Słowniczek kaszubsko-polski

 

arąd - dzierżawa mieszkania

bezpjek - spokój, bezpieczeństwo

belni - piękny

belno - dobrze, przyzwoicie

bjałka - kobieta, żona

bjedni - chudy, biedny

bjegas - wahadło u zegara

blészczec - patrzyć ostro

blevjązka - wstążka

błądzec - a) błądzić b) wariować

błotko - staw

bodej - podobno, rzekomo

bodlevi - skłonny do bodzenia

bojąci - tchórzliwy

bomelk - łańcuszek (przy zegarku)

bożok - zadatek

bucha - duma, zarozumiałosć

buchtovac sę - zbijać się w kupę

burknąc - wylecieć szybko

burzon - burzyciel, powstaniec

buszni - dumny

camer - pień drzewa

cecevjé - drabina

charna - pasza

chdzeroz - niekiedy, raz po raz

checzevô - służąc

chiże - szybko

chlichac - łkać

choba - chyba

chopac - wiać, buchać

chochla - drąg używany przy niewodzie

Chochovatka - góra przy Gostomiu

Chołm - góra przy Koszalinie w Pomeranii

chovac - grzebać zmarłego

chrzebt - grzbiet

chustka dębovô - duża kolorowa chusta

chvatkji - szybki, żwawy

chvecadło - drążek u taczki

chvjądac sę - trząsć się całym ciałem

cigło - dyszel

cknąc - wąchać

cnjik - nos

cornąc - musnąć

czapac - chlustać

czebk - czubek

czeprac - grzebać

członek - a) staw b) członek

czo! - słuchaj!

czupnąc - siąść w kuczki

dana - świerk

dalibog! - zaklęcie, że się dotrzyma słowa

darvac - mieć swobodę czynu,

dejadej - mimo wszystko potrzebować

del - deska

dina - wydma

dingovac - obyczaj bicia rózgami w święta Wielkanocne

dobëc (na kjim) - zwyciężyć

dobrac sę - zrozumieć

doka - mgła

dom - a) dom b) sień

domovnjik - a) sień b) mieszkający w tym samym domu

do rena - przed switem

dotegovac - dostarczuć

dozerocz - dozorca

doznac sę - przekonać się

dravi - chyży

dravo - szybko

dręgji - cierpki, ostry (o płynach)

drobkę - trocha

drożeszcze - droga

drzon - ciernie

drzonovi - cierniowy

dulczëc - pilnować niecierpliwie

dura - dziura

dvjerkji - drzwiczki

dvornjik - urzędnik dworski

dzegvjic - trawić (o bydle)

dzevi - dziki

dzevka - służąca, dziewczyna

dzevus - dziewczysko

dzirżkji - dzielny, odważny

dzirżkosc - męstwo, odwaga

dzisodnja - obecnie

dziżanga - nadzwyczaj wysoki mężczyzna

dżenja - kiernoz

fercovka - bicie odbierane w szkole

fojt - wielki kawał chleba

foliszovi - dot. foliszu, sukna wyrobu domowego o kolorze niebieskim

ga - gdy, kiedy

Garecznjica - wąwóz przy Borzestowie

Gduńkô Głova - dawny szaniec Gdański przy ujsciu Wisły

gębola - gębacz

głupi dom - dom wariatów

Gochë, Gochovje - Kaszubi, mieszkający na północny zachód jeziora Charzykowskiego, przeważnie szlachta zaściankowa

godka - a) rozmowa b) język, mowa

gorb - garb 

gorka - pagórek

gorz - gniew 

govor - gwar

gozdz - gwóżdż

grąd - wzniesienie wsród mokradeł

grądzec - nurzyć

grocz - muzykant

gromada - a) gmina b) posiedzenie gminy

gromadovac - odbyiuać gromadę

gronkgarnek grulka - łopata do wybierania węgli z pieca

grzem - hałas, łoskot 

grzeszk -  dokuczenie przez chorobę lub sennosć, sen b) grzeszący

gubë - fałdy, zmarszczki

gubovac - fałdować

gurdzëc - grudzić

gvesno - pewnie, właśnie

Gvjizd - maska chodząca po domach koło Bożego Narodzenia

Gvjozdka - Gwiazdka jako osoba obdarowująca dzieci

gvoł - tandeta, drobiazg

gzel - gzik, osa

halac - przyniesć

jadra - sieci

jankorka - zawziętosć

jałovczezna - lasek jałowcowy

Jastrë - Wielkanoc

jazgot - gwar kłótliwy

jerk - janowiec

jiglena - iglewie

jikro - łydka

jingver - napój

jinsztë - stwór, potwór

jiscec sę - lamentować

jizdebnô - pokojówka

jochen - niedostatek wiosenny w gospodarstwie

jozc - jaźwiec

juńc - młody byk

kanąc - stanąć

kanrtac sę - uprawiać kantrë

kantrë - niedozwolony stosunek

kara - a) kara b) taczka

karno - stado (ptaków)

