No! Io non sono morto.
Dietro me - cadavere
Lasciai la prima vita!
Carducci
Trovan mi duro
E io lo so:
Pensar li fo!
Alfieri
|
|
|
|
|
|
Świadomość kulturalna uważa swoje życie wewnętrzne
za proces samoistny i wystarczający samemu sobie: polega on na przyswajaniu
sobiewartości i treści wytwarzanych przez dzieje; wartości te wytworzone przez
historyę posiadają swoją własną dziejową logikę; przyswajając je sobie,
wprowadzamy do naszego wnętrza całe dzieje; dramat historyczny Europy w nas się
rozgrywa. Charakter zachodniej kultury polega na dążeniu do świadomego wytwarzania
samej psychiki, samej historyi. Psychika nagromadzająca w sobie wartości wytworzone
przez dzieje Europy nie może znaleźć dla siebie wyzwolenia jak tylko przez
zawładnięcie tym procesem dziejowym, który całą kulturę europejską, Europę
psychiczną wytwarza. Społeczeństwo świadomej i wyzwolonej pracy jest wzorem dziejowym,
ku któremu ciąży mocą swej wewnętrznej logiki kultura. Świadomość kulturalna
rozwija się dziś w kierunku wyzyskiwania pracy dziejów na rzecz bezdziejowego
subjektywizmu. Tak powstaje sprzeczność zasadnicza kultury nowoczesnej: nie może ona
być wyrównana przez żaden automatyczny rozwój, - krytyka ciągłości kulturalnej -
ale wymaga heroicznego zwrotu woli: heroizmu dziejowego jako planu życia. |
|
Samotna jednostka, nie znajdująca dla siebie miejsca w życiu klas
posiadających, do których należy, jako działacz kulturalny "Młodej Polski".
Romantyzm jako stan świadomości, wytwarzanej w społeczeństwie, lecz niezdolnej do
wytwarzania samego, społecznego życia. Zwrot współczesnej krytyki francuskiej
przeciwko romantyzmowi. Sama krytyka ta powstaje w granicach roman tyzmu, t. j. chciałaby
przyjąć psychiczny rezultat życia, a odrzucić samą naturę tego życia. Romantyzm
jako wynik nieuchronny życia dziejowego, w którem prawo jest nieobecne. Głęboka
krytyka romantyzmu musi być krytyką społecznego ustroju. Wartość wewnętrzna
świadomości romantycznej zależna jest od procesu życiowego, który ją stworzył.
Ubóstwo psychiczne Młodej Polski, jako wynik nicości wewnętrznej tego polskiego status
quo, przeciwko któremu była Młoda Polska buntem. Usiłowania przywrócenia ciągłości
tradycyi przez "obłaskawienie" ruchu młodo-polskiego i zapoznanie dziejowego
znaczenia lat 1904-1906. Ciągłość tradycyi, jako ciągłość dobrowolnej i
idealizowanej niewoli. Liryzm helotów. Intelekt taroczkowy. |
|
Za organ narodowego czucia i myślenia służą nam warstwy bierne i
bezsilne. Pragnienie spokoju i wygody jako postulat dziejowy, założenie filozofii.
Epikureizm pogodnego dogasania. Polska tragiczna: zbudzenie się dziejowej siły. Problem
dziejowy, to przymierze i żywa łączność między myślą klasy robotniczej a
włościanstwem. Jesteśmy na takiej głębokości, że myśleć trzeba o zasadniczym
zwrocie w całem dziejowem życiu. Krytyka tradycyi. Katolicyzm jako system myśli i jako
fakt dziejowy. Jezuityzm, jako formacya dziejowe kulturalna. Stosunek dziejów Polski do
Zachodu. Nasza tragiczna - wreszcie obłudna izolacya. Chrześcijaństwo. Prawo i łaska.
