WIRTUALNA BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ
VIRTUAL LIBRARY OF POLISH LITERATURE

Wincenty POL
Dr Bolesław Oleksowicz

Urodził się 20 kwietnia 1807 r. w Lublinie. Jego ojciec, Franciszek Ksawery Pohl, był Niemcem, matka, Eleonora Longchamps, pochodziła ze spolonizowanej rodziny francuskiej. Uczył się w gimnazjum  we Lwowie, tam też rozpoczął studia uniwersyteckie na wydziale filozoficznym, które ukończył w 1827 r. W trzy lata później został zastępcą lektora języka i literatury niemieckiej na Uniwersytecie Wileńskim.
Wybuch w Warszawie powstania zbrojnego, które wkrótce swym zasięgiem objęło tereny, jakie po rozbiorach Polski znalazły się pod panowaniem Rosji, przeszkodziło Polowi w planowanej karierze uniwersyteckiej. Poeta wziął udział w irredencie jako podchorąży 10 pułku ułanów litewskich. Był ranny, otrzymał krzyż Virtuti Militari za waleczność oraz awans na podporucznika. Po klęsce powstania na Litwie emigrował, ale działalności patriotycznej nie przerwał. Współpracował z generałem Józefem Bemem w organizowaniu wychodźstwa, po osiedleniu się w Galicji wstąpił do tajnego Związku Dwudziestu Jeden, a później prawdopodobnie do Związku Węglarzy Polskich.
W 1840 r. osiedlił się w Maryipolu pod Bieczem. Z coraz większym krytycyzmem odnosił się do pracy konspiracyjnej. W powstaniu 1846 nie wziął udziału. Po raz ostatni zaangażuje się w walkę o niepodległość kraju podczas Wiosny Ludów, zostanie wówczas na krótko adiunktem sztabu Gwardii Narodowej we Lwowie. Odtąd stanie się rzecznikiem działalności legalnej w polityce oraz orędownikiem konserwatywnego programu społecznego.
W 1849 został profesorem geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Geografią interesował się przez całe życie. Znał prace A. Humboldta, z którym się przyjaźnił, K. Rittera. Odbywał wycieczki naukowe w Tatry i Beskidy. Zebrany materiał, obejmujący: "kształt i powierzchnię kraju, względne i bezwzględne stosunki poziomu", budowę geologiczną, sieć wodną, szatę roślinną, florę, stosunki etnograficzne, miał mu posłużyć do napisania geografii Polski. Także w czasie swoich pobytów w Austrii i Prusach zapoznawał się z zakładami i zbiorami poświęconymi naukom przyrodniczym. Należał do wielu towarzystw naukowych, m.in. w Królewcu, Lipsku, Lwowie, Tyrolu, Pradze. W 1853 r. został zwolniony z uniwersytetu pod pozorem nielojalności wobec władz.
Dalsza pracę utrudnił mu pogarszający się wzrok. Od urodzenia, a może po przebytej w dzieciństwie chorobie, nie widział na jedno oko. W 1868 r. oślepł zupełnie. Ostatnie lata życia spędził w Krakowie, gdzie zmarł 2 grudnia 1872 r.
Jako poeta debiutował Pieśniami Janusza (Paryż 1833, w rzeczywistości 1835), zbiorem 51 wierszy. Niektóre z nich, ze skomponowaną do nich muzyką, zyskały ogromną popularność i weszły na trwałe do śpiewników narodowych (np. Śpiew z mogiły). Sławę, obok Mohorta, przyniosła mu epicka kompozycja Pieśń o ziemi naszej (wyd. 1843 ), poetycki opis podróży po ziemiach dawnej Polski (Litwa, Polesie, Wołyń ). Fragmenty Pieśni tłumaczone były na język francuski, niemiecki, rosyjski, ukraiński.

 He was born on 20 April 1807 in Lublin. His father, Franciszek Ksawery Pohl, was German, and his mother, Eleonora Longchamps, belonged to a French family which had settled in Poland. He attended a grammar school in Lwów, where he also commenced his studies at the Philosophy Department of the university, from which he graduated in 1827. Three years later he became deputy to the lecturer in German language and literature at Wilno University.
The outburst of the Uprising in Warsaw, which covered the area of Poland that had been under the rule of Russia since the partitions, disturbed his plans to follow an academic career. The poet participated in the irredentism as an officer trainee of the 10th Regiment of Lithuanian Lancers. He was injured, received the Virtuti Militari Order for bravery and was promoted to the rank of Second Lieutenant. After the collapse of the uprising in Lithuania, he emigrated but he did not discontinue his patriotic activities. He co-operated with General Józef Bem in organising the emigrants; having settled in Galicia, he joined the secret Union of the Twenty One, and later probably the Polish Carbonari Society. In 1840 he settled down in Maryipole near Biecz. He became more and more critical towards the conspiratorial  activities. He did not take part in the Kraków Uprising of 1846. He fought for the last time for the independence of the country during the revolution of 1848, where he served as an aide-de-camp to the staff of the National Guard in Lwów. From then he started to advocate legal activities in politics and a conservative social programme.
In 1849 he became Professor of Geography at the Jagiellonian University in Kraków. He had been interested in geography all his life. He knew the works of A. Humboldt, with whom he was friends, and K. Ritter. He went on scientific expeditions to the Tatra and Beskidy mountains. There he collected material, which referred to: "the shape and area of the country, and the relative and absolute relationship of levels", the geological structure, the water system, vegetation, flora, ethnographic relations. All of this was to serve him in writing a geography of Poland. During his stays in Austria and Prussia, he visited various institutes and studied collections regarding natural sciences. He was a member of many scientific societies, e.g. in. Königsberg, Leipzig, Lwów, Tyrol, Prague. In 1853 he was dismissed from the university, the pretext being disloyalty towards the authorities.
His further work was impeded by his deteriorating sight. From birth, or maybe as a result of a disease he suffered from in his childhood, he could not see with one eye. In 1868 he went completely blind. The last years of his life were spent in Kraków, where he died on 2 December 1872.
He made his debut as a poet writing Pieśni Janusza (Paris 1833, though actually 1835), a collection of 51 poems. Some of these poems, with music composed for them, gained great popularity and became a permanent part of the national songbooks (e.g.  Śpiew z mogiły). Apart from Mohorta, he became famous for the epic composition Pieśń o ziemi naszej (published 1843), a poetic description of a journey through lands which had once belonged to Poland (Litwa, Polesie, Wołyń). Fragments of Pieśń have been translated into French, German, Russian and Ukrainian.  

BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY

- M. Mann, Wincenty Pol. Studium biograficzno-krytyczne. T.I - II, Kraków 1904 - 1906.
- J. Rosnowska, Dzieje poety. O Wincentym Polu, Warszawa 1973.
- M. Janion, Wincenty Pol ( bibliografia M. Grabowska ) [ w: ] Obraz Literatury Polskiej XIX i XX wieku. S. III, T. I, Kraków 1975.
- S. Majchrowski, Wincenty Pol. Szkic biograficzny, Lublin 1982.
- M. Grabowska, Wincenty Pol  [ w: ] Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. T. II, Warszawa 1985, s. 195 - 196.

PIEŚŃ O ZIEMI NASZEJ

BIOGRAMY

OPRACOWANIE: MAREK ADAMIEC