karovac - posuwać taczkę

kartovac - przekładać karty

kavel - los

kędevęde - kiedy owedy

kęsi pjes - przezwisko urzędników władzy wykonawczej

kjezrov moltech - uczta nadzwyczajna

kjidnąc - utrącić

kjijonka - a) narzędzie do wylewania uwody z czółna b)bijak do prania

kłobuk - kapelusz

kłomka - sieć ręczna

knapsko - chłopiaszek

ko - przecież

kobeła - deska w czołnie z dziurą dla wsadzenia masztu

koczorë - lilje wodne

kole - koło, około

kolębrovac sę - kołysać się, chwiać się 

kołovażé - ślad kół wozowych na drodze

kołp - labędź

komuda - mglislość, ciemnosć niezupelna

komudni - mglisty, przyciemny

korcz - korzeń i częsć nadziemna ściętego drzewa, pień

korbac - opowiadać

korzkjev - warząchew

kraczaj - krok

krampe - kurcze

kręceszk - a) wirujący wicher b) krzesełko dla dzieci poczynających chodzić

kręck - wirujący wicher

krijamko - tajnie

krom - oprócz

krosa - farba

krosevi - kolorowy, piękny

krosnjęta - krasnoludki

krotko - blisko

krzevi - a) krzywy b) winny

krzikva - niepogoda z wichrem i słotą

kuka lolu - gdzieś het (w języku dziecięcym)

kuli - ile

kuli żadno - ile się życzy

kumac - drążyć

kumrë - żarty, psoty

kurdusac sę - isć z trudem, kulawo

kuron - kogut

kurzatwa - zawieja snieżna

lata mjec - być starym

lebjoda - człowiek chuderlawy

lecec - a) biegać b) śmierdzieć

lecirz - klamka u drzwi

legavi - leniwy

leno - tylko

leżnosc - sposobnosć

lińcuszk - łańcuszek

list - a) list b) druk

litkup - napiwek

lobzak - siennik

loda - skład

lozovac - zluzować

lubjiczk - kochanie, zadane srodkami mistycznymi

ludztvo - zbiorowisko ludzi

laszczevi - obłaskawiony

leż - kłamstwo

lęczk - smyczek

łęgji - wiotki

Łiska - sława w podaniach góra przy Gostomiu

łosena - czoło

łovc - mysliwy

łovczonka - łowczyni

łupk - ptak lesny

machtac - wikłać

małovjele - bezmała

mądrzela - mądrala

medetowac - rozmyslać

mekcëc sę - nabierać świadomości

metłi - mdły

miszkjiklon - pajac

mjara - a) miara b) pobór rekiutów

mjazdra - zdrowy kolor twarzy

mjerdzec - przykrzyć się

mjerk - znak

mjeszk - worek

mjetelok - drążek od miotły

mjimo - wedle

mjirza - narzeczony

moklezna - pot

moknąc sę - pocić się

mol - miejsce, posiadłość

moltech - biesiada, obiad

mołnjô - błyskawica

Mora - zmora

na dravoka - p. dravo

nałożni - przyzwyczajony

narwa - darń, darnina

natrąconi - umysłowo nienormalny

navkoł - naokoło

nazodni - powrotny

nażeni - mąż

neba - daszek u czapki

nega - reszta; do negji - do reszty, zupełnie

nekac - pędzić

nen - ten, ów

njebelni - nieprzyzwoity

nje lecho - nieźle

nje potemu - nie gorzej

nje stojec (wo co) - nie dbać

njewubetk - niepokój

njewubetno - nieswojo

njezbedni - niemoralny

njezbednjik - człowiek niemoralny

njico - coś

njidoczego - do niczego

nji ma v dole vodë - nie wiadomo

njiveka - mizerna istota ludzka lub chochlik

njizaczim - za niczem

nogavjice - dolna częsć spodni

nogce - paznokcie

nokoz - rozporządzenie, rozkaz

nort - kąt, północ u żeglarzy

noremni - uparty

noskvarni - uprzykrzony

nosładnje - snadno

not - potrzeba

notera - natura

nożka pon! - w nogi!

