|
|||
Antoni MALCZEWSKI
|
|||
|
Urodził się 3 czerwca 1793 r. w Warszawie (lub według innej wersji w Kniahininie na Wołyniu ). Wywodził się z zamożnej rodziny szlacheckiej. W latach 1805 - 1811 uczył się w Gimnazjum Wołyńskim (późniejszym Liceum Krzemienickim). W świadectwie, jakie otrzymał za cały okres nauki, Tadeusz Czacki napisał, że "był przykładem postępowania dobrego, innych celował uczniów w naukach i z chlubą dla tej szkoły był uczniem, któremu pierwszeństwo zgodne zdanie władzy szkolnej, profesorów, metrów i uczniów samych przyznało". W 1811 rozpoczął służbę wojskową w randze podporucznika korpusu inżynierów w Szkole Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów w Warszawie. Uczestniczył w życiu towarzyskim stolicy. W marcu 1812 r. pojedynkował się, w trakcie pojedynku został ranny (zgruchotana kostka u lewej nogi). Choć otrzymał nominację na adiutanta polowego przy generale Ksawerym Kosseckim to z powodu nie wyleczonej nogi nie mógł wziąć udziału w kampanii 1812 r. Odkomenderowany do fortyfikowania Modlina, potężnej twierdzy pod Warszawą, uczestniczył w jej obronie ( 1813 r.). Po poddaniu fortecy przez krótki czas przebywał w niewoli rosyjskiej. W 1815 został porucznikiem w sztabie kwatermistrzostwa generalnego wojsk Królestwa Polskiego. W grudniu, tegoż roku, podał się do dymisji i wyruszył w kilkuletnią podróż po Europie ( 1816 - 1821 ). Był w Szwajcarii, Włoszech, Francji, Anglii. W czasie swojego pobytu w Paryżu zainteresował się magnetyzmem. W sierpniu 1818 dokonał wejścia na Aiguille du Midi w masywie Mont Blanc. Malczewski był ósmym turystą na szczycie Mont Blanc, a pierwszym wśród Polaków. Swoje wrażenia z wyprawy opublikował w t. 19 genewskiej "Bibliotheque Universelle" (1818). Do kraju powrócił w 1821. Osiadł na Wołyniu, w Chotiaczowie. Zaplątany w niefortunny romans z zamężną i nerwowo chorą kobietą, Zofią Rucińską, którą leczył za pomocą magnetyzmu, opuszcza Wołyń i wyjeżdża do Warszawy. Dzięki pomocy przyjaciół otrzymuje posadę w Ministerium Spraw Wewnętrznych. W stolicy pisze i wydaje drukiem w 1825 r. Marię, swój najgłośniejszy utwór, który początkowo nie zyskuje uznania czytelników. Coraz trudniejsza sytuacja materialna oraz ciężka, długotrwała choroba uniemożliwiły mu pracę nad drugi poematem o księciu Zbaraskim. Umiera w Warszawie, 2 maja 1826 r., w nędzy i opuszczeniu. Maria jest pierwszą powieścią poetycką w literaturze polskiej. Przyjęło się, że jej fabuła została osnuta wokół tragicznej śmierci Gertrudy Komorowskiej, pierwszej żony Szczęsnego Potockiego, którą ojciec Szczęsnego, przeciwny małżeństwu syna, nakazał porwać, by wymusić zgodę na unieważnienie związku. Malczewski, korzystając z wzorca powieści poetyckich Byrona i Scotta, przekształcił to zdarzenie w pesymistyczną przypowieść o bezsilności człowieka wobec tajemnicy świata, w którym zło, jawiące się pod postacią śmierci, odsłania prawdziwą jakość bytu. Maria tłumaczona była na języki: angielski, białoruski, czeski, esperanto, francuski, łotewski, niemiecki, rosyjski, serbo-chorwacki, włoski, ukraiński. |
Born on 3 June 1793 in Warsaw (or according to another version in Kniahin in Wołyń. He came from a wealthy gentry family. In 1805-1811 he studied at Wołyń Gymnasium (later known as the Krzemieniec Lyceum). In the certificate which described all Malczewski’s school years, Tadeusz Czapski wrote: "He was an example of good conduct, he exceeded other students at studying and was a credit to his school; the school authorities, his professors, maîtres and fellow students awarded him unanimously the first place." In 1811 he commenced military service as a Second Lieutenant in the Engineering Corps at the Application School of Artillery and Engineering in Warsaw. He took part in the social life of the capital. In March 1812 he fought a duel in which he was wounded (shattered left ankle). Although he received a nomination as a field aide-de-camp to General Ksawery Kossecki he could not take part in the 1812 campaign because of his damaged leg. He was detached to build the fortifications of Modlin - a huge fortress near Warsaw - and took part in its defence (1813). He was taken prisoner by the Russians for a short time when the fortress surrendered. In 1815 he became a lieutenant on the staff of the General Quartermaster of The Congress Kingdom of Poland’s army. In December of the same year he resigned his post and set off on a journey around Europe (1816-1821). He visited Switzerland, Italy, France and England. During his stay in Paris he became interested in magnetism. In 1818 he climbed Aiguille du Midi in the Mont Blanc massif. Malczewski was the eighth tourist and the first Pole on Mont Blanc’s summit. He published his memoirs of the expedition in the nineteenth volume of the "Bibliotheque Universelle" of Geneva (1818). He came back to his home country in 1821. He settled down in Wołyń, in Chotiaczowo. He left Wołyń and moved to Warsaw because of his entanglement in an unfortunate romance with Zofia Rucińska, a married woman suffering from a nervous disorder which he cured with magnetism. Thanks to his friends’ help he received a post at the Ministry of Internal Affairs. He wrote and published Maria ("Maria") – his most famous work - in Warsaw in 1825. It did not initially meet with the readers’ appreciation. His financial situation, which was becoming worse, along with a serious, long-lasting illness, did not allow him to work on the second poem about Prince Zbaraski. He died in Warsaw on 2nd May 1826 in poverty and loneliness. Maria is the first poetic novel in Polish literature. It is assumed that its plot was based upon the tragic death of Gertruda Komorowska - Szczęsny Potocki’s first wife. Szczęsny’s father, who opposed his son’s marriage, ordered her kidnapping in order to force the annulment of the marriage. Malczewski – employing the example of Byron and of Scott’s poetic novels – transformed this story into a pessimistic tale about human helplessness in the face of the mystery of the world, where evil, in the guise of death, reveals the true quality of existence. Maria was translated into English, Belarussian, Czech, Esperanto, French, Latvian, German, Russian, Serbo-Croat, Italian and Ukrainian. |
||
BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY |
|||
|
- A. Malczewski, Maria.
Oprac. R. Przybylski, Wrocław 1958. |
|||
|
|
|||