|
|||
Tomasz Teodor JEŻ
|
|||
|
Właściwe nazwisko: Zygmunt Fortunat Miłkowski. Używał także pseudonimu Władysław Bonar. Urodzony 23 marca 1824 we wsi Saracei na Podolu, w rodzinie szlacheckiej; jego ojciec - Józef - był oficerem napoleońskim. Uczył się w gimnazjum w Niemirowie, a następnie (1843-1846) w liceum w Odessie na wydziale fizyczno-matematycznym. Po ukończeniu liceum ze złotym medalem i rocznym pobycie w domu wstąpił w roku 1847, na uniwersytet w Kijowie . W roku 1848 przez Galicję wyjechał na Węgry; kampanię węgierką 1848-1849 odbył w Legionie polskim, awansując do stopnia porucznika. Po upadku powstania węgierskiego emigrował do Turcji, gdzie był przez rok internowany, następnie wyjechał do Anglii (1850). W Anglii pracując w fabryce klisz do tapet został członkiem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. W roku 1851 udał się do Mołdawii jako agent Komitetu Centralnego Demokracji Europejskiej; w czasie wojny krymskiej przebywając na Półwyspie Bałkańskim próbował sformować legion polski, był obserwatorem przy wojsku tureckim. Następnie przebywał na Wołoszczyźnie, wyjechał do Serbii, przewędrował Bułgarię przebrany za żebraka. W latach 1855-1857 przebywał w Konstantynopolu, w roku 1858 powrócił do Londynu. Po wybuchu powstania styczniowego został naczelnikiem sił zbrojnych na Rusi; został mianowany przez Centralny Komitet Narodowy pułkownikiem, zorganizował oddział powstańczy w Tulczy, który miał przez Rumunię wkroczyć na terytorium Rosji; oddział został jednak rozbrojony przez Rumunów. Po upadku powstania styczniowego próbował doprowadzić do wybuchu powstania słowiańsko-węgierskiego przeciwko Austrii. Przez pewien czas był więziony przez Austryjaków we Lwowie, w latach 1864-1866 mieszkał w Belgradzie, następnie przebywał w Brukseli, Lozannie, Genewie, pod koniec życia zamieszkał na stałe w Lozannie. Był jednym z założycieli Ligi Narodowej Polskiej, która następnie przekształciła się w stronnictwo Narodowej Demokracji. Prezes Komisji Nadzorczej Skarbu Narodowego, członek Zarządu Związku Wychodźstwa Polskiego i Rady Zarządzającej Muzeum Narodowym Polskim w Rapperswillu. W 1900 roku odbył podróż do Stanów Zjednoczonych w celu zwiedzenia koloni polskich. Zmarł w Lozannie 11 stycznia 1915 roku. Działacz społeczny i polityczny, publicysta, powieściopisarz. Autor m.in. broszury (1887) Rzecz o obronie czynnej i skarbie narodowym, Ogłosił drukiem około 90 powieści, z których wiele pozostało w czasopismach. Uprawiał powieść współczesną i historyczną, twórczość powieściowa konwencjonalne intrygi fabularne i wyrazistą tendencyjność z atrakcyjnym tłem geograficznym, egzotycznym obrazem Słowiańszczyzny południowej. Powieści historyczne: Za króla Olbrachta (1876), Z ciężkich dni (1881); autor trylogii powieściowej, ukazującej związek historii z teraźniejszością: Historia o pra-pra-pra...dziadku (1861), Historia o pra-pra-pra...wnuku (1863), Wnuk chorążego (1881). Szczególne znaczenie w jego dorobku powieściowym zajmują utwory "bałkańskie": Uskoki (1870), Narzeczona Harambaszy (1871), Dachijszczyzna (1873), Zarnica (1874), Słowiański Hercog (1876); powstanie węgierskie zostało zaprezentowane w powieściach Szandor Kowacz (1861), Ci i tamci (1889).Autor pamiętnika Od kolebki przez życie (Kraków 1936-1937). Powieści były tłumaczone na język bułgarski, czeski, francuski, niemiecki, rosyjski, serbo-chorwacki, ukraiński, węgierski. Sylwety emigracyjne drukowane były na łamach Słowa polskiego w roku 1902, w całości zostały opublikowane w roku 1904. |
