WIRTUALNA BIBLIOTEKA LITERATURY POLSKIEJ
VIRTUAL LIBRARY OF POLISH LITERATURE

Stefan GRABIŃSKI
Dr Marek Adamiec

Urodzony 25 lutego 1887 w Kaminonce Strumiłowej nad Bugiem; ojciec był sędzią powiatowym, matka nauczycielką gry na fortepianie. Naukę rozpoczął w Samborze, maturę uzyskał we Lwowie. W 1905 roku wstąpił na wydział filologiczny Uniwersytetu we Lwowie. Studiował literaturę polską i filologię klasyczną pod kierunkiem Wilhelma  Bruchnalskiego i Józefa Kallenbacha. Na studiach nawiązał znajomości m.in. z Juliuszem Kleinerem, Stanisławem Łempickim, Stanisławem Kotem, Stefanem Wierczyńskim. Po ukończeniu studiów w 1910 uczył w lwowskich gimnazjach państwowych i przwatnych. W latach 1914-1915 przebywał w Wiedniu, w latach 1917-1921 uczył w Przemyślu. W 1927 odbył podróż do Włoch, w 1929 do Rumunii. W 1931 z powodu zaawansowanej gruźlicy przeszedł w stan spoczynku i zamieszkał w Brzuchowicach - podlwowskiej miejscowości kuracyjnej. Zmarł 12 listopada 1936 we Lwowie.

Zaprzyjaźniony z nim Karol Irzykowski napisał we wspomnieniu pośmiertnym, iż pisarz, świadomy śmiertelnej choroby zawczasu penetrował zaświaty. W swoich (wyjątkowych na terenie literatury polskiej) Grabiński wykorzystywał perfekcyjnie schematy europejskiej literatury grozy, wprowadzał elementy spirytyzmu, nawiązywał do zjawisk określanym mianem parapsychologicznych. Debiutował pod pseudonimem Stanisław Żalny w 1909 roku tomem nowel pt. Z wyjątków. W pomrokach wiary. W 1918 ukazał się zbiór Na wzgórzu róż, odnotowany entuzjastycznie przez Karola Irzykowkiego i Wilama Horzycę. Kolejne tomy nowel to: Demon ruchu (1919), Szalony pątnik (1920), Niesamowita opowieść (1922), Księga ognia (1922); na scenie Teatru Małego w Warszawie (następnie w Krakowie i Lwowie) wystawia Willę nad morzem. (Ciemne siły) oraz misterium dramatyczne Zaduszki. Pisze scenariusz filmowy do własnej noweli Kochanka Szamoty. Był także autorem powieści: Salamandra (1924), Cień Bafometa (1926), Klasztor i morze (1928), Wyspa Itongo (1936), realizujących znakomicie konwencję literatury grozy.

Born on 25 February 1887 in Kaminonka Strumiłowa on the Bug River; his father was a district judge, his mother - a piano teacher. He began his education in Sambor, passed his matriculation examinations in Lwów. In 1905 he commenced studies at the philology department of the in Lwów. He studied Polish literature and classical philology under the supervision of Wilhelm Bruchnalski and Józef Kallenbach. During his studies he came into contact with Juliusz Kleiner, Stanisław Łempicki, Stanisław Kot, Stefan Wierczyński and others. Having graduated in 1910 he became a teacher in public and private secondary schools in Lwów. Between  the years 1914 and 1915 he stayed in Vienna, between 1917 and 1921 he taught in Przemyśl. In 1927 he made a journey to Italy, in 1929 to Romania. In 1931, owing to advanced tuberculosis he retired to Brzuchowice - a health spa near Lwów. He died on 12 November 1936 in Lwów.

His friend Karol Irzykowski wrote in posthumous memoirs that the writer, aware of his terminal disease, explored the great beyond even during his lifetime. In his works (exceptional in Polish literature) Grabiński made perfect use of European patterns of horror literature, introduced elements of spiritualism and referred to the phenomena known as parapsychology. In 1909 he made his debut under the pseudonym of Stanisław Żalny with a volume of short stories entitled Z wyjątków. W pomrokach wiary. In 1918 the collection Na wzgórzu róż, which greatly impressed Karol Irzykowki and Wilam Horzyca, was published. Further collections of short stories include: Demon ruchu (1919), Szalony pątnik (1920), Niesamowita opowieść (1922), Księga ognia (1922); on the stage of Teatr Mały (The Small Theatre) in Warsaw (then in Kraków and Lwów) he presented his play Willa nad morzem. (Ciemne siły) and the dramatic mystery Zaduszki. He wrote the screenplay to his own short story Kochanka Szamoty. He was also the author of the novels: Salamandra (1924), Cień Bafometa (1926), Klasztor i morze (1928), Wyspa Itongo (1936), which perfectly fulfil the conventions of horror literature.

BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY

M. Adamiec, "Cień wielkiej tajemnicy...". Rzecz o opowieściach Stefana Grabińskiego, "Twórczość" 1982 nr 7.
A.   Hutnikiewicz, Twórczość literacka Stefana Grabińskiego, Toruń 1959.
K. Irzykowski, Magik niesamowitości. (Po zgonie Stefana Grabińskiego), W tegoż: Słoń wśród porcelany. Lżejszy kaliber, Kraków 1976.