olcmark - kradzież drzewa z państwowego lasu

pałąg - obręcz

parmiń - promień

parzëc - a) parzyć b) sypać

pazecha - zanadrze

pażęc - murawa

pchocz - kolec

pęto - powróz do uwiązania

pilątko - gąsiątko

pińdel - tłumok

pjeklezna - upał

pjenjizna - piana

pjeroczka - praczka

pjerzô - a) bielizna b) pranie

pjesnjik - śpiewnik

plachce - miejsca, znaki

plestac - plesć, mówić od rzeczy

pobrzeżnjik - mieszkaniec wybrzeża

pochadej! - chodź!

poczestnosc - poważanie

podchlastnjica - przescieradlo

podkorbjac - wysmiewać się

podnjebjé - przestrzeń, horyzont

podrużnjik - mieszkający za czynszem

podveższi - przełożony

podwobjod - drugie sniadanie

poj! - chodź!

pojiga - swoboda

pokąd - póki

pokozka - pokaz

pokuńc - na końcu

polaszëc - mówić po polsku

pomachtac - powikłać

pomeszlenjé - podejrzenie

ponarva - pędrak

porczec - parskać

posova - sufit

pospode - poniżej

poszivork - dacharz

pracharstvo - hołota

pravo - a) proces b) prawo

priza - więzienie

procem - wobec, przeciw

procemni - przeciwny

przasni - świeży

przededvjerzé - plac przed wejsciem do domu

przegrzecha - diablik, chochlik

przeką - poprzek

przeką nosa - przykro

przeskurzëc - przeskrobać, zawinić

przeszvankovac - przeszukać

przezdrzevi - przejrzysty

przezprava - przeszkoda, psota

przëchłoscëc - zwabić

przëchodni - a) obcy b) przyszły (w czasie)

przëleżni - pilny

przëlnąc - przylgnąć

przëskrzenjic - przykleszczyć

przëvander - przybysz

przidkji - stromy

przmjel - trzmiel

psë posac - obcować w sposób niedozwolony

Purtk - diablik

pustkji - pustkowie

Pustô Noc - noc przed pogrzebem

puszczovka - proca

razu - ani

rąb - brzeg, skraj, szew

rączka - a) czerpak do wody b) rękojeść

rącznjica - rusznica

rągac - drwić, obrażać

rega - rząd

Revekoł - góra przy Smoldzinie w Pomeranii

rębë - liczba mnoga od rąb

na rębë vëvrocëc - przewrócić do góry nogami

roczec - zapraszać

ropa - para

rovarskji - ruchliwy, wscibski

rovjizna - równina

rovnak - jednakowoż

rozga - a) rózga b) ród

rożk - rożek do tabaki

rum (z niem.) - przestrzeń, plac

rzetnjica - siedzenie

rzeszac - wiązać

rzoze - jutrzenka, łuna

rżma - spadzistosć pagórka

sama - sama

nje bëc sama - być w ciąży

Sarbsko - jezioro niedaleko ujscia Łeby nad Bałtykiem

sarka - siarka

sądovnjik - urzędnik sądowy

scąc sę - zgęstnieć

sejac - ciepłem buchać

serovi - surowy, mokry

serschel - siersć

seti - tłusty, gruby

sicena - sitowie

skała - a) skała b) szczelina w scianie

skarnjô - lico

skarnje - ümarz

sklep - piwnica

skazëc - okaleczyć, sthic

skjidnąć - strącić

skorc - szpak

skrzenovk - wyżłobiony kloc drewniany do siekania mięsa

sladkovac - wyrzucac tylnymi nogami (o bydle)

slode - w tyle, śladem

słucha sę - należy, wypada

smerlec - smażyć

smjecoch - skowronek czubaty (Galenta cristata)