Real name: Zygmunt Fortunat Miłkowski. He also used the pseudonym Władysław Bonar. He was born on 23 March 1824 in the village of Saracea in Podolia (Ukraine) to a family of noblemen; his father, Joseph, was a Napoleonic officer. He was first a student at the gymnasium in Niemirow, then, between 1843 and 1846, he continued his education at a secondary school in Odessa at the Faculty of Physics and Mathematics. Having graduated from this school with a gold medal and after spending a year at home, he began to study at the university of Kiev in 1847. In 1848 he went to Hungary via Galicia and served in the Polish Legion during the Hungarian campaign of 1848-1849, where he advanced to the rank of lieutenant. After the collapse of the Hungarian uprising he emigrated to Turkey where he was interned for a year. In 1850 he left for England, where, while he was working in a factory producing printing blocks for wallpaper patterns, he joined the Polish Democratic Society. In 1851 he went to Moldavia as an agent of the Central Committee of European Democracy. During the Crimean War he was on the Balkan Peninsula, where he attempted to form a Polish legion. He was also an observer attached to the Turkish army. Later, he stayed in Walachia then left for Serbia and wandered through Bulgaria disguised as a beggar. During the years 1855-1857 he was living in Constantinople then in 1858 he returned to London. After the outbreak of the January Uprising in Poland in 1863, he became commander of the army in Ruthenia and was appointed colonel by the National Central Committee. He organised an insurgent troop in Tulcza, which was to enter Russia through the territory of Romania. However, the troop was disarmed by the Romanians. After the collapse of the January Uprising, Jeż tried to bring about the outbreak of a Slavo-Hungarian uprising against Austria. For some time he was imprisoned by the Austrians in Lwów. During the years 1864-1866 he stayed in Belgrade then he moved to Brussels, Lausanne and Geneva. Towards the end of his life he settled in Lausanne. He was one of the founders of the Polish National League, which was subsequently transformed into the National Democracy Party. He was also the President of the Supervisory Council of the National Treasury, a member of the Board of the Polish Emigrant Union and of the Executive Board of the Polish National Museum in Rapperswill. In 1900 he made a journey to the USA in order to visit the Polish colonies. He died in Lausanne on 11 January 1915. He was a political and social activist, a journalist and a novelist. He is the author of, among other things, a pamphlet (1887) Rzecz o obronie czynnej i skarbie narodowym, and about 90 novels, of which many have been preserved in periodicals. He wrote historical and contemporary novels. His novels are characterised by conventional fictional plots and a conspicuous tendentiousness, with an attractive geographical background and an exotic picture of the southern Slavs. Historical novels: Za króla Olbrachta (1876), Z ciężkich dni (1881); he is also the author of a trilogy showing the relationship between history and the present: Historia o pra- pra- pra...dziadku (1861), Historia o pra- pra- pra... wnuku (1863), Wnuk chorążego (1881). His "Balkan" works have a special significance in his literary output: Uskoki (1870), Narzeczona Harambaszy (1871), Dachijszczyzna (1871), Zarnica (1874), Słowiański Hercog (1876); the Hungarian uprising is depicted in Szandor Kowacz(1861) and Ci i tamci (1889). He is the author of the memoirs Od kolebki przez życie (Kraków 1936-1937). His novels were translated into Bulgarian, Czech, French, German, Russian, Serbo-Croat, Ukrainian and Hungarian. Sylwety emigracyjne was printed in the magazine "Słowo polskie" in 1902, then in 1904 it was published in its full version. |
||
BIBLIOGRAFIA - BIBLIOGRAPHY |
|||
|
- M. Ostrowska, Teodor Tomasz Jeż (Zygmunt Miłkowski).
Życie i twórczość, Kraków 1936. |
|||
|
|
|||