Chrześcijaństwo jest w całkowitej sprzeczności z socyalizmem. Kościół katolicki,
jako chrześcijaństwo prawdziwe. Katolicyzm, jako powszechność izolacyi. Kościół
Milusińskich. Katolicyzm Sienkiewicza. Polska, odcięta od świata, rodzina. Klasycyzm
Polski zdziecinniałej. |
|
Filozofia bezwzględnego tworzenia. Krytyka języka.
Słowo, wytwór dziejów, ukrywa je przed nami, staje się źródłem wszelkiego
dogmatyzmu, wszelkiej metafizyki. Metafizyka - mistycyzm wyrywają nas ze związku z
dziejami obecnemi; maskują własną naszą twórczość; oddają nas we władzę historyi
minionej. Wyzwolenie dziejowe. Twórcza istota społeczeństwa. Irracyonalizm zasadniczy.
Filozoficzne znaczenie historyi. Idea prawa. Krytyka naturalizmu. Przesilenie w teoryi
poznania. Samowiedza i dojrzałość człowieka odczute jak jego zniknięcie. Granice
pragmatyzmu. Krytyka empiriokrytycyzmu. Filozofia Sorela. Vico. Idea mitów dziejowych.
Tworzenie i jego logika. Ocalenie naszego twórczego ja; ja głębokie. Filozofia
Bergsona. Młoda Polska na zasadniczem rozdrożu świadomości kulturalnej. |
|
Świadomość heroiczna klasy robotniczej jako zadanie. Zabobon gotowego
świata. Polska bezskrzydłych. Poezya i prawda polskich klas posiadających. Skok w
próżnię. Fikcye świata istniejącego bez ludzkiego męstwa. Racyonalizm jako atrofia
woli i odwagi. Irracyonalizm słabości. |
|
Rozkład świadomości kulturalnej i tworzenie się świadomości
heroicznej. Moment przesilenia. Ucieczka świadomości rozszczepionej. Parodya swobody;
etapy dekadentyzmu. Bunt psychiczny konsumentów. Psychologia i filozofia ś. p. zasługi.
Wyzwolony dekadent i robotnik. Filozofia heroicznego prawa, bezwzględnego samostwarzania
się ludzkości. |
|
Skandal kulturalny. Patryotyczne grabarstwo: polski romantyzm jest
literaturą zaginioną, apokryficzną. Romantyzm i "Młoda Polska". Psychologia
na wspak odwrócona, I. Przemilczany i przegadany Norwid. Styl i dusza. Dziejowość
bezwzględna i samotna, niewzruszona wiara. Transcendentalizm Norwida: Dzieje jako
swoboda. Cywilizacya chrześcijańska. Katolicyzm Norwida: filozofia łaski. Dziejowe
znaczenie sztuki. II. Tragizm dziejowego wpływu. Ciągłość pracy i teatralizm
wyobraźni. Złudzenia perspektywy teatralnej. Praca dziejowa emigracyi. Emigracya i
Zachód ówczesny. Filozofia dziejowego ducha. Mickiewicz i psychika europejska.
Złudzenia polskiej swobody. Monsalwat. Towiański i komuna duchowa Romina. Odwrócenie
zasadniczych dążeń romantyzmu w psychologii i myśli Młodej Polski. Młoda Polska i
Krasiński. Hamlet i Chrystus. Obłuda umęczonej psychiki. Kultura bezpłodności
dziejowej i psychologicznej izolacyi. Nieprzemijająca prawda romantyzmu. Romantyzm i
bezwzględne tworzenie. Praca życia Słowackiego. Znaczenie piękna. Romantyzm i
światopogląd tragiczny. Zadania twórczości polskiej. |
|
Bezdziejowość współczesnej psychiki polskiej: jej metamorfozy i
maski. Widmo bezdziejowego świata. Dziejowa rzeczywistość jako jedyny grunt
bezwzględnego tworzenia. Bankructwo fetyszyzmu naukowego. Wyzwolenie nauki żywej.
