|
|||
Jędrzej KITOWICZ
|
|||
|
Urodził się 1
grudnia 1728 r. O rodzicach, jak i miejscu urodzenia niewiele wiemy. Nie
wiadomo, czy był szlachcicem, czy mieszczaninem. Uczył się w Warszawie. Po skończeniu nauki wstąpił na służbę do Michała Lipskiego, opata benedyktynów lubińskich, pisarza wielkiego, referendarza koronnego, którego został długoletnim sekretarzem. Kiedy w 1768 r. pod hasłami obrony wiary i starego porządku politycznego zawiązała się konfederacja barska Kitowicz wstąpił w jej szeregi. Służył początkowo pod Ignacym Skarbkiem - Malczewskim. Walczył pod Radomiem i Częstochową. W stopniu rotmistrza dowodził konfederatami w Poznaniu. Pracował w sztabie generała Józefa Zaremby, ostatniego marszałka konfederacji w Wielkopolsce. W 1771 r. Kitowicz podjął decyzję zostania księdzem. W październiku tegoż roku wstąpił do seminarium duchownego misjonarzy przy kościele św. Krzyża w Warszawie. Realizacja tego zamierzenia nie była łatwa. Pamiętnikarz w wieku 43 lat podejmował studia teologiczne, do których nie miał odpowiedniego wykształcenia. Przerwał je zresztą po pierwszym roku. Kiedy i gdzie je dokończył, nie wiadomo. Istniały też i inne przeszkody, wymagające papieskiej dyspensy. Dzięki protekcji najpierw biskupa poznańskiego i kanclerza wielkiego koronnego Antoniego Młodziejowskiego a następnie biskupa kujawskiego Antoniego Ostrowskiego trudności te zostały pokonane. W 1777 r. otrzymał w diecezji włocławskiej pierwsze święcenia. W 1781 r. zostaje proboszczem rzeczyckim i komendarzem kowalewskim. W Rzeczycy przystępuje do porządkowania materiałów historycznych oraz notatek z ważnych wydarzeń, w jakich uczestniczył, gromadzonych od 1743 r. Posłużą mu one do pracy nad dwoma dziełami, których jednak nie uda mu się ukończyć - 3 kwietnia 1804 r. Kitowicz umiera. Pierwsze z owych dzieł to Pamiętniki, czyli Historia polska, drugie: Opis obyczajów za panowania Augusta III. Największy rozgłos przyniesie mu właśnie Opis obyczajów, którego całość, popsuta zmianami dokonanymi przez wydawców, ukaże się drukiem w l. 1840 - 1841. Zebrane spostrzeżenia i obserwacje sprawiły, że Opis obyczajów możemy uznać za najważniejszy przekaz na temat obyczajów w Polsce w czasach saskich. Z tego też powodu dzieło Kitowicza interesowało późniejszych pisarzy, którzy pomieszczone w nim informacje wykorzystywali w swoich utworach ( F. Skarbek, J. I. Kraszewski, H. Rzewuski, H. Sienkiewicz ).
|
He
was born on 1 December 1728. Little is known of his parents and the
place of his birth. It is not known whether he was a member of the
gentry or of the bourgeoisie. He went to school in Warsaw. Having finished his education he was taken into service by Michał Lipski, the abbot of the Benedictine monastery in Lubin, a Grand Pennian and a Royal Referendary, to whom he was a secretary for many years. When in 1768, in the name of defending the faith and the old political order, the Bar Confederacy was formed, Kitowicz joined its ranks. At the beginning he served under Ignacy Skarbek-Malczewski. He fought in the battles of Radom and Częstochowa. As a captain he commanded the Confederate cavalry in Poznań. He worked in the headquarters of General Józef Zaremba, the last marshal of the Confederacy in Wielkopolska (Greater Poland). In 1771 Kitowicz decided to become a priest. In October that year he entered the theological seminary for missionaries at Św. Krzyż (Holy Cross) Church in Warsaw. The implementation of this idea was not an easy process. At the age of 43 the memoirist commenced theological studies for which he did not have the appropriate education; he suspended them after the first year. It is not known when and where he completed them. There were other obstacles as well, which required a papal dispensation. With the help of the Bishop of Poznań and of the Crown Chancellor, Antoni Młodziejowski, and later of Antoni Ostrowski, the bishop of the Kujawy region, those obstacles were overcome. In 1777, he was ordained priest in the Włocławek diocese. In 1781 he became a parish-priest in Rzeczyca and commander of the Kowalewo district. In Rzeczyca he began sorting the historical materials and the notes on the important events he had taken part in, which he had been collecting since 1743. They would be used by him in his two works, which, however, he did not manage to complete - Kitowicz died on 3 April 1804. The first of those works was Pamiętniki, czyli Historia polska, the other - Opis obyczajów za panowania Augusta III. The latter work was the one with which he achieved the greatest fame - the whole work, corrupted with the publisher’s alterations, was published in the years 1840 - 1841. On account of the observations contained therein, Opis obyczajów... is considered as the most important account of the customs in Poland in the reign of the Saxon Dynasty. That is why the work of Kitowicz was of such great interest to later writers (F. Skarbek, J. I. Kraszewski, H. Rzewuski, H. Sienkiewicz ), who made use of the information presented there in their own works. |
||
BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY |
|||
|
- P. Matuszewska, Jędrzej Kitowicz ( 1728 - 1804 ) [ w: ] Pisarze polskiego
oświecenia. Pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, T. I,
Warszawa 1992 . |
|||
|
|
|||