ja już przy sposobności będę pamiętał o panu, panie komisarzu.

Komisarz rozpłynął się w podziękowaniach i kładąc słuchawkę, nacisnął jednocześnie guzik dzwonka. W drzwiach stanął policjant.

- Dawać ją tu.

Czekał na jej odpowiedź, lecz dziewczyna milczała.

- Ale szkoda mi ciebie. Jesteś młoda i głupia, więc jeszcze radzę ci po dobroci, cofnij swoje zeznanie.

- Nie cofnę - powiedziała z uporem - niech tam będzie i kryminał. Komisarz zerwał się na równe nogi i zaczął krzyczeć waląc pięścią w stół:

Chodził wzburzony po pokoju. Wreszcie zatrzymał się przed Mańką.

- Nie - odpowiedziała krótko i przygryzła wargi.

- Walasek - rzekł do wchodzącego policjanta - weźcie ją do ostatniego pokoju i wytłumaczcie, ze składanie fałszywych oskarżeń na dostojników państwa nie kalkuluje się.

- Do aresztu? - zapytała.

W niedużym pokoju kilku policjantów grało w karty. Wchodzącą dziewczynę powitali ironicznymi wykrzyknikami. Odłożyli karty i jeden z nich zawołał: - No, skoro mamy miłe towarzystwo, to może zabawimy się w piłeczkę? Panieneczka gra w piłeczkę?

*

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

.....................................................................................................................

Wlokła się długo, bardzo długo. Słońce już wzeszło, coraz więcej ludzi było na ulicy. Zataczała się i potykała. Przechodnie oglądali się za nią. Jakaś starsza pani, mijając ją, powiedziała z pogardą:

Mańka nic nie odpowiedziała.