smjotë - pokłady śniegu

smolnjica - pochodnia

snodkji - miałki

snożi - piękny

sodzô - więzienie

solok - worek

soren - rogacz

spich - krawędż góry

spjik - a) ciemię b) sen

spjice - iglice

spokojni - zadowolony 

sposob - a) majątek, bogactwo, b) sposób

sposobni - majętny

spravjic - a) nabyć b) wystarczyć

srąb - na wieniec (budowanie w drzewie)

srogji - dobry, doskonały

stara - staranie, troska

starnjevkji - flądry

starża - p. stroza

statkji - meble domowe

stegna - scieżka

stenka - kapka u nosa

stępją - krokiem

stępjidło - strzemię

stojączka - tylko w zwrocie: na stojączkę - stojąc 

stolim - olbrzym

stołk - krzesełko

Stopjenni kam - skała Stubbenkammer na wyspie Rugji (Rügen)

Stopni Kam - p. Stopjenni Kam

strachac sę - lękać się

strech - dziad

strefle - pończochy

streszi - dziadowski

strodni - godny politowania

strodnosc - biedota

stron - brzeg, bok

stronka - brzeg, obwódka

stroża - straż

strupjałi - zmurszały, przegniły

strzelevi - ostry (o mrozie)

stvor - stworzenie, ród

subtelni - szczupły, delikatny

sukac - snuć

suvac - skakać

svjoze - naczynie do masła, w przenosni: piękne oczy

szach - długi pręt drewniany

szadi - rozczochrany

szankovnjô - oberża

szaruznjô - warsztat, w którym się obrabia drzewo

szarvark - praca na folwarku

szatnąc - cenić

szczeżole - łuska u ryby

szczit - tarcza

szemarzëc - poruszać się z cichym szmerem

szętolic sę - szastać się

szętopjerz - nietoperz

szkodovac - a) stracić b) kogos o szkodę przyprawić

szkolni - nauczyciel

szkurpë - buty

szlaga - zła pogoda

szliga - cienki pręt

szłom - hełm

szmergnąc - rzucić

szor - nawałnica

szotora - strzępy

szperë - nogi

sztek - kawał, szmat

sztoperczec - sterczyć

sztot - chwilę

sztreja - słoma na nocleg

szturk - krótsza przestrzeń czasu

szur - szczur

szuremej - napój

szvebelkji - zapałki

szvotoł - niewielki pęk, garść

tacëc sę - ukrywać się

tacevjisko - schronisko

tamrutovi voz - roboczy wóz

tcëc - czcić

tego samigo - tak samo

tepa - ogon (u psa)

tęchnota - tęsknota

tęga - tęcza

tęgota - tęsknota

tęgovi - tęczowy

tińt - atrament

tirzëc - jechać wierzchem

tłusté - tłuszcz

todrovac sę - mitrężyć się

togel - ciężka robota

togle - skromny sprzęt domowy

trample - stopnie

troj - wielka liczba

trojnje - bardzo licznie

trokji - poły u surduta lub płaszcza

vadzëc - łajać

vadzëc sę - kłócić się

vamps - marynarka

vanoga - obieżyswiat

vanożec - błądzić po swiecie

varblovi - wróblowy

varna - wrona

vąbjerzëc sę - krzywić się (o deskach)

vątpje - wnętrzności

vdałi - przystojny

vdarzëc - przypominać

vzdrig - wstręt

vdzek tobje! - zdrowo tobie!