Proudhon. Złudzenie naukowości. Metafizyka jaźni wolnej od życia. Ibsen
pocieszyciel.Duchowe znaczenie biologii. Nowaczyński. Psychologia bezwzględnego gestu.
Tworzenie od biologicznych głębin. Polska bezcielesna. Jaźń i biologia. |
|
Upiór i maszyna. Patos kultury zachodniej i filozoficzne wyznania wiary
rozbitków. Idea klasy robotniczej. Fikcye demokracyi. Młoda Polska i Europa psychiczna.
Postulaty samoistności narodowej. Historya i tożsamość. Miriam jako inicyator kultury
zachodniej. Psychologia ponaddziejowego absolutu. Czyste przeżycie. Sztuka i dusza
Hamsuna. Indywidualność królewska i psychologiczne atomy. Metafizyczne znaczenie
piękna. Geneza estetyzmu: krytyka metafizyczna czystej sztuki. Pater i Miriam. Trochę
zwierzęcej młodości. |
|
Literatura francuska II cesarstwa; koncepcya sztuki i psychologia
Flauberta. Świadomość kulturalna i dzieje. Emil Zola i wiara w naukę. Bezwzględna
rzetelność psychiki: twórczość Baudelaire'a. Psychologia symbolizmu. Bezwzględnie
kształtowana psychika: Laforgue, Barres. Granice literatury francuskiej. Absolutne
wypowiedzenie; kult psychiki zawsze gotowej. |
|
Wychowawcze znaczenie kultur obcych. Psychologia abstrakcyjnej
dziejowości. Engels i Guliwer. Humor jako religia narodowa, jego dziejowe założenia.
Dickens. Filozofia konkretnego czasu. Humor jako heroizm konkretności. Pochwała
śmiechu. Apologia śmieszności. Humor jako tworzenie bezwzględne. Zachodnie bajki
Stevensona. Humor jako platonizm; jako dobre sumienie bezwzględnego indywidualizmu. Morze
jako wychowawca. Meredith. - Dusza kultury włoskiej. Filozofia wszechobecnego prawa.
Vico. - Leopardi. - Carlyle i Carducci. Dusze narodów. My i Europa |
|
Religijne znaczenie twórczości Kasprowicza. Jej
momenty. Liryzm Norwida. Kilka słów o Whitmanie. Bezwzględne znaczenie liryzmu. Poezya
Staffa. |
|
Psychologia mistycyzmu. Mistycyzm i empiryzm. Mistycyzm
naukowy. Neomistyka jako wola chaosu. Poezya Micińskiego. Epicki stan dusz i rozlewność
mistyczna. Goethe. |
|
Epopea klęski. Psychologia klęski bezwzględnej. Życie
pozostawione sobie. Żeromski i sztuka zadomowiona. Złudzenia obojętności dziejowej.
Reymont. Poezya Orkana. Psychologia twórczości Żeromskiego. Siedlisko wewnętrznej
klęski. Złudzenia artystycznego wyzwolenia. Wyrzeczenie się woli dziejowej. Duma o
Hetmanie i Dzieje grzechu. |
|
Walka z bezdziejowością. I. Psychologia utworów młodzieńczych.
Śmierć za życia i estetyzm. Myśl jako zjawisko estetyczne. Rozszczepienie wewnętrzne.
Moment Klątwy. Psychologia zwierciadeł. II. Tworzenie symbolicznego czynu.
Myśl jako gest. Czyn w teatrze. Czyn jako linia. Dusza bezdziejowa i naród: strach przed
zoologią dziejów. III. Znaczenie Achilleidy. Przyjęcie odpowiedzialności za
czyn irracyonalny i konkretny. Usiłowanie wyjścia poza logikę indywidualną. Skałka,
Bolesław. Wyznanie Powrotu. Znaczenie trwałe twórczości
Wyspiańskiego. Tworzenie się Europy żywych, swobodnie stworzonych narodów. Książka
niniejsza.
|
|
POCZĄTEK SPISU |