vej - oto

vekłi - przyzwyczajony

vergle - głupie żarty

vezdrzec - spojrzeć

vëbëc - pozostać przez pewien czas

vëburknąc - wylecieć

vëczepac - wychlustać

vëdac - zdradzić

vëdingovac - wydyngować

vëdra - jesiotr

vëkumac - wydrążyć

vëmiszlac - żartować

vënekac - wypędzić

vëporajic - wypędzić

vëporajic sę - wyniesć się

verë - łoże

vëręczëc - wypożyczyć sobie

vërvjizna - wyrwa

vëstavjinoga - pyszałek

vëszczerga - człowiek drwiący

vëszczerzac sę - wyśmiewać się

vëszlachovac - wytropić

vëszorzëc - wyszaleć

vëtropjałi - wygnity

vëzerac - rozglądać się

vëznobjic - wystudzić

viczos - drożka w włosach

vijąg, vijołk - rodzaj wierzby

viżava - wysokosć

viżô - wyżyna

vjązark - wiązanie u belki

vjedno - zawsze

vjédzô - wiadomosć

vjédzą dac - uwiadomić

vjekovac - żyć długo

vjekovi - sędziwy

vjeprzin - patent handlowy

vjerzesko - miejsce na którym się drzewo rąbie

vjeszczba - wróżba

vjetrznjokji - deski zamykające dach od szczytów

vjetvje - gałęzie

vjichlec - kręcić się, wiercić się

vjid - swiatło, ve dva vjidë - w pomroce rannej lub wieczornej

vjidzałi - okazały, przystojny

vjidzałosc - okazałość

vjidzec sę - a) podobać się b) zdawać się

vjodro - powietrze

vjodro graje - powietrze drga od ciepła

vobca - wabiący

vożkji - ciężarki

vstec - zawsze

vzor - wygląd

v stron - na bok, na uboczu

vszeternostek - zgoła wszystek

vzątk - zarobek, dochód

wob - w ciągu, podczas

wobarknjąc - zwariować

wobecknąc - owąchać

wobleczenjé - ubranie

wobrzebczëc - ostrugać niedbale

wobskacac - rozniecać

wobtroczkovani - obdarty

wodemknąc - otworzyć

wodkazac - dać znać, uwiadomić

wodnąd - odtąd

wodnęcëc - odzwyczaić

wodrzemjech - bandyta

wodrzeszac - odwiązać

wogroszka - febra

wokoma - obok

wolszka - olszyna

womona - zjawisko nadprzyrodzone, dur

wopchnąc - oszczędzić

worędz - sposobnosć

wosce - oscie, trójząb

woschłi - chudy

wosmok - 35 fenygów niem. przedwojennych

wosocz - perz

wostroga - ostroga, kolec pod butem rybaków w celu pewniejszego chodzenia po lodzie,  ostroga

wostrzega - ostrzeżenie

wostudzec - ostygnąć

wotrok - syn

wubetk - spokój (wewnętrzny)

wubetno - spokojnie

wubrzątvjic - uroić sobie

wubzdurzec - imaginować

wudac sę - uspokoić się

wudba - zdanie

wudbac sobje - powziąć zamiar

wudobëc - dobyć

wudzirzëc - zmocnić

wukozka - nadprzyrodzone zjawisko

wukjidnąc - utrącić

wupjitoszëc - usmiercić

wuroda - wyraz twarzy, wygląd zewnętrzny całej osoby

wurzas - przestrach

wurzasnąc sę - przestraszyć się

wurżma - p. rżma

wustrzecha - poddasze

wuvożac - szanować

wuzimk - pień drzewa powyżej ziemi

zadrzec sę - skaleczyć się

zagrądzëc - zanużyć

zajek - zając

zamanąvsze - co chwila

zanjevjitro - pojutrze

zapozdze - za późno

zarvac - zarazić się

zarvono Bogu! - mówi się przy ofiarach kościelnych

zaszorzëc - rozpocząć szaleć

zataconi - ukryty

zavjitro - rano

zavjitrzni - ranny

zberk - pochyłosć góry

zbetni - ognisty

zbjedz - pozostać jako reszta

zdarzëc sę - udać się

zdavac - udzielać ślubu

zdovanjé - ślub

zdevanô - żona

zdrevnjec - zdrętwieć

zeblec - rozebrać

zelenjizna - zieleń

zemglëc - zemdleć

zemjica - mgła

zev - głos, wołanie

zgodka - p. zogodka

zgodzëc - nająć

zgurdżëc - zimnem ścisnąć

zib - zimno

zibac - kołysać

zibjô - trzęsawisko

zibotac - trząsć

zidvestrer - nakrycie głowy u rybaka

zimko - trudno

zjim! - zdejm!

zmarachovac - zmęczyć

znadz - snadź

znobjic - chłodzić

znojma - zwolna, z lekka

znęta - przyzwyczajenie

zocemk - ciemna jama

zogłovk - poduszka

zotk - fartuch

zotor - głębia na jeziorzc

zopjeck - zapiecek

zogodka - zagadka

zrobjałi - spracowany

zrzeszëc - związać

zvada - kłótnia

zvędzëc - uchwycić podstępem

żadni - brzydki, straszny

żadzëc sę - brzydzić się

żągło - żądło

żdac - czekać

żdelë - czekali

żłodz - szron

żoga - piła

żolic sę - palić się

żorotni - mizerny

żot - brzuch, żołądek

 


